Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ғаниев С. К


XI  боб. МАЪЛУМОТЛАРНИ УЗАТИШ ТАРМОИВДА АХБОРОТНИ


Download 3.91 Mb.
Pdf ko'rish
bet134/170
Sana13.11.2023
Hajmi3.91 Mb.
#1770208
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   170
Bog'liq
axborot-kommunikatsion tizimlar xav- fsizligi

XI 
боб. МАЪЛУМОТЛАРНИ УЗАТИШ ТАРМОИВДА АХБОРОТНИ
ХИМОЯЛАШ
11.1. Маълумотларни узатиш тармоцларида ахборот щшоясини
таъминлаш
Маълумотларни узатиш тармокдарида ахборот химоясини таъминлаш 
масаласи маълумотлар узатиш тармогининг муайян архитектурасини амалга 
оширувчи ва унинг баркарор ишлашини таъминловчи аппарат-дастурий во-
ситалари билан боглик, хрлда ечилиши лозим.
Маълумотларни узатиш тармокдарида ахборот хавфсизлигини 
таъминлашга куйидаги талаблар куйилади:
маълумотларни узатиш тармокдарида ахборот хавфсизлигига 
буладиган маълум тахдидлардан химоялаш хизмати ва механизмларини бел-
гиловчи функционал талаблар;

ахборот хавфсизлигига буладиган маълум тахдидлардан химоялаш 
механизмини маълумотларни узатиш тармоги архитектурасига кай тарзда 
жорий этилиши лозимлигини белгиловчи архитектуравий талаблар; 

бошкдришнинг к,андай функциялари ишлаб чик,илиши ва улар к,ай 
тарзда маълумотларни узатиш тармогига жорий этилишини белгиловчи 
бошкариш (маъмурлаш) талаблари. 
Функционал талаблар. Маълумотларни узатиш тармоги компонент-
ларига ва архитектурасига реал таъсир этувчи умумий функционал талаблар 
куйидагилар:
фойдаланувчини аутентификациялаш. Маълумотларни узатиш 
тармогида ахборот хавфсизлигини таъминловчи тизим ахборотни (маълу-
мотларни) узатиш жараёнида иштирок этувчи компонентининг (объект, 
субъект ва фойдаланувчининг) хакикийлигини аникдаш имкониятини 
таъминлаши лозим;

назоратланувчи фойдаланиш. Маълумотларни узатиш тармогида ах 
борот хавфсизлигини таъминловчи тизим тармок, субъектлари ва фойдала-


нувчиларининг рухсат этилмаган ахборот ресурсларидан фойдалана олмас-
ликларини кафолатлаши л озим;

конфиденциалликни таъминлаш. Конфиденциалликни таъминлаш 
хизмати асосан маълумотларни узатиш тармогини ахборот мухитини очиш, 
ахборотдан рухсатсиз фойдаланиш ва угирлаш имкониятларидан химоялаш 
учун зарур хисобланади; 

маълумотлар яхлитлигини таъминлаш. Маълумотларни узатиш 
тармогида ахборот хавфсизлигини таъминловчи тизим таркибида фойдала- 
нувчи ва бошкариш ахбороти булган маълумотларнинг сакланиш ва узати- 
лиш яхлитлигини кафолатлаши лозим. Маълумотларнинг бузилиши, сохта- 
лаштирилиши, кечиктирилиши, рухсатсиз кайталаниши ахборот узатили- 
шининиг блокировка килинишига олиб келиши мумкин; 

цатьий хисоб-китоб. Маълумотларни узатиш тармоги ресурсларидан 
фойдаланувчи хар кандай субъект бажарган хар кандай амаллари учун жа- 
воб бериши лозим. Маълумотларни узатиш тармоги устида килинган барча 
харакатлар ва тармокда содир булган барча ходисалар хусусидаги ахборот- 
нинг сакланиш имконияти таъминланиши лозим; 

хавфни билдирувчи сигнални генерациялаш. Маълумотларни узатиш 
тармоги тармок, ахборот хавфсизлиги объектлари томонидан хавфсизлик- 
нинг бузилиши хусусидаги сигнални генерациялаш имконини таъминлаши 
лозим; 

аудит. Аудит тизимни бошкаришнинг самарадорлигини бах,олаш 
х,амда ахборот хавфсизлигининг бузилишини аникдаш мак,садида тизимли 
ёзувларни ва амалларни мустак,ил тахлиллаш ва тадкиклаш сифатида 
курилиши лозим; 

тиклаш. Маълумотларни узатиш тармогида ахборот хавфсизлигини 
таъминлаш тизими хавфсизликнинг бузилишини тиклаш крбилиятига эга 
булиши лозим. Хар доим, качон ахборот хавфсизлигини бузишга уриниш 
содир булганида, тизим ушбу уриниш хусусидаги ахборотни шундай ишла- 
ши лозимки, ушбу уриниш маълумотларни узатиш тармогининг утказиш 
крбилиятини ва фойдаланувчанлигини жиддий пасайишига олиб келмасин; 



мосланувчанлик. Маълумотларни узатиш тармогида ахборот хав- 
фсизлигини таъминлаш тизимига куйиладиган мухим концептуал талаб- 
мосланувчанлик талаби, яъни алока тармогининг тузилмаси, технологияси 
ва ишлаш шароити узгарганида мослашув крбилияти талабидир.

Download 3.91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   130   131   132   133   134   135   136   137   ...   170




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling