Ózbekistan respublikasi joqari ham bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi


II.Bap.Ozbekiston shet mámleketlikler menen siyasiy, ekonomikalıq hám materiallıq baylanısların keńeytiw


Download 89.08 Kb.
bet5/8
Sana05.04.2023
Hajmi89.08 Kb.
#1273398
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
O\'zbekistan tariyx

II.Bap.Ozbekiston shet mámleketlikler menen siyasiy, ekonomikalıq hám materiallıq baylanısların keńeytiw
Ozbekiston shet mámleketlikler menen siyasiy, ekonomikalıq hám materiallıq baylanısların keńeytiw, onı nátiyjeli aparıw ushın barlıq múmkinshiliklerge iye sonda da bul múmkinshilikten tolıq paydalana almasdi.
negizinde, Ozbekiston Respublikası Konstituciyasiniń 76, 77, 112, 122 elementlarına kóre Ozbekiston shet mámleketlikler menen házirler ornatıw, diplomatlar hám elshiler belgilew hám shaqırıp alıw huqıqlarına iye hám xalıq aralıq shólkemler menen ǵárezsiz baylanısları ornatıw múmkin. Lekin, ámelde respublikanıń xalıq aralıq munasábetleri orayda joybarlawtirilib, sızıp berilgen sheńberde alıp barıldı. Shet mámleketlerden qandayda-bir delegatsiyaning qabıl etiliwi, respublikada ótetuǵın ushırasıwlar, keńesler, ánjumanlar ushın " oraydan" ruxsat shárt edi. Birlespeshi respublikalardıń, atap aytqanda, Ozbekistonning teń haqılıǵı hám ǵárezsizligi togrisidagi nızamlar tiykarınan qaǵazda qaldı.

Respublikada 1946 -90 jıllardaǵı ruwxıy -materiallıq ǵárezlilik jáne onıń aqıbetleri. Repressiyalıqtıń jańa tolqını



Totalitar sistema sharayatında mádeniy-aǵartıwshılıq mákemelerden ominaga ideologik tásir ótkeriw maqsetinde keń paydalanildi. 1960 jıllar respublikada 2. 977 klub bolsa, 1970 jılda olardıń sanı 3. 441 danege jetti. Sol jılları kitapxanalar sanı tiyisli ravisbda 3. 418 den 5. 822 danege; muzeyler sanı 14 ten 26 taga; kinoqurilmalar sanı 2. 178 den 3. 988 danege asdı. Lekin, bulardıń kopchiligi statistikalıq esabatlarda asırıp korsatilgan bolıp, tiykarınan azlarınıń tikkeley funksiyaların nátiyjeli orınlaw ushın turmıslıq múmkinshilikke iye bo'lmadi. Olardıń materiallıq texnika bazası tómen dárejede bolıp, finans menen jetkilikli támiyinlanmadi. Bul tárepten Ozbekiston burınǵı sovet respublikaları ortasında eń tómen tekshede turdi.9
1969 jılda Rossiyada xalıqtıń 10 mıńına 14 klub shólkemi togri kelse, Belorussiyada 11, Ozbekistonda bolsa tek 4 edi. Mádeniy-aǵartıwshılıq mákemelerge mámleket tárepinen ajıratılǵan aqsha xalıqtı jan basına Estoniyada 21, 3 swmni, Armeniyada -17, 9 RSFSRda-9, 7 swmni tashkil qilsa, Ozbekistonda 4, 5 swmni tashkil qılatuǵın edi. Respublika kitapxanalarınıń kitap fondı 1950-1970 jıllarda on esege kopaygan bolsa, lekin olardıń kopchiligini ideologiyalıq úgit-násiyatlaw ucbun zárúr bolǵan marksizm-leninizmga tiyisli dóretpeler tashkil eter edi. Alınǵan kitaplardıń 8-10 protsentgine respublikada baspa etilgen bolıp, qalǵanları shetten keltirilib, olardıń kópshiligi orıs tilinde edi. Materiallıq -ma'rifty mákemeler finanslıq tárepten mámleket qadaǵalawı shette qalǵanlıǵı ushın bunday mákemeler kopincha jámiyetshilik tiykarında qurıldı. Mısalı : 1961 jılı Ozbekiston kásiplik awqamları shólkemleri tárepinen jámiyetshilik tiykarında 45 mádeniyat hám texnika universitetleri, 5 xalıq teatrlari, 1. 258 dene tárbiyası jámáátleri jumıs alıp bardı.

Download 89.08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling