Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги алишер навоий номидаги тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети

ОРФОГРАФИЯ
1. Имло қоидасига кўра тўғри ёзилган сўзлар қаторини топинг.
А. ҳазил-мутоиба, удабуро
Б. ҳазил-ҳузил, узликсиз
C. ҳафтафахм, униттирмоқ
Д. ҳиқилдоқ, унумдор
2. Қайси қатордаги сўзлар хато ёзилган?
А. дукилламоқ, шуурсиз
Б. дукурламоқ, шуғулланмоқ
C. дуддудламоқ, яссилик
Д. дупулламоқ, шовилламоқ
3. Имло қоидасига кўра қайси қатордаги сўзларнинг иккинчиси хато ёзилган?
А. аҳл-аҳил
Б. қисм-қисим
C. адл-адил
Д. акс-акис
4. Қайси сўзларда қўш ундош хато қўлланган?
А. уввос, уддабурон
Б. яллиғланиш, ҳориттирмоқ
C. тирқиррамоқ, ушшатмоқ
Д. ҳимматли, ҳаққоният
5. Қайси сўзларда қўш унли хато қўлланилган?
А. шуурсиз, таажжуб
Б. таассуф, иншоот
C. тааллуқли, вакуум
Д. таақиб, тажоовуз
6. Имло қоидасига кўра тўғри ёзилган сўзни белгиланг.
А. ҳазил-мутоиба
Б. тайзиқ
C. тасадуқ
Д. тавозе
7. Қуйидаги сўзларнинг қайси бирида нуқталар ўрнида бўғиз товуши ишлатилади? 1. хо ... ловчи; 2. са ... ифа; 3. ми ... ламоқ
4. хуш ... ол;
А. 1, 2, 3, 4
Б. 1, 2, 4
C. 2, 4
Д. 3, 4
8. Қайси қатордаги сўзнинг иккинчи бўғинида у унлиси ёзилади?
А. матб ... от
Б. муқ ... м
C. мур ... д
Д. мужр ... м
9. Қайси қатордаги сўзлар тўғри ёзилган?
А. муқаррар, ҳамсуҳан, электравоз
Б. истеҳзомуз, диқинафас, доктарант
C. ислоҳат, беҳузир, телеминатюра
Д. тараддуд, масаллиқ, федератив
10. Имло қоидасига кўра тўғри ёзилган сўзлар қаторини топинг.
А. инжинер, ҳайифсан
Б. индикс, ҳайхот
C. интеграл, ҳошия
Д. демократик, фаҳимли
11. Имло қоидасига кўра берилган сўзларнинг қайси бирида икки ундош орасидаги и товуши ортиқча қўлланган?
1. матин; 2. хирож; 3. фақир; 4. жазим;
5. зиғир; 6. муҳир
А. 1, 2, 3, 4, 5, 6
Б. 2, 4, 5
C. 1, 5, 6
Д. 1, 4, 6
12. Қайси сўз таркибидаги қўш удошлардан бирини тушриб қолдириш мумкин? 1. тилли;
2. ноннинг; 3. эллар; 4. қисса; 5. йўллади;
6. ушшоқ; 7. карра
А. 1, 2, 3, 5, 6
Б. 2, 3, 5, 6
C. 1, 3, 6
Д. 3, 5, 6, 7
13. Янги имло қоидасига кўра қайси қатордаги сўзларга И, ИИ шахс эгалик қўшимчаси қўшилганда ўзакдан сўнг товуш қўшиб айтилади ва ёзилади?
А. парво, обрў, мавқе
Б. тилак, бек, таёқ
C. қорин, ўғил, сингил
Д. Барча сўзларга эгалик қўшимчаси тўғридан-тўғри қўшилади.
14. От ясовчи -инди қўшимчаси қачон -унди шаклида ёзилади?
А. Сўз таркибида фонетик ўзгариш бўлганда.
Б. Ўзагида у товуши бўлган феълларга қўшилганда.
C. -инди қўшимчаси фақат шу шаклда ишлатилади.
Д. Бир бўғинли сўзларга қўшилганда.
15. "Ўзбек тилининг асосий имло-қоидалари" (1995) га асосан ҳар бир сўзи бош ҳарф билан ёзилувчи бирликлар қаторини белгиланг.
А. Мустақиллик куни
Б. Хотира ва қадрлаш куни
C. Ўзбекистон қаҳрамони
Д. Барчасидаги сўзлар бош ҳарф билан ёзилади
16. Нотўғри ёзилган сўзлар қаторини топинг.
А. абстракт, аксионер, арбитр
Б. валюта, инфляция, бюджет
C. лицензия, шоссе, компенсатсия
Д. бюрократ, брокер, бизнес
17. Қайси жуфтликда сўзлар хато ёзилган?
А. тана, та'на
Б. наша, наш'а
C. сурат, су'рат
Д. мў'тадил, мў'табар
18. Қайси қаторда чизиқча билан ёзиш қоидаси бузилган?
А. кеча-ю кундуз
Б. қий-чувлашмоқ
C. 1991-йил
Д. Берилган барча бирликларда чизиқча тўғри қўйилган.
19. Берилган қайси сўзларда қўш ундош бир ундош сифатида талаффуз қилинади? 1. чаққон; 2. миллион; 3. метал
А. 1, 2, 3
Б. 2, 3
C. 3
Д. 2
20. Қайси қатордаги сўзлар тўғри ёзилган?
А. ойбалдоқ, суринкали
Б. тажавузкор, хушсуҳан
C. ҳовирланмоқ, хойнаҳой
Д. ҳойҳойламоқ, хушмуомала
21. Қайси қатордаги сўз тўғри ёзилган?
А. маъсул
Б. маъсуд
C. таълат
Д. маъюс
22. Қайси қатордаги нуқталар ўрнида и ёзилади?
А. хушмуом ... ла
Б. хушн ... д
C. фус ... н
Д. муж ... моқ
23. Таркибида нг товуши бўлган сўзларни бўғинларга ажратиш ҳақидаги қайси фикр тўғри?
А. нг товушидан олдин унли ундан кейин ундош келса, нг иккинчи бўғинда қолади.
Б. нг товуши ҳар доим олдинги бўғинда қолиб кейинги бўғинга қўшилмайди.
C. нг икки унли ўртасида келган бўлса, у биринчи ёки иккинчи унли билан бўғин ҳосил қилиши мумкин.
Д. нг икки унли ўртасида келган бўлса, нг иккинчи унли билан бирга бўғинга ажратилади.
24. Ҳаммамиз сўзида урғу қайси
бўғинга тушади?
А. 3; Б. 2; C. 1;
Д. Бу сўз урғу олмайди.
25. Қайси ясама сўзда лаб
ундоши иштирок этган?
А. баталён Б. ёрдам
C. унутма Д. танлов
26. Қайси қатордаги сўзларда қўшимча қўшилганда сўзнинг асосида товуш алмашиши юз берган?
А. сарғай, ўғлим, синглим Б. сусай, унга, билаги C. тилаги, атоқли, кипригим Д. эккан, оққач, бурним
27. Ҳаётнинг кўп иссиқ-совуғини кўриб, сабоқ олиб, тажрибамни оширдим.
Ушбу гапда нечта фонетик ўзгариш кузатилмоқда?
А) 1 та Б) 2 та C) 3 та Д) 4 та
28. Ҳаётнинг кўп иссиқ-совуғини кўриб, сабоқ олиб, тажрибамни оширдим.
Ушбу гапда қандай товуш ўзгаришлари кузатилмоқда?
А) 1 та товуш орттирилиши, 1 та товуш алмашиниши,
Б) 2 та товуш орттирилиши, 1 та товуш алмашиниши,
C) 1 та товуш орттирилиши, 2 та товуш алмашиниши,
Д) 2 та товуш орттирилиши.
29. Қайси жавобда жарангли жуфти йўқ жарангсиз сирғалувчи ундош қатнашган сўзлар берилган?
