Ўзбекистон республикаси мактабгача таълим вазирлиги мактабгача таълим муассасаларида таълим

4-тажриба. «Қоғозни йиртиш». Қўғирчоқ «Билағон» болаларга икки хил ашё: мато ва 
қоғозни таклиф этди. Қоғозни йиртиш керак эди, болалар буни осонгина эпладилар, қоғоз тез ва 
осон бўлакларга ажралди. Сўнг матони йиртиш керак эди, болалар бу ишни эплай олмадилар. 
Хулоса: мато қоғозга нисбатан мустаҳкам. 
5-тажриба. «Сув ва қоғоз» бутажриба учун биз қоғоз сочиқлар (салфетка) ва қоғоз 
листни олдик.
Идишдаги сувга икки хил қоғозни солдик. Қоғоз сочиқлар дарров сувга бўкиб, 
болаларнинг қўлларида осон йиртилди. Иккинчи сувли идишдаги қоғоз ҳўл бўлди, бироқ 
йиртилмади.
Хулоса: қоғоз сувдан қўрқади. Барча турдаги қоғозлар сув билан тўқнашганда сифати 
бузилади, қоғоз пишиқ эмас. 
6-тажриба. «Куйловчи ва шиқирловчи бумага». 

---

121 
Биз болалар билан билмоқчи бўлдик.Қоғоз овоз чиқариши, куйлаши мумкинми? бу 
тажриба учун қўғирчоқ «Билағон» турли рангдаги қоғозларни олишни ва “Кийим ювгандек» 
ҳаракат қилишни таклиф этди. Қоғоз шиқирлади ва ғирчиллади.
Хулоса: ғижимланганда, ишқаланганда қоғоз товуш чиқарар экан.
7-тажриба.«Қоғозни елимлаш» ушбу тажриба учун бизга рангли қоғозлар, қайчи ва 
елим керак бўлади. Бутун қоғозни қирқиб, болалар бутун қоғоз майдаланганлигига ишонч 
ҳосил қилдилар, қирқилган қоғоз қисмларини олиб елимлаш таклиф этилди. 
Хулоса: қоғозли буюмларни елимлаш мумкин. 
8-тажриба.«Учар қоғозлар» 
Қўғирчоқ «Билағон» болаларга кесма ялтироқ (ширинлик қоғози) қоғозларни олиб 
келди, қоғоз уча оладими? Бунинг учун елпиғич билан (шамол ҳосил қилиш) елпиш лозим, бу 
тажриба болаларга жуда ёқади. Турли рангдаги ялтироқ қоғозлар ҳар томонга учиб кетди.
Хулоса: кесма ялтироқ қоғозлар жуда енгил, шунинг учун улар шамол бўлганда учиб 
кетади. 
Тадқиқот хулосалари: 
1.Қоғоз хусусиятига кўра юпқа ва қалин бўлади.
2. Қоғоз мустаҳкам ва мустаҳкам эмас бўлади. 
3. Қоғоз сувдан қўрқади. 
4.Қоғоздан кўра мато пишиқ.
5.Қоғоз қайчи ёки қўл билан қирқилиши мумкин. 
6.Қоғоздан ўйинчоқлар қилиш мумкин.
7.Қоғоз ғижимланганда товуш чиқаради. 
8. Қоғоз шамол эсганда учиб кетади.
9. Қоғозни ёпиштириш мумкин. 
Тил ва нутқ маркази