‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

rasining samarali ishlashini ta’minlash uchun xizmat qiladi. Tiz im li 
dasturiy ta ’m in o t guruhi dasturlariga:
— operatsion tizimlar;
— operatsion qobiq (оболочка);
— utilitalar;
— drayverlar;
— arxivatorlar;
— a n tiv iru s va yana tu rli dasturlar kiradi.
• O peratsion tizim lar kompyuter (hisoblash tizim i) hamma 
apparat vositalarining ishini vauningbarcha resurslarini samarali 
boshqarish im koniyatini ta’minlaydi.
• O peratsion qobiqlar (оболочки) operatsion tizim la r ishini 
b o shq a rish qulayligini oshirishga m o‘ljallangan qo‘shimcha 
dasturlardan iboratdir. Masalan, Norton Commander, Windows 
Commander.
10

---

• U tilita la r ( u tility — fo yd a lilik) hajmi kichik, ammo ju d a  
foydali dasturlar bo‘lib , apparat vositalar ishini boshqarish bo‘yicha 
tu rli xildagi yord a m chi fu n k siy a la rn i bajaradi va u la rn in g  
ishlovchanlik qobiliyatini, xizm a t qilish va sozlashni tekshiradi.
• Dasturlar va t u r li tashqi qurilm alar o‘rtasida ma’lu m o t 
almashish amallarini bajarish u c h u n O T tarkibiga qator m o s- 
lashtirilgan maxsus d asturlar k iritilg a n , ular drayverlar (drive —  
boshqarish) deb ataladi. Agar m os drayver bo‘lmasa yoki qurilmaga 
drayver to‘g ‘ri kelmasa, bu q u rilm a kompyuter yoki hisoblash 
tizim i uchun befoydadir.
• Arxivator d a stu rla r m u h im dasturlar va m a’lum otlar m aj- 
muasining arxiv nusxalarini yaratish uchun xizm at qiladi. A rx i­
vator, shu bilan biiga, hajmni m inim allashtiradi va arxivni tashqi 
jamlamaga jo y la sh tirish oson b o ‘ ladi.
• Antivirus d a stu rla r — foydalanuvchini kompyuter v iru sla ri