Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги бухоро вилоят ҳокимлиги халқ таълими бошқармаси бухоро вилоят халқ таълими ходимларини қайта

МИЛЛИЙ ҒОЯ ФАНИНИ ЎТИШДА БАҲС - МУНОЗАРА УСУЛИДАН 
ФОЙДАЛАНИШ 
Рахмонова М – Бухоро мухандислик-технология институти 
“Агар қарама-қарши мулоҳазалар билдирилмаса, 
маъқул фикр қандай саралаб олинади?” 
Геродот 
Давлатимиз мустақилликка эришгандан сўнг таълим тизимида ислоҳотлар ўтказилмоқда. 
Илм-фан ва техника тараққий этаётган ҳозирги кунда таълим беришнинг анъанавий усуллари 
давр талабларига тўлиқ жавоб бера олмайди. Шунинг учун ҳам ижтимоий фанлардан амалий 
машғулотларни ўтаётган чоғда, ўқитишнинг интерфаол усулларидан иложи борича кўпроқ, 
самарали фойдаланиш керак бўлади. Шундай услублардан бири баҳс-мунозара усули бўлиб, 
уни ташкил этиш ўқитувчидан катта билим ва маҳорат талаб этади. 

---

116 
Баҳс-мунозара услуби аввалдан мавжуд билимлар асосида мустақил изланиш олиб 
боришни тоқазо қиладиган услуб бўлиб, ўз нуқтаи назарини ҳимоя қила оладиган, ижодий 
фикрлашга қодир ва комил ишончга эга бўлган инсонни тарбиялашга йўналтирилган. 
Ўқитувчи талабаларга муаммоли вазифани топширар экан, у амалда мунозара усулидан 
фойдаланаётган бўлади. Чунки, уни ечиш айни бир масалага турлича нуқтаи назарлар, 
фикрлар, қарашлар тўқнашувини вужудга келтиради. Баҳс - бу фаол, қизиқарли, қизғин ва 
эҳтиросли суҳбат бўлиб, унинг иштирокчилари муҳокама қилинаётган масалаларни 
муфассал тушуниб оладилар.

Бунда 
талабаларнинг 
ўз-мулоҳазаларини 
бевосита 
ҳаётдан, 
китоблардан, 
рўзномалардаги мақолалардан, телевидение ва радио эшиттиришларидан олинган мисоллар 
билан мустаҳкамлаб боришлари ғоят муҳимдир. 

Ўқитувчи дарсга аввалдан тайёргарлик кўриши лозим. Шу билан бирга, дарсни 
бошлашдан илгари, талабаларнинг унда кўриб чиқилиши лозим бўлган муаммолардан 
қанчалик хабардорлигини билиш мақсадида, уларни ўз фикрларини айтишга 
рағбатлантирмоғи керак. Бунда у талабалар баҳс олиб боришнинг қуйидаги асосий 
қоидаларини билишларини талаб этади. 
1. Сиз билан баҳсга киришган кишини ҳурмат қилинг; баҳслашаётган курсдошингизни 
ранжитманг: ана шундай қилсангиз сиз баҳсдагина кучлилигингизни эмас, балки, одобли 
эканлигингизни ҳам кўрсатасиз.