Zamonaviy geosiyosiy jarayonlarda Xitoyning tutgan o'rni

Xitoyning AQSh sanksiyalarini buzishi
2018 yilda Tramp maʼmuriyati tomonidan qayta joriy etilgan AQSh sanksiyalari Eron hukumatining neft eksportidan tushadigan daromadlarini quritish choralarini oʻz ichiga oladi. Shunga qaramay, Xitoy sanksiyalardan qochish uchun turli xil yashirish va boshqa usullar orqali Eron neftini katta miqdorda import qilishda davom etgani aytiladi. 59 Refinitiv Oil Research nashri maʼlumotlariga koʻra, OAV maʼlumotlariga koʻra, Xitoyning Malayziya, BAA va Ummon kabi mamlakatlardan soxta identifikatsiya bilan Eron neftini “norasmiy” xaridlari 2020-yil oxiridan buyon sezilarli darajada oshgan. Bayden boshchiligidagi yangi AQSh ma'muriyati tomonidan sanksiyalarni yumshatish. 60

Biroq, Xitoy import ma'lumotlari boshqacha rasm chizadi. Rasmiy ma'lumotlarga ko'ra, Xitoyning Eron neftini xarid qilish hajmi 2019 yilda va keyingi yilda ham sezilarli darajada kamaydi. 2020-yilda Xitoyning Eron neftining rasmiy importi oyiga oʻrtacha atigi 118 million dollarni tashkil qilgan, bu 2019-yildagi 589 million dollardan 82 foizga kamaygan. 61 Xitoy maʼlumotlariga koʻra, Pekin oʻzining AQSh bank hisoblariga kirish huquqini yoʻqotish kabi sanksiyalarni buzganlik uchun AQSh tomonidan jazo choralarini koʻrmaslik uchun importini qisqartirgan. Shunga qaramay, Xitoy hech bo'lmaganda rasmiy ma'lumotlardan ko'ra ko'proq Eron neftini import qilgan bo'lishi mumkin. Xitoy kompaniyalari Erondan neft sotib olishni davom ettirib, AQShning mamlakatga qarshi sanksiyalarini bila turib buzib, u yerdagi rejimni qo‘llab-quvvatlamoqda.

Xitoyning sanksiyalarni chetlab o'tishga urinishlarining yana bir yorqin misoli Huawei ishidir. Kompaniyaning bosh moliyaviy direktori, kompaniya asoschisi Ren Chjengfeyning qizi Men Vanchjou AQShning Eronga qarshi sanksiyalarini firibgarlik maqsadida buzganlikda ayblanib, AQSh sud tizimi tomonidan ayblanmoqda. AQSh rasmiylariga ko'ra, u xalqaro sanksiyalarga qaramay, Eron bilan biznes yuritish uchun Skycom Tech Company norasmiy sho''ba korxonasidan foydalangan va daromadlarni global bank tizimi orqali o'tkazgan. 2018-yil dekabr oyi boshida Meng AQSh rasmiylarining tashabbusi bilan Kanada g‘arbidagi Vankuver shahrida hibsga olingan edi; Kanada uni 2021-yil sentabr oyi oxirida AQSh bilan kelishuvga binoan Xitoyga qo‘yib yubordi.