Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат тиббиёт институти


ХАВО ТАРКИБИДАГИ ЧАНГ ЗАРРАЧАЛАРИНИНГ МИҚДОРИНИ


Download 5.22 Kb.
Pdf ko'rish
bet46/112
Sana02.06.2024
Hajmi5.22 Kb.
#1837245
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   112
Bog'liq
Мехнат гигиена ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМА

 
ХАВО ТАРКИБИДАГИ ЧАНГ ЗАРРАЧАЛАРИНИНГ МИҚДОРИНИ 
АНИҚЛАШ ( ГРАВИМЕТРИК УСУЛ). 
Бу усул таркибида чанг заррачаларини тутган маълум хажмдаги хавони 
сўзгичдан (фильтрдан) утказиш натижасида тутиб колинган чанг миқдорига 
караб бахо беришга асосланган. Хозирги кунда хаво таркибидаги чанг ва 


97 
тутун миқдорини АНИҚЛАШ учун хоки йўқ сўзгич когоз, перхлорвенил 
толаси
( ФПП – 15), ойна, минерал ѐки пахта толасидан фойдаланилади.
Когоз сўзгич ѐки ФПП – 15 махсус патронга (аллонжга) урнатилади.
Патронлар резина найчалар орқали реометрга, у ўз йўлида электр чанг 
тортувчи асбобга уланади.
Электр чанг тортувчи ѐрдамида реометр кўрсаткичига караб ( 1 дақиқада 
15-20 литрдан кўп булмаган) хаво патронга урнатилган сўзгич орқали маълум 
дақиқа тортилади. 
Олинган натижа : сўзгични ишлатгандан кейинги огирлигидан иш 
бошлангунча бўлган огирлиги айрилади. 1 дақиқа неча литр хаво утказилган 
булса, бу кўрсаткич электр чанг тортувчи неча дақиқа ишлаганига 
кўпайтирилиб, м
3
га айлантирилади. 
Хаводаги чанг миқдорини АНИҚЛАШда электр чанг тортгичдан 
ташкари аспираторлардан хам фойдаланиш мумкин. Хавони аспирация 
килиш учун керак буладиган вақт, унинг қанчалик чангланганлигига караб 
аниқланади. Бунда сўзгич огирлиги 3-5 мгдан (ФППдан 1мг) кам булмаслиги 
керак. 
Аспирация вақтида сурилган хаво хажми оддий шароитларга 
келтирилади. Бунинг учун қуйидаги формуладан фойдаланилади :
V
0
= V
1
-273xB 
(273+t)x760 
V
0
- оддий шароитга келтирилган аспирацияланган хаво. 
V
1
- аспирацияланган хаво хажми, литрларда. 
t - хонадаги хаво харорати. 
В - хонадаги барометрик босим. 
Чангнинг миқдори қуйидаги формула ѐрдамида мг/м
3
курсатишида 
аниқланади :
Х= Q
0
- Q
x
x1000


98 
V
0
Х – намуна олинган жойдаги чангнинг миқдори мг/м
3

Q
0
– аспирация килингандан кейинги сўзгичнинг вазни. 
Q - сўзгичнинг аспирация килингунча бўлган вазни.
V
0
- оддий шароитга келтирилган аспирацияланган хаво. 
Корхона шароитида чанг таъсирида кузатиладиган пневмокониотик 
ўзгаришлар асосан чанг таркибидаги озод кремний (II) – оксиди хисобига 
бўлганлиги туфайли, унинг рухсат этилган миқдори (ПДК) – чанг 
таркибидаги озод кремний (II) – оксидининг миқдорига боғлиқ. 
Таркибида озод кремний (II) – оксидини тутишига караб аэрозолларнинг 
корхона шароитида ( иш жойларида) рухсат этилган миқдори (ПДК)
курсатилган : 
кристалл таркибидаги озод кремний (II) – оксидининг миқдори 70% дан 
ортик балганда – 1 мг/м
3

- Чанг таркидаги озод кремний (II) – оксидининг миқдори 2 дан 
10%гача бўлганда (мис сулфидли рудалар, углерод ва кумир 
чанги, лой) – 4 мг/м
3

- Кондесация аэрозоли куринишидаги аморф кремний ( II) 
оксиди – 1мг/ м
3

- Ўсимликлардан хосил буладиган чанг ( пахта, тамаки). 
- Таркибида 10% дан ортик озод кремний (II) – оксиди тутган 
чанг аралашмаси – 2 мг/ м
3

- Таркибида 8дан 10%гача озод кремний (II) – оксиди тутган чанг 
аралашмаси – 4 мг/ м
3.
- Таркибида 2 %дан кам озод кремний (II) – оксиди тутган чанг 
аралашмаси – 6 мг/ м
3

Силикат тутувчи чанг : асбест – 2 мг/ м
3
, асбестоцемент, цемент, 
апатит, лой – 6 мг/ м
3
, тальк, слюда – 4 мг/ м
3
, чугун – 6 мг / м
3
.


99 
Корхоналарнинг иш зоналарида ўсимликлардан хамда захарсиз 
минерал бирикмалардан хосил буладиган, таркибида озод кремний (II) – 
оксиди тутмаган аэрозоллар ПДК 10 мг/ м
3
дан ошмаслиги керак. 

Download 5.22 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   112




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling