Zamonaviy televizion studiya

9.
Yoritish uskunalari ularning turlari.
Yoritish jihozlari - bino, kucha, xiyobonlar va b.ni yoritish uchun foydalaniladigan
qurilmalar (yoritish asboblari va yoritish qurilmalari, yoritish armaturalari). Yoritish asboblari
— yoritish, nurlatish, yorugʻlik signalizatsiyasi yoki proyeksiyalash uchun moʻljallangan
asboblar; yorituvchi, nurlatuvchi, signal beruvchi va proyeksiyalovchi xillari bor. Ular optik
nurlatish manbai (Yorugʻlik manbalari), yorugʻlik nuri oqimini fazoda berilgan yoʻnalish
boʻyicha qayta taqsimlash qurilmalari, konstruksion detallardan iborat.
Odatda, tarixiy uylar katta derazalar va bino yo'nalishi orqali tabiiy yorug'likdan
foydalanadi. Birinchi ishlab chiqarilgan yorug'lik, ehtimol, mash'al edi, birinchi lampalar esa
quritilgan o'tlar yoki yog'och kabi yoqilg'i bilan to'ldirilgan qobiqlar yoki ichi bo'sh toshlar
edi. Miloddan avvalgi 4500 yilda yonilg'i manbai keyinchalik metan, etilen va kerosinga
aylangan lampalar ishlatila boshlandi. 1790-yillarda gaz lampasi Angliyada ixtiro qilingan va
AQShga olib kelingan. Bu lampalar mashhur edi, chunki bir xil yoqilg'i manbai, gaz ham
ovqat tayyorlash uchun uylarga tarqatildi. 1800-yillarning boshlarida birinchi elektr lampalar,
keyin esa 1830-yillarda lampochkalar ishlab chiqilgan. 18-asrning 40-yillarida Parijga yoy
nuri kiritildi. Kislorodli olovni kaltsiy oksidi tsilindriga yo'naltirish orqali teatr yoritgichlari
uchun dastlabki yoy chiroqlari yoki "limelights" yaratilgan. Bu endi teatr yoritgichining
manbai bo'lmasa-da, "diqqat markazida" iborasi hali ham keng tarqalgan. 1860-yillarning
boshlarida lyuminestsent lampalar ixtiro qilindi. Tomas Edison 1879 yilda uglerod filamentli
akkor lampochkani ishlab chiqdi, bu o'nlab yillar davomida yoritish standartiga aylandi.
1880-yillarning boshlarida to'g'ridan-to'g'ri elektr energiyasi butun shahar darajasiga
ko'tarildi, keyin esa 1880-yillarning oxirida o'zgaruvchan tok paydo bo'ldi.