Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Самарқанд иқтисодиѐт ва сервис институти

 
 
 

---

104 
4.3 Самарқанд вилояти ҳокимлиги молия бошқармасида ѐнғин
хавфсизлиги доирасидаги чора тадбирлари 
Ёнғин халқ хўжалигига катта моддий зарар келтиради. Бир неча минут 
ѐки соат чиқадиган тутун, карбонат апгидрид ва бошқа зарарли ҳид ҳамда 
газлар атмосферага ичида жуда катта миқдордаги халк бойликлари ѐниб 
кулга айланади. Ёнғин вақтида ажралиб кўтарилиб, ҳавонинг таркибини 
бузади. Бундан ташқари, кишиларнинг жароҳатланишига , ҳатто ўлимига 
сабаб бўлади. Буларнинг ҳаммаси, ѐнғинга қарши кураш тадбирлари ва 
ишларнинг хавфсиз бажариш усулларнинг меҳнат муҳофазаси билан 
биргаликда ўрганишни тақозо этади. 
Ҳозирга вақтда республикамиз ташкилот ва корхоналарида ѐнғин 
хавфсизлигини камайтириш борасида бир қатор ишлар амалга оширилган. 
Хусусан, корхоналарда ѐнғин чиқиш хавфи камайтирилган ва бутунлай 
хавфсиз ишлайдиган электр ускуналари ишлатилмоқда. Ўт ўчиришнинг 
механизациялашган ва автоматлашган тизимлари тобора кенгроқ 
қўлланилмоқда. 
Лекин, ѐнғин чиқишининг олдини олиш ва ўт ўчиришда асосий 
маъсулият кишилар зиммасига тушушини ҳамда уларнинг ѐнғинни ўчириш 
техникасининг барча талабларини тўлиқ бажарилишига боғлиқ эканлигини 
унутмаслик керак. Ташкилот ва корхоналарда бу тадбирлар тартибли 
равишда, ѐнғин текникаси ҳақидаги низом, ѐнғин хавфсизлиги қоидалари, 
йўрикнома ва бошқа ҳужжатлар асосида олиб борилиши керак. 
Республикамизнинг ҳар бир фуқароси жамоат ва давлат мулкини кўз 
қорачиғидай корхоналарида ѐнғининг олдиии олиш ва ўт ўчириш 
тадбирлари кенг жамоатчиликка суянган ҳолда олиб борилади. Ёнғин 
муҳофазасини ташкилий қилиш касбий ва ихтиѐрий турларга бўлинади. 
Республикамизда шаҳарлар, қишлоқлардаги аҳоли зич яшайдиган 
жойлар ва халқ хўжалиги объектларининг ѐнғин муҳофазасинин 
мустаҳкамлаш учун ѐнғинга қарши кураш режа асосида олиб борилади ва шу 

---

105 
тўғрисида доим ғамхўрлик қилиб келинади. Ана шу ѐнғин муҳофазаси 
ишининг икки асосий йўналиши бор: 
- биринчидан, ѐнғинниг олдини олишига қаратилган илмий техник ва 
ташкилий тадбирларнинг режали мажмуи; 
- иккинчидан, объектлар , шаҳар ва қишлоқлардаги аҳоли зич 
яшайдиган жойларда ѐнғинни ўчиришни ташкил қилиш; 
Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлигининг Ёнғинга қарши 
кураш бошқармасининг вазифаси давлат мулкини, фуқаролар шахсий 
мулкини ѐнғиндан сақлашдан иборат, шу билан бирга ѐнғин назорати 
ташкилотлари ташкилий, назорат ва маъмурий ишларни амалга оширади. 
Уларнинг вазифаларига қуйидагилар киради: 
- ҳамма идоралар, корхоналар ва алоҳида шахслар учун мажбурий 
бўлган ѐнғин муҳофазасига доир қоидалар, меъѐрлар, йўриқномалар ишлаб 
чиқиш ва уларни чоп этиш; 
- саноат, фукаро бинолари ва иншоотларини, аҳоли пунктларини 
лойиҳалаш, қуришда ѐнғин хавфсизлиги қоидалари ва меъѐрларнинг 
бажарилишини текшириш; 
- ҳамма ташкилотлар, муассасалар, корхоналардаги ўт ўчириш 
бўлимларининг шайлигини ва ўт ўчириш воситаларининг созлигини каттиқ 
назорат қилиш ҳамда текшириш; 
Ўзбекистон 
Республикаси 
ѐнғин 
назорати 
ташкилотлари 
ўз 
вазифаларини муваффақиятли бажаришлари учун уларга қуйидаги ҳуқуклар 
берилган: 

ѐнғин хавфсизлиги жиҳозларининг кай ҳолатдалигини аниқлаш 
мақсадида барча ташкилот бинолари ҳамда иншоотлари, 
омборхоналари ва уйларни текшириш; 

Корхоналар маъмурияти ва алоҳида шахслардан объектларнинг 
ѐнғин хавфсизлиги нуқтаи назаридан қай ҳолатдалигини аниқлаш 
учун зарур бўлган маълумот ҳамда ҳужжатларни тақдим этишни 

---

106 
талаб қилиш; 

ѐнғин хавфсизлиги қоидалари бузилганлигини аниқлашда қоида 
бузилишларини аниқлашда ана шу бузилишлар бартараф этиш 
юзасидан мажбурий фармойишлар бериш ва бунинг учун зарур 
муддатларни белгилаш; 

ѐнғин хавфсизлиги қоидаларининг бузилиш ѐки бажармаслигида 
айбдор бўлган кишиларни маъмурий ѐҳуд жиноий жавобгарликка 
тортиш. 
Ишчилар, хизматчилар ва мухандис-техникларнинг кўпчилиги жалб 
этилгандагина корхона, муассаса ҳамда ташкилотларда ѐнғинга қарши 
муваффақиятли кураш олиб бориш мумкин. Бунинг учун хар бир объектда 
ѐнғин техник комиссияси тузилади. 
Комиссияга бош муҳандис, техник раҳбар ѐки раҳбарнинг биринчи 
ўринбосари бошчилик қилади, уларнинг вазифаси қуйидагилардан иборат: 

ѐнғинни олдини олиш қоидаларининг бузилишларини ва ѐнғин 
чиқишига олиб келувчи камчиликларни аниқлаш, уларни бартараф 
этиш тадбирларини ишлаб чиқиш; 

объектив ѐнғиннинг олдипи олиш тартибини ишлаб чикиш ва 
уларни ўтказишда қатнашиш; 

ишчи хизматчилар ва муҳандис - техник ҳодимлар ўртасида 
ѐнғиннинг олдини олиш тартиби ҳамда қоидалари бўйича оммавий 
тушунтиришишини олиб бориш. 
Бу вазифаларии бажариш учун ѐнғин тахник комиссияси ишлаб 
чиқариш хоналари, Электр жиҳозлари, шамоллатиш, иситиш тизимлари ва 
шу кабиларни кўздан кечириб, қоида бузилишларни аниқлайди ҳамда уларни 
бартараф этиш муддатларини белгилайди, ишловчилар ўртасида ѐнғиннинг 
олдини 
олиш 
мавзуларида 
суҳбатлар, 
лексиялар 
ўтказилади, 
рационализаторлар ҳамда ихтирочилар учун мавзулар ишлаб чиқишда 
қатнашади, цехлар, 
бўлимлар, омборхоналар, лабораториялар 
ва 

---

107 
ҳоказоларнинг ѐнғинга қарши ҳолатини текширишга кенг жамоатчилини 
жалб этади.