Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги гулистон давлат университети табиий фанлар факулътети

Natija quyidagicha hisoblanadi:
a * umumiy so’rim xajmi * 1000 mg/kg
X=------------------------------------------------------------------------;
tahlil uchun olingan so’rim * olingan tuproq massasi
bu yerda: X - P₂O₅ mg/kg tuproqda; a - kalibrlangan egri chiziqdagi P₂O₅ miqdori, mg/100 ml eritmada.
Almashinuvchan kaliyni aniqlash. Fosforni aniqlashda tayyorlangan filtratdan 5-10 ml olib, 50 ml li stakanga solamiz va alangali fotometrdan o’tkazamiz.
Nazorat uchun savollar

1. 
   Karbonatli tuproqlar haqida tushuncha bering.
   
2. 
   Machigin B.P. usulining asosiy mohiyatini ta’riflang
   

MAVZU-7 MINERAL O’G’ITLARNI SIFAT REAKSIYALARI YORDAMIDA ANIQLASH.
Mashg’ulotning maqsadi: Sifat reaksiyasi yordamida mineral o’g’itlarni turini aniqlash va ularni qullash bo’yich ma’lumotlarga ega bulishdan iborat.
Kerakli jihoz reaktiv va asbob uskunalar:
1. O’g’it namunalari
2. Tarozi (texnik, analitik)
3. Distillangan suv
4. O’lchov kolbalari
5. Pipetkalar
6. Probirkalar
7. Chinni piyolalar
8. Lakmus qog’oz
9. Bariy xlorid 2-5% li eritmasi
10. Ishqor eritmasi 8-10% li
11. Xlorid kislota 1% li eritmasi yoki 1:10 nisatdagi sirka essensiyasi
12. Ko’mir cho’g’i
13. Kumush nitrat 1-2% li eritmasi.
Mashg’ulotning maqsadi: Sifat reaksiyasi yordamida mineral o’g’itlarni aniqlashdan iborat.
Xo’jaliklarda mineral o’g’itlarni noto’g’ri saqlash oqibatida ularning tarkibi o’zgarishi hollari ham uchraydi. Shuning uchun ularni qo’llashdan oldin sifatini tekshirib, so’ng me’yorini belgilash kerak.
Sifat reaksiyasini aniqlash uchun probirka (biror kichkina shisha idishcha) suv (distillangan) va ko’mir cho’g’i zarur.
Bulardan tashqari BaCl₂, NaOH, AgNO₃ reaktivlari ham kerak bo’ladi. Agar o’g’it tarkibida Sl bo’lsa, kumush nitrat bilan reaksiyaga kirishadi oq cho’kma hosil bo’ladi.