Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети “ахборот технологиялари” факультети
Pedagogik texnologiyaning tajriba-sinovlari
Download 1.6 Mb. Pdf ko'rish
|
6OIK7nngJPR3g0p2PhwnDCu5NGKIk38phO7YuNKG
2. Pedagogik texnologiyaning tajriba-sinovlari
Pedagogik faoliyatda qo'llaniladigan har qanday texnologiyaning ishonchliligi, samaradorligi va uning chin zaruratini aniqlashda tajriba-sinov ishlari muhim ahamiyatga ega. Pedagogik texnologiyalarni loyihalashtirish, ishlab chiqish va ularni amaliyotga joriy qi-lish jarayonida amalga oshiriladigan tashkiliy va uslubiy tadbirlar orasida tajriba-sinovlarni tashkil qilish va o'tkazish muhim bos-qich hisoblanadi. Shuning uchun ushbu tajriba-sinovlar xususida qisqacha (mux-tasar) ma'lurnot berilishi maqsadga muvofiqdir. Pedagogik tajriba-sinovlar o'tkazishning asl mohiyati amaldagi pedagogik jarayonlarni takomillashtirishga olib boradigan tadqiqot-lar va ularning farazlariga muvofiq ravishda, aniq maqsad sari yo'naltirilgan yangi yo'nalish. mazraun, usul, vosita va yangita'lim-tarbiyaviy muhit yaratishdan iboratdir. Masalani aniq tasavvur qilish uchun asosiy tushunchalarning ta'riflarini aniqlab olishimiz lozim. Tajriba-sinov —bu shunday tafakkur metodi bo'lib. uning yor-damida tabiiy yoki sun'iy tarzda yaratiladigan. nazorat qilinadigan, boshqariladigan jarayonlar tadqiq qilinadi, muammolarni hal qilish-ning yangi vositalari izlanadi va amalda sinab ko'riladi. Pedagogik tajriba-sinov-bu ilmiy-pedagogik tafakkur metodi bo'lib, pedagogik omillar, shart-sharoitlar, jarayonlar va uslubiy yondashuvlar orasidagi sabab- oqibatli aloqadorlikni aniq rejalar asosida oydinlashtirish imkoniyatini beradigan tadbirlardir. Nazariy metod-pedagogik texnologiyani modellashtirish, tahlil qilish, sintezlash, taqqoslash, umumlashtirish, tabaqaiashtirish, uning tizimlarini integratsiyalashtirish va ular o'rtasidagi eng mu-him qonuniybog'lanishlarni aniqlashdir. Empirik metod-tajriba-sinov tadbirlariga oid ma'lum bo'lgan ilmiy-nazariy, o'quv- uslubiy, ilmiy-ommabop, qo'shimcha ada-biyotlarni o'rganish va mavjud g'oyalar, farazlar hamda tajribalarai tahlil qilish evaziga tajriba-sinovga daxldor modellar va bajarilishi kerak boigan ishlar loyihasini yaratish, sinab ko'rish va amaliyotga tatbiq qilish metodidir. Tajriba-sinov ishlari natijalarining ishonchliligi va kafolatlan-ganligi muhim ko'rsatkichdir. Taj'riba-sinovlarni amalga oshirish natijasida har xil kutilmagan xulosa va natijalar olinishi mumkinligi nazarda tutilishi lozim. Buning sababi shundaki, tajriba-sinovlar yakuni hamma vaqt ham kafolatli natijalarni beravermaydi. Tajriba-sinovlarning muvaffaqiyati ko'p jihatdan uni o'tkazuvchining uquv va maiakasi, metodik mahorati, bilim va tajribasi, respondentia!' (tajriba-sinov ishtirokchilari) ning soni va ularning bu tadbirlarga munosabatlariga bog'liq. Tajriba-sinovlarga kirishishdan oldin shu sohaga doir eng maqsadga muvofiq ish metodini belgilab olish muhimdir. Bu metodlar, aso-san, yuqorida aytilgan nazariy hamda empirik tajribalarga asoslangan ikki asosiyguruhga bo'linadi. Tajriba-sinovga mavzu qilib olingan muammoga bog'liq barcha me'yoriy va metodik hujjatlar, tavsiyalar, yo'niqnomalarni o'rganib chiqish zarur hisoblanadi. Ta'lim-tarbiya muassasalari faoliyatiga doirturli hujjatlarni tahlil qilish, pedagogik kuzatuvlar olib borish, og'zaki va yozma so'rovlar o'tkazish, anketa va test savollariga javoblar olish, turli ilg'or tajri-balarni o'rganish va umumlashtirish ishlarini amalga oshirish ham pedagogik tajriba-sinovlarga yordam beradi. Bunday ishlarni tashkil etish va o'tkazish borasida pedagogik texnologiya asoslariga doir o'quv qo'llanmasini davlat tilida birin-chilardan bo'lib yaratgan mualliflar - J.G'.Yo'ldoshev va S.A. Us-monov eng asosiy tasniflarni taklif etganlar. Tajriba-sinov ishlaiini tashkil qilish quyidagilarni o'z ichiga oladi: Pedagogik texnologiyaning tajriba-sinov dasturini tayyorlash. Dasturni amalga oshirish uchun shart-sharoitlar yaratish: -tajriba-sinov ishlarining moddiy bazasini yaratish; boshqaruv vazifalarini taqsimlash; kadrlarni bu jarayonga maxsus tayyorlashni tashkil qilish. Tajriba-sinov ishlarini amalga oshirish. Tajriba-sinovda ishtirok etgan pedagoglarni moddiy va ma'naviy rag'batlantirish. 5. llmiy rahbar yoki konsultant izlash, lanlab olish va ularni tajriba-sinov ishlariga jalb etish. Tajriba-sinov dasturini tayyorlashda quyidagilar nazasda tutiladi: Taklif qilinayotgan pedagogik texnologiyaning doizarbligini asoslash. Uning asosiy mazmunining bayoni. Tajriba-sinov obyektini aniqlash: pedagogik jamoa; o'quvchilar; tarbiyaviy ish tizimlari va boshqalar. 3. Tajriba-sinov predmeti. 4. Tajriba-sinov maqsadini talqin etish: -yangi metodika; -yangicha tabaqaiashtirish; -yangi dastur yoki o'quv rejasi; -ma'lum texnologiyaning yangicha varianti; -yangi metodik ishlanmavahokazo. Tajriba-sinov vazifalarini umumiy hamda xususiy maqsadlar bo'yicha aniq belgilash. Tajriba-sinovning aniq metodikalari va metodlarini tanlab olish. Tajriba-smov muddatini belgilash. Tajriba-sinov bosqichlarini belgilash. 9. Talab qilinadigan vaqt miqdorini belgilash. 10.Tajriba-sinovning aniq bazasini aniqlash. ll.Tajriba-sinovdan kutilgan natijalarni baholash mezonlarini tanlab olish. 12. Kutilayotgan natijalarni belgilash. 13.Tajriba-sinov dasturini ekspertiza qilish tartibini belgilash. 14.Tajriba-sinov jarayoni natijalarini kuzatib borish, nazorat qilish qoidalarini belgilash. 15.Tajriba-sinov natijalarini rasmiylashtirish tartibini belgilash va boshqalar. Pedagogik texnologiyalarning samaradorligini baholash uchun uning uzluksiz kuzatilishi-monitoringini tashkil etish lozim. Download 1.6 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling