Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент архитектура – Қурилишинститути

2.2. Қурилиш ташкилотининг ресурс салохиятидан фойдаланиш 
кўрсаткичларини аниқлаш 
Қурилиш ташкилотининг ресурс салоҳияти меҳнат ресурслари, асосий 
активлар, айланма активлари ва номоддий активларни ўз ичига олади. 
Қурилиш ташкилотининг асосий активлар билан таъминланганлик 
даражаси қуйидаги курсаткичлар билан тафсивланади: 
• 
Ишлаб чиқаришни фонд билан қуролланганлиги; 
• 
Меