Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Кредит 2810 “Омбордаги тайёр маҳсулотлар” 
 Брак маҳсулот деб тан олинганда 
Дебет 2600 “Ишлаб чиқаришдаги браклар” 
Кредит 2810 “Омбордаги тайёр маҳсулотлар” 
 Камомадлар аниқланганда 
Дебет 5910 “ Бойликларни бузилишидан кўрилган камомад ва 
йўқотишлар” 
Кредит 2810“Омбордаги тайёр маҳсулотлар” 
 Кўргазма залларига берилганда 
Дебет 2820 «Кўргазмадаги тайёр маҳсулотлар» 
Кредит2810“Омбордаги тайёр маҳсулотлар” 
 Комиссияга берилганда 
Дебет 2830 «Комиссияга берилган тайёр маҳсулотлар» 
Кредит2810 «Омбордаги тайёр маҳсулотлар» 

---

98 
Сотилган тайёр маҳсулотларнинг ҳақиқий таннарини ҳар бир счёт-фактура бўйича аниқлаб 
бўлмайди. Шунинг учун сотилган маҳсулотларнинг таннархини топиш мақсадида ҳисобот 
даври охирида тайёр маҳсулотлар ҳолати ва ҳаракати бўйича баланс тузилади. Ушбу 
баланс қуйидагича тузилади. 
 
Тайёр маҳсулот бўйича баланс 
 
Кўрсаткичлар 
Таннархи 
бўйича 
Сотиш 
баҳоси 
бўйича 
Фарқи 
(+,- ) 
1. Давр бошига қолдиқ 
2000000 
2580000 
258000 
2. Ишлаб чиқаришдан 
олинган маҳсулот 
10000000 
13400000 
3400000 
3. Қайта баҳолаш суммаси 
500000 
500000 
4.Жами сотишга тайёр 
маҳсулот ( 1 + 2 + 3 ) 
12000000 
14158000 
2158000 
5. 1 сўмлик маҳсулотга тўғри 
келадиган харажат 
Х 
0,8475 
6. Сотилган тайёр маҳсулот 
9322500 
11000000 
1677500 
7.Давр охиридаги қолдиқ 
2677500 
3158000 
480500 
Сотилган маҳсулотларнинг таннархини топиш учун балансда уларнинг 
ҳолати ва харакати тўғрисидаги маълумотлар ҳақиқий ишлаб чиқариш таннархи 
ва сотиш баҳоларида алоҳида устунчаларда кўрсатилади. Жами сотишга тайёр 
маҳсулотларга кетган барча харажатларни сотишга тайёр жами маҳсулотларни 
сотиш баҳосига (ҚҚС сиз) бўлиш йўли билан 1 сўмлик сотишга тайёр 
маҳсулотга тўғри келадиган ўртача таннарх аниқланади. Топилган ўртача 
таннарх сотилган тайёр маҳсулотларнинг сотиш баҳосидаги (ҚҚС сиз) 
қийматига кўпайтирилади, чиқган сумма жами сотилган тайёр маҳсулотнинг 
таннархини билдиради. Юқорида келтирилган шартли мисолда 1 сўмлик 
сотишга тайёр маҳсулотга тўғри келадиган ўртача таннархи 0, 85 сўмни ташкил 
қилган. Жами сотилган тайёр маҳсулотнинг таннархи – 9322500 сўм (11000000 
х 0,85). Ушбу суммага ҳисобот даври охирида қуйидаги бухгалтерия ёзуви 
қилинади: