Zbekison-finlandiya pedagogika instituti amaliy matematika va fizika fakulteti

Форма tuzilmasi 
haqida to’liqroq ma’lumot quyida keltirilgan. 
Forma tuzilmasi 
 Forma tuzilmasi 3 qismdan iborat: 
-forma sarlavhasi, 
-ma’lumotlar beriladigan joy, 
-eslatmalar satri. 
Endi har bir jadvalimizning formasini yaratamiz . Buning uchun biz “Cоздание” 
menyusidan “Конструктор форм” bandini tanlaymiz . Quyidagi oyna paydo 
bo’ladi.
Biz bu formaga sarlavha qo’yish uchun ushbu buyruqni tanlaymiz.
Quyidagi oyna hosil bo’ladi va sarlavha qo’yamiz. 
Endi maydonlarni qo’shish uchun ushbu bandni tanlaymiz. 

---

Bu buyruq tanlangandan keyin “ Показать все таблицы” bandiga kiramiz va har u 
oynada har bir jadval nomlari aks etgan bo’ladi. 

---

Jadval nomini tanlasak uning atributlari kelib chiqadi. Har bir atribut ustiga 
sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosamiz va bu atribut nomlari 
formamizda paydo bo’ladi. 
Biz bu formamizga rasm ham quyishimiz mumkin buning uchun 
ushbu buyruqni tanlab kompyuter xotirasidan o’zimizga kerakli 
rasmni tanlab “OK” tugmasini tanlaymiz. 
Bundan tashqari biz yaratayotgan formaga ma’lumotlarni kiritish v a ular ustidagi 
amallarni bajarish uchun maxsus tugmalar qo’yishimiz mumkin . Buning uchun 
ushbu buyruqni tanlab uzimizga kerakli tugmalarni tanlaymiz.Bunda biz 
tugmalar nomlarini matn ko’rinishida yoki rasm ko’rinishida kiritishimiz mumkin.

---

Quyidagi tugma paydo bo’ldi.Shu tarzda har bir jadval uchun forma yaratib unga 
rasm va tugmalar quyib chiqamiz. 

---

---

Biz “Turistik firma” bazasining har bir jadvallarning formalarini yaratdik, bu bizga 
jadvallarga ma’lumot kiritish va ma’lumotlarni tahrirlash imkonini beradi.
 
6.Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish. 
Biz yaratgan “Turistik firma” ma’lumotlar bazasi orqali quyidagi so’rovlar 
natijasini olishimiz mumkin. 
1.Ma’lum xodimlar xizmat ko’rsatadigan mijozlar ro’yxatini olish mumkin. 
Masalan:
Hakimova Guzal xizmat ko’rsatadigan mijozlar ro’yxatini quyidagi 
so’rov orqali olishimiz mumkin.

---

Natija quyidagicha bo’ladi: 
2.”Turistik marshrut “ nomiga qarab marshrut buyurtma qilgan xodimlar 
ro’yxatini olish. 
Masalan: Samalyot marshrutini tanlagan xodimlar ro’yxatini olaylik; 
Natija quyidagicha: 

---

3.ID raqamiga qarab mijozlarga bilet buyurtma qilgan xodimlar ro’yxatini olish 
mumkin. 
Masalan: ID=3 bo’lgan biletlarni buyurtma qilgan xodimlar ro’yxatini quyidagi 
so’rov orqali olishimiz mumkin: 
Natija quyidagicha bo’ladi: 
Xulosa 
Biz bu mustaqil ishini bajarish davomida ma’luotlar bazasi bilan ishlashni 
urgandik, bunda har bir soxaga tegishli ma’lumotlar bazasini tashkil qilishda har xil 
modellardan foydalangan holda tuzib chiladi. 

---

Biz yaratgan Ma’lumotlar bazasi turistlar uchun ximat qilib, ular o’zlar firma 
reytingiga qarab xohlagan firma orali xodim tanlab buyurtma berishi mumkin. 
Bunda xodimlar buyurtma asosida mijozlarga qulay marshrut va bilet xarid qilishiga 
xizmat ko’rsatadi. 
“Turistik firma” mavzusida ma’lumotlar bazasini tuzishda ER-model, XMIND 
va relatsion model, (Access) yordamida har bir bo’limlarni bir biri bilan 
bog’lanishini o’rganib chiqdik . MBBT va uning turlari, qulayliklar hamda 
kamchiliklarini o’rgandik. Ma’lumotlar bazasida jadvallar hosil qilish shu 
jadvallarga nisbatan ma’lumotlarni qo’shish, taxrirlash, o’chirish, so’rov hosil qilish 
hamda jadvallarni olib tashlash kabi buyruqlarni hosil qilish uchun formalar yaratdik 
va ko’rib chiqdik.
Bunda biz har bir mohiyatlar uchun alohida jadvallar yaratdik, bu jadvallarga: 
ma’lumotlar bazasining jadvallarini hosil qilish, bu jadvallarga ma’lumotlar 
qo’shish, jadvaldagi ma’lumotlarni tahrirlash, jadvaldagi ma’lumotlarni uchirish, 
uchun ushbu tiplarga murojat qildik (
Счетчик
, 
Текстовый
, 
Числовой
, 
Дата/время
va hokazo). 
Bundan tashqari jadvallarga so’rovlar, formalar hosil qilishni ko’rib chiqdik. 
So’rovlar orqali ma’lum savollarga javob olishni o’rgandik.