А) боғ, бахт, ҳарф
Б) роҳат, огоҳлик, кулол
C) нўхат, тахминан, ҳилол
Д) дийдор, фалак, уруш
30. Қайси жавобда жарангсиз жуфти бўлмаган тил орқа ундоши берилган?
А) ғ Б) нг C) к Д) г
31. Қайси жавобда жарангли жуфти бор бўлган тил олди сирғалувчи ундоши берилган?
А) ф Б) ғ C) с Д) л
32. Қайси жавобда жарангсиз жуфти бор бўлган тил орқа ундоши берилган?
А) б Б) нг C) г Д) л
33. Икки хил кенг унли қатор келган сўзларни топинг . 1) соат; 2) муаллиф ; 3) оила;
4) матбаа; 5) саодат ; 6) шароит ;
7) зоомагазин; 8) маош ; 9)таом ;
10) тамоил
А) 1,5,8,9 Б) 1,4,5,7,8,9
C) 2,3,4,7,8 Д) 1,2,4,5,7,8,9
34. Қайси жавобда бир товуш ортадиган тор ва кенг унли қатор келган сўзлар берилган?
А) доим, илм, саодат.
Б) табиат, шариат, шиор.
C) соат, муаллим, муомала.
Д) парвойи, мавқейи, обрўйи.
35. Имлода тор ва кенг унли кетма-кет келган, тор унли талаффуз қилинмайдиган сўзлар қаторини топинг?
А) саодат, маориф Б) муаттар, тамоил
C) муовин, муаллим Д) муаммо, табиий
36. Талаффуз ва имлода фарқланадиган сўзлар қаторини топинг? 1) тонна; 2) автомат;
3) баҳор; 4) океан; 5) коллеж; 6) ишлов;
7) товуқ; 8) яша; 9) билан
А) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8.
Б) 1, 2, 5, 7, 8, 9.
C) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9.
Д) 3, 4, 6, 8, 9.
37. Тил ва нутқнинг фарқи нотўғри изоҳланган жавобни белгиланг?
А) Тилга умумийлик нутққа хусусийлик хос
Б) Тил –воқелик, нутқ- имконият
C) Тил-имконият, нутқ- ҳодиса
Д) Тил воқеланмаган, нутқ воқеланган
38. Берилган сўзлар таркибидаги жарангли ундошни жарангсиз ундош билан алмаштирганда паронимлик ҳодисаси кузатиладиган қаторни топинг. 1) мард; 2) сут; 3) зот; 4) хоҳ; 5) тоғ; 6) туб; 7) бош;
8) абзал; 9) дод
А) 1, 3, 5, 6, 9.
Б) 1, 2, 4, 8, 9.
C) 2, 5, 6, 7, 8.
Д) 1, 5, 7, 8, 9.
39. Қайси сўзларнинг жарангли товушини жарангсиз жуфти билан алмаштирганда луғавий маъно ўзгаради? 1) абзал; 2) бош; 3) тоғ; 4) мард; 5) сут; 6) сот; 7) дод; 8) туб
А) 3, 4, 7, 8.
Б) 1, 2, 3, 4.
C) 3, 4, 6, 7.
Д) 3, 4, 5, 7.
40. Қайси қатордаги сўзлар алифбо таркибида жойлаштирилган бўлиб, уларнинг жарангсиз товушини жарангли жуфти билан алмаштирилганда луғавий маъно ўзгаради?
А) тил, тола, чанги.
Б) тор, тик, бош.
C) туп, пақир, афзал.
Д) бош, тонг, туп.
41. Қайси қатордаги сўзларда тил олди жарангли ундошни лаб товуши билан алмаштирганда луғавий маъно ўзгаради?
А) қаймоқ, дони, кони.
Б) танбур, найза, тол.
C) марра, содда, қол.
Д) сода, тана, нина.
42. Ҳосил бўлиш усулига кўра н ва л ундош товушларига тўғри тавсиф берилган қаторни топинг.
