Zbekiston respu blikasi xalq
Fosfatli jinslar yoki fosforitlar
Download 0.87 Mb. Pdf ko'rish
|
giologiya
- Bu sahifa navigatsiya:
- Organik (cho’kindi) tog jinslari.
- Ko’ngir ko’mir
Fosfatli jinslar yoki fosforitlar. Bunday jinslar dengizlarning sayoz joylarida biohimik
jarayonlar natijasida paydo bo’ladi. Ayniqsa, qumtosh, gil, karbonatlar ichida R2O5 ning miqdori 20 - 45% ga yetsa, ular fosforitlar deb ataladi.
bo’lgan organizmlar qoldigining to’planishidan organogen jinslar hosil bo’ladi. organogen jinslar sergovak bo’lib, suvda eriydi, tashki kuch ta'sirida siqiladi. Bu guruhdagi jinslarga kremniyli jinslar - diatomit, trepel, opoqa va kaustobiolitlar - tosh ko’mir, qo’ngir ko’mir, antrotsit, ozokerit, yonuvchi slanetslar, torf, neft, asfalt va boshqalar kiradi.
Diatomit - bo’shroq tsementlangan diatom suv o’tlaridan tarkib topgan, sergovak, oq, och ko’lrang sargish kremniyli jins. Har doim tarkibida gil loyqalari uchraydi. Kremniyning miqdori 80 -95 % ni tashkil etadi.
sarg’ish tusli, ko’lda tez uqalanadigan, namni o’ziga tez yo’tuvchi kremniyli jins. Trepel yengil, tuproqsimon jins bo’lib, gil zarralari bilan aralashgan opal mineralidan tarkib topgan. Hajmiy og’irligi 250 - 1000 kgG`m3 . Opoka trepelga nisbatan zich va qattiq, och hamda to’q bo’zrangli, g’ovakli jins. Tarkibi asosan, opal minerali zarrachalaridaan iborat bo’lib, ba'zan bunga juda ko’p qum kremniyli organizm qoldiqlari aralashgan bo’ladi. Ko’mir tarkibidagi uglerod strukturasi va miqdoriga ko’ra ko’ngir ko’mir, toshko’mir va antratsitga bo’linadi.
U tarkibida o’simlik qoldiqlari saqlangan torfning tosh ko’mirga o’tish bosqichida to’planadi. U qo’ngir-qora, qo’ngir-jigarrang bo’lib, yahshi maydalanadi.
kam. Tuzilishi zich, qo’ngir ko’mirga nisbatan qattiq, sirti moylangandek, yaltiraydi, rangi qora, qoramtir kulrang.
tarkibida azot juda oz bo’ladi. toshko’mirga nisbatan juda ham qattiq bo’lib, tuzilishi zich va qat- qat,juda yaltiroqdir. Rangi qora bo’lib, ko’lga yo’qmaydi.
parafin, naftalin va aromatik qatoriga qiruvchi suyo’q uglevodorodlarning aralashmasidan iborat. Bundan tashqari neft tarkibida ozroq oltingugurt, azot, neft kislotasi, suv noorganik moddalar aralshmasi ham bo’ladi. u sargish, yashil, qo’ngir rangli bo’lib, moyga uhshab yaltiraydi. Neft tabiatda tarqalgan hamma geologik davr yotqiziqlari ichida uchraydi.
kisloraddan iborat. Zichligi 1 - 1,23 . Rangi qora bo’lib, smoladik yaltiraydi, bitumning hidini beradi.
Download 0.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling