Jadvaldan k o'rin ib turibdiki, faqat quruqlikda joylash gan
ichish uchun yaroqli b o 'lg a n suv miqdori 24190 m ing km 3ga teng.
B u k o 'r s a tk ic h Y e r s a y y o r a s id a ta r q a lg a n c h u c h u k suv
zaxirasining 1,8 foizini tashkil qiladi. Agar bizjadvalda keltirilgan
m a ’lu m o tla rg a ta y a n ib , ich ish uchun y a r o q li b o 'lg a n suv
zaxiralarining m anbai - m uzlik va qorliklar, yer osti suvlari, k o ‘l
v a daryo suvlari d eb qabul qiladigan b o'lsak unda um um iy
chuchuk suv zaxirasi 48 m illion km3ga yetadi.
A trof-m u h itn in g g id r o lo g ik va gid rogeologik tarkibining
shakllanishida bizning sayyoram iz uchun xos b o'lgan suvning
um um bashariy ay la n m a harakati katta aham iyatga ega. Bu
h a q d a b io s fe r a m a v z u id a m a ’lu m o t b e r ilg a n . D u n y o
okeanlaridan bir sutka davom ida parlagan(875 k m 3) chuchuk
suvning asosiy qism i(775 km 3) dunyo okeanlari ustiga, qolgan
q ism i esa quruqlikka borib y o g ‘adi. Q uruqlikka y o g ‘adigan
yog'in-sochin hajmi yiliga 47 m ing km3 tashkil qiladi. X uddi ana
shu 47000 km 3 suv quruqlikning yillik suv resursi deb ataladi.
Quruqlik sathining to g ‘liklar, sahro va cho'llar, o ‘rmonlar
va yaylovlar va boshqalar bilan qoplanishi, to g ‘ jinslarining suv
o ‘tkazuvchanligi y o g ‘in suvlarini daryoga oq ad igan ulushini
kam aytirib yuboradi. G eografik joylashuviga qarab yer usti
suvlarining bugManishi ham harxil bo'ladi. M asalan, Estoniyada
m avju d chuchuk su v n in g uch foizi b u g 'la n ish g a sarflan sa,
T u rk m an iston d a 25 fo izi sarflanadi. Yer kurrasida suvning
b eto ‘xtov aylanm a harakati natijasida dunyo okeanlari suvi 3000
yilda, k o ‘l suvlari 7 yilda, daryo suvlari 12-31 kunda bir marta
Do'stlaringiz bilan baham: |