Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлиги муҳаммад ал-хоразмий номидаги тошкент ахборот

- 
логистик компаниялар хизматларидан фойдаланиш; 
- 
етказиб беришнинг ўз тизимини яратиш; 
- 
товарларни юқорида етказиб бериш усулларини бирлаштириш. 
Бозорда товар ишлаб чиқарувчи ва соотувчи учун бренд, имиджни 
яратиш муҳимдир. Ушбу вазиятда харидор истаган ва сифатли товарни 
етказиб бериш масаласи аҳамиятли бўлиб, анча харажатлар сарф қилиниши 
керак бўлган товарларни етказиб бериш ўз тизимини яратиш талаб этилади. 
Электрон савдо катта айланмасида бундай харажатлар ўзини оқлайди, аммо 
агар айланма савдонинг талаб қилинган параметрларига жавоб бермаса, 
транспорт ва курьерлик ресурсларнинг турғунлик кузатилиши мумкин, бу эса 
сарф-харажатларни оширади. 
Агар 
интернет-дўкон 
логистик 
компаниялар 
хизматларидан 
фойдаланиш бўйича қарор қабул қилса, унда жойда харидорга хизмат 
кўрсатиш билан боғлиқ муаммо пайдо бўлади, чунки харидор жойида 
товарни текшириш, уни ўлчаб кўриш керак, аммо логистик компаниялар 
харидорга товарни етказиб беришади, аммо товарнинг кейинги тақдирида 
манфаатдор эмас. Бундай ҳол интернет-дўконнинг имиджига салбий таъсир 

---

қилиши, шунингдек ушбу дўконга хизмат кўрсатувчи электрон савдо 
майдонга таъсир қилиш мумкин. Интернет-тадбиркор нуқтаи назаридан ўз 
курьерига эга бўлиш бу компания вакили сифатида компания брендини 
харидоргача етказиб бериш, шунингдек муҳим афзалликлар ҳамда мижозга 
қўшимча сервис тақдим этиш демакдир.
Агар ―Alibaba Group‖амалиѐтини олсак, унда логистикага эътибор 
берилганлигини кўрсак бўлади, чунки ҳозирда савдо жараѐни вақтини 
қисқартириш муаммоси товарни етказиб бериш тезлигига кўпро боғлиқ 
бўлди. ―Alibaba Group‖ маиший техника ишлаб чиқарувчиси бўлган ―Haier 
Group‖ компанияси билан қўшма корхонасини яратиш ҳақида ҳамкорлик 
келишувини имзолаган. Бўлинма мамлакатнинг ҳар қандай нуқтасигача 
катта ўлчамли маиший техникани етказиб бериш учун тақсимлаш 
логистикаси тармоғини қуришга ҳаракатларни йўналтиради.
―Alibaba‖ лойиҳага 363,8 млн. АҚШ долл. сармоя киритиб, ундан 
239,89 млн АҚШ долл. ―Haier Electronics‖ нинг бўлинмаси бўлган 
―Goodaymart‖ номли компания омборхона инфратузилмаси ва логистикасини 
такомиллаштиришга мўлжалланган. Бу ерда ―Alibaba‖ компаниясининг 
президенти Жек Ма нинг сўзларини келтириш жоиз: ―Сиз Хитойда ѐки 
дунѐда электрон тижорат мўжизаси ҳақида гапиришингиз мумкин, аммо 
менинг фикримча, Хитойнинг сўнгги ўн йиллик реал буюк мўжизаси бу 
логистик тармоқни ривожланганлигидир‖. 
Замонавий босқичда электрон тижорат логистикаси ривожлантириш 
жиҳатига товар ишлаб чиқарувчилар бўлимларидан истеъмолчиларгача 
транспорт коридорларни яратиш, тўхташ пунктларни ѐки омборхоналарда 
товалар заҳираларни қисқартириш зарурлиги масаласи киритилиши шарт. 
Илғор хорижий амалиѐт асосида юқорида келтирилган фикрлар ва 
хулосалардан келиб чиқиб, Ўзбекистон Республикасида электрон тижорат, 
мавжуд интернет-дўконлар ва электрон савдо майдонлари фаоллаштириш
учун таклифлар ва аниқ чоралар ишал чиқилган (7-жадвал). 

---