Ózbekistan respublikasi joqari ham bilimlendiriw, ilim hám innovaciyalar ministrligi


Glossary Urıs dáwirindegi áskeriy-ekonomika -


Download 89.08 Kb.
bet7/8
Sana05.04.2023
Hajmi89.08 Kb.
#1273398
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
O\'zbekistan tariyx

Glossary
Urıs dáwirindegi áskeriy-ekonomika - lıq sheriklik tájiriybesi urıstan keyingi wayran bolǵan ekonomikanı qayta tiklew hám rawajlandırıwda da batıs mámleketleri menen sheriklik qılıw zárúr ekenligin korsatdi.
Ekonomika - aldına qoyılǵan eń zárúrli wazıypalar Ozbekiston SSR Joqarı Sovetiniń 1946 jıl avgustında shaqırılǵan 8-sessiyasında. qabıl etilgen 1946 -1950 jıllarǵa mólsherlengen rejede belgilendi.
Sanaattı - rawajlandırıw jumısları respublika ekonomikasınıń jetekshi tarawı paxtashiliqti rawajlandırıwǵa qaratildi.
Keń tutınıw - buyımların islep shıǵarıw barǵan sayın kemeydi. Olar tiykarınan shetten keltiriletuǵın boldi nátiyjede Respublika xalqınıń jeńil sanaat, azıq-awqat buyımlarına mútajligi kúsheydi.
Sovet húkimeti - niń 1946 jıl 2 fevral daǵı Ozbekistonda paxtashiliqti qayta tiklew hám jáne de rawajlandırıw ilajları tuwrisindagi sheshPaydalanilgaanda paxta jalǵız hakimliginiń kúsheytiw ushın tiykar boldi.
Paxtashiliqti rawajlandırıw - ushın mineral tóginlerden paydalanıwǵa úlken itibar qaratildi.
Partiya - sovet xızmetkerleriniń sawatlılıq dárejesin kóteriwge qanshellilik urınıwmasin deputatlar arasında Orta hám tolıqsız orta maǵlıwmatlılar sanı salmaqlı ediki, bul respublika Joqarı Keńesi iskerligine unamsız tásir korsetdi.
Totalitar - sistema sharayatında mádeniy-aǵartıwshılıq mákemelerden ominaga ideologik tásir ótkeriw maqsetinde keń paydalanildi.
Reńli metallurgiya - sanaatı salasında Ahangaran, Almalıq háwizi hám Zarafshon dizbe tawlar kánleri ozlesgirildi.
Paxta jumıslari - ni kórip shıǵıw ushın arnawlı komissiya tuzildi Komissiya jumıs iskerligine 40 mıń tóbeden ibarat jumıstı kórip shıǵıw tapsırildi. 1990 -jıldıń iyun ayına kelip, komissiya eń zárúrli bir juwmaqqa keldi.

Juwmaqlaw
Juwmaq etip aytqanda, respublika social ekanomika bir tárepleme rawajlantirildi, basqa regionlar daǵı kárxanalar ushın shiyki zat bazasına aylantırildi. Altın, mıs, qorǵasın -rux, volfram, molibden sıyaqlı kemde-kem ushraytuǵın metallar shiyki zat retinde basqa regioniarga alıp ketilardi. Paxta, kanop ónimleriniń mo'1-ko'Iligi jeńil sanaattı ústin dárejede rawajlandırıw hám úlken dáramat alıw múmkinshiligin bererdi, biraq bul múmkinshilikler názer-pisand etińmadi. Respublika xalqı bay tábiy resurslardan, salmaqli miynet ornına jetiwtirilayotgan qımbat bahalı paxta shiyki zatınan payda kóriwshi bo'lolmadi.
Respublikada ádewir sanaat kárxanaları qurılǵan bolsada, olar ǵárezsiz túrde tayın ónim islep shıǵaraolmas edi. Bul kárxanalarda tayarlanatuǵın mashinalar, ásbap -úskeneler ushın zárúr bolǵan butlovchi bólimler basqa regionlardan keltirilar edi, respublika kárxanaları Birlespediń batıs respublikaları daǵı kárxana -larga ǵárezli edi.
Zalım sovet hákimiyat belgilegen 8, 9, 10, PD2 - bes jıllıq jobalarınıń norealligi, noizchilligi, jetkilikli ilimiy tiykarlanmaganligi, konkret turmıs ámeliyatı menen baylanıstırn-maganligi aqır-áqıbette olardıń aldınan joq qılıw bolıwına alıp keldi. Bunıń áqibetinde, xojalıq tarmaqlarında zorıǵıw, úzilis jaǵdayları júz berdi, islep shıǵarıw quwatları tolıq jumısqa solinma-di, miynet ónimliligi turaqlı azayıp bardı, milliy dáramat úlesi 3-4 teńdeyge azayıp ketti. 80— jıllarǵa kelip, Ózbekstannıń kirip potencialı keskin pasaydi. Bunıń nátiyjesinde respublikanıń kirip balansında sanaat óniminiń úlesi tek 11 protsentti tashkil etardi, tek. Respublika sanaat óndirisindegi bunday turaqlılıq, uyqaspawshılıq jaǵdaylarınıń júzege keliwi, islep shıǵarıw quwatlarining qısqarib, onıń potencial dárejesiniń tómenlep barıwı áqibetinde, Ózbekstan ekonomikasınıń ulıwma jaǵdayına, xalıq social qatlamlarınıń turmıs dárejesine unamsız tásir etpesten qalmadı.


Download 89.08 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling