Zararli odatlar salomatlik kushandasidur

Spirtli ichimliklarning ta’sir etuvchi moddasi.

Afsonalardan ma’lum bo’lishicha vinoni birinchi bo’lib XI asrda arab virachi Albukazes achigan uzum shirasini xaydash yo’li bilan olgan ekan. Alkogol so’zi – “nozik, yengil, oliy janobi” degan manoni bildiradi.

O’rta asrda vrachlar alkogolni - organizimga zararli ta’sir etishini bilganlaridan - keyin uni “ajal suvi” deb ataydilar. Lekin birinchi nomi hamma yerda saqlanib qoladi. Vino spirtning kimyoviy nomi etil spirti, ya’ni etanol. Etanol, dipolisaxaridlarni achitqi zamburg’lari ta’sirida parchalanadi. Uning kimyoviy formulasi C₂H₅OH. Achish protsessida boshqa spirtlar: CH₃OH – metin spirti ya’ni yog’och spirti (zaharli) CH₃H₇OH – propil spirt, C₄H₇OH – butil va izabutil spirtlar ham hosil bo’ladi. Bu birikmalar suvda yaxshi erishi va qo’llansa xidi bo’lganligi uchun sivush moyillari deb ataladi. Uyda tayorlanadigan (qo’lbola) spirtli ichimliklarning hammasi tarkibida ana shunday sivush moyillari bo’ladi. Etanol – etil spirti rangsiz yengil xarakatchan, suyuqlik bo’lib, o’ziga hos xidi va achchiq ta’mi bor. U suv va yog’larda yaxshi aralashadi. 78 gradusda qaynaydi ya’ni oson bug’lanadi.

Etanolning organizmga ta’siri bir qator fizik – kimyoviy biologik xususiyatlariga bog’liq. Ular quyidagilardan iborat:

Etanol universal erituvchi: o’zi ham suvli muhitda va organizmdagi

yog’larda yaxshi eriydi:

Nerv xujayralariga o’ziga xos ta’sir ko’rsatadi va shunga ko’ra odamning

ruxiy xolatini o’zgartiradi.