Ōzaroalmashuvchanlik tushunchasi. 3 Ōzaroalmashinuvchanlik

Joizlik maydoni —joizlik qiymati va uning nol chizig’iga nisbatan joylashishi bilan aniqlanadi.
11
0

ES
Dmin

Dmax
EI
Dн

ES
EI

TD

0
Dmax

Dmin
EI
ES

Dн

+0,062

12
0
ǿ40,0

+0,025
EI= - 0,062

F8
h6

0

§4. Ōtqazish tushunchasi. Ōtqazishlar turlari

Tirqish S – teshik va val ōlchamlarinig musbat ayirmasi bōlib, detallarni bir biriga nisbatan silg’ishini
ta’minlaydi.


Tirqishli ōtqazishlar birikmada tirqishni ta’minlaydi (teshikning joizlik maydoni val joizlik maydonidan teparoq joylashadi).
13
Ōtqazish deb ikkita detalni birikish xususiyatiga aytiladi va u birikmada hosil bōlgan tirqish va tarangliklar qiymati bilan belgilanadi.

Ōtqazish ikkita detalning bir biriga nisbatan silg’ish erkinligini

yoki silg’ishga qarshilik darajasini tavsiflaydi.
Ōtqazishlar uch xil bōladi: tirqishli, tarangli va oraliq ōtqazishlar.

Taranglik N – val va teshikning yig’ishdan oldingi ōlchamlarining musbat ayirmasi. Taranglik detallar yig’ilganidan keyin ularning qōzg’almasligini ta’minlaydi.

14

Tarangli ōtqazishlar
birikmada taranglikni
ta’minlaydi (teshikning joizlik maydoni val joizlik maydonidan pastroq joylashadi).

Ōralik ōtqazishda ham tirqish, ham taranlik hosil bōlishi mumkin (teshik va val joizlik maydonlari qisman yoki tōliq kesishadi)

Ōralik ōtqazishlar tez-tez yig’ish-sochish jarayonlar bōlib turadigan birikmalar uchun va detallar ōqdoshligiga yuqori talablar qōyilganda qōllaniladi.
Bu ōtqazishlarda detallarni bir biriga qōshimcha maxkamlash lozim.

Tirqishli ōtqazishning joizlik maydoni

0

ES

Smin

Smax

es

Dmin

Dmax

dmax dmin

ei
Dn (dn)

TD
Td

0

EI =0
S max = Dmax - dmin yoki Smax = ES – ei maksimal tirqish

S min = Dmin - dmax yoki Smin = EI – es miniimal tirqish
Sōrt =0,5(Smax + Smin) - ōrtacha tirqish
15