А) жарангли ундошлар.
Б) н-тил ундоши, л-лаб ундоши.
C) н-портловчи, л-сирғалувчи.
Д) сирғалувчи.
43. Урғу маъно фарқлаш вазифасини бажарган сўзларни белгиланг. 1) тугма; 2) этик; 3) сўзлар; 4) тошма; 5) банда; 6) соч; 7) сурма; 8) янги; 9) инсон; 10) билим
А) 1, 2, 3, 4, 5, 7, 8.
Б) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
C) 1, 2, 3, 4, 5, 7, 9, 10.
Д) 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9.
44. Дангаса ва ялқовлар ҳеч қачон саноқда бўлмайди? Ушбу гапдаги сўзлар таркибида нечта товуш ўзгариши юз берган?
А) 1 Б) 2 C) 4 Д) 3
45. Кўп ишловчи кўп яшайди. Ушбу гапда фонетик ҳодисаларнинг қандай тури мавжуд?
А) товуш тушиши
Б) товуш ортиши
C) товуш алмашиши
Д) товуш тушиши, алмашиши
46. Камтар бўл, барчани этгил баҳраманд, Сенинг ҳам мартабанг бўлғуси баланд. Уруғ аралашиб аввал тупроққа, Сўнгра бўй чўзади осмон фалакка. Ушбу шеърий парчада нечта сўз фонетик ёзув асосида ёзилган? А) 3 та Б) 2 та C) 5 та Д) 4 та
47. Қайси қатордаги сўзларда “ и ” товуши билинар-билинмас талаффуз этилади?
А) билан, тилим, сира Б) тирноқ, тингла
C) қилиқ, қизиқ, торлик
Д) тартиб, келтиринг, келиб
49. Қайси сўзлардаги жарангли ундошни жарангсиз жуфтига алмаштирганда янги сўзлар ҳосил бўлади?
А) бир, бол, тонг, сут
Б) байт, банд, дори, доғ
C) дил, дор, озод, боб
Д) дарз, суд, азон, ёд
50. Меҳнат билан иноқлашсанг, тан оғриғини кўрмассан. Ушбу гапда қандай товуш ўзгариши кузатилмоқда?
А) товуш тушиши
Б) товуш алмашиниши
C) товуш орттирилиши
Д) товуш тушиши, алмашиниши
51. Бўғинларга ажратиш билан асос ва қўшимчаларга ажратиш тенг келадиган қаторни топинг.
А) бошим, тахти Б) боғим, тоғга
C) тонгга, боғга Д) бошқа, қошни
52. Бўғинларга тўғри ажратиш билан асос ва қўшимчаларга ажратиш тенг келмайдиган қаторни топинг.
А) фикрим, бахтим Б) бошга, тошда
C) шаҳри, кучли Д) фахри, ақлдан
53. Унлиларни талаффуз қилганда асосий вазифани қайси нутқ аъзолари бажаради?
А) оғиз бўшлиғИ, бўгиз, ун пайчалари
Б) ун пайчалари, танглай, тил
C) ун пайчалари, тил, лаблар
Д) тишлар, лаблар ва ун пайчалари
54. “ С ” товуши қайси унлилардан кейин келса юмшоқ талаффуз қилинади?
А) э, и. Б) а, и, о. C) у, о. Д) а, и.
55. Сенинг туғилиб ўсган қишлоғингдан айрилмаслигингни билар эдим. Берилган гапдаги товуш тушиш ҳодисаси тўгри изоҳланган жавобни топинг?
А) 2 ўринда синтактик шакл ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида, 1 ўринда луғавий шакл ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида.
Б) 1 ўринда синтактик шакл ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида , 2 ўринда луғавий шакл ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида.
C) 1 ўринда синтактик шакл ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида, 1 ўринда луғавий шакл ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида.
Д) 2 ўринда синтактик шакл ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида, 1 ўринда сўз ясовчи қўшимча қўшилиши натижасида.
56. Шовуллади тун бўйи шамол,