Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон давлат тиббиёт институти

Санитар-гигиеник усул - объектни назорат килиш, оърганиш давомида 
аниқланган санитар камчиликлар, бузилишлар, меъѐрлардан ошиш 
ҳолатлари, лаборатор тадқиқотлар асосида далолатнома (315 шақл) билан 
йакунланадиган усул;
Касб касаллиги - иш шароитини зарарли таъсирида келиб чиқадиган 
касалликлар:
Ўткир касб касаллиги - ишлаб чиқаришдаги зарарли омилларни бир 
маротаба (бир иш куни мобайнида) таъсирида келиб чиқадиган касаллик:
Сурункали касб касаллиги - ишлаб чиқаришдаги зарарли омилларни кўп 
маротаба ва узоқ муддалигида таъсир оқибатида келиб чиқадиган касаллик:
Махсус тафтиш - касб касалликларини сабаблари ва уларни вужудга 
келтирувчи шароитларни аниқлаш (меҳнат гигиенаси томонидан корхонада, 
даволаш профилактик ишлари олиб борувчи муассасада вакили ҳамда 
корхона маъмурийати ва касаба уюшмаси вакиллари билан биргаликда олиб 
борилади.
Токсикология фани зарарли моддаларни организмга ва экосистеъмага 
таъсир ҳавфи, таъсир механизми, таъсир ташхизи, олдини олиш ва
заҳарланишларни даволаш масалалари билан шуғулланувчи фандир.
Зарарли моддалар - бу иш шароитида ҳавфсизлик чора тадбирларни 
бузилиши холларида киши организмига таъсири натижасида замонавий 

---

223 
текширув услуб воситаси, ушбу ва келгуси авлоднинг ҳаѐти даврида 
аниқланадиган 
шикастланишлар, 
касб 
касалликлари 
ѐки 
инсон 
саломатлигида ўзгаришларни вужудга келтирувчи моддалардир.
Кимѐвий моддаларнинг токсикокинетикаси - бу тушунча модданинг
организмига кириши, тарқалиши, ўзгариши ва чиқишини ўзига олади.
Маҳаллий таъсир - моддага таъсир этган жойдаги ўзгаришлар (қизариши, 
шишиши, қон қуйилиши, яллиғланиш, некроз).
Резорбтив таъсир - организмда сурилиш оқибати (заҳарланиш, ўлим, 
функсионал, биокимѐвий, патолого-анатомик ўзгаришлар), модда ѐки унинг 
метаболит тўқималарида, ҳамда организм чиқиндиларида мавжудлиги 
кўрсаткичлар орқали аниқланади.
РЭМ – руҳсат этиладиган миқдор, бу кимѐвий моддани ҳар куни дам олиш
кунларидан ташқари иш куни мобайнида 8 соат ѐки бошқа давомийлигида 
ҳафтасига 41 соатдан ортиқ бўлмай таъсири натижасида бутун иш стажи 
давомида, ушбу ва келгуси авлод саломатлигида замонавий текширув 
усуллари 
воситасида 
аниқланувчи, 
саломатлигида 
ўзгаришлар 
чақирмайдиган миқдор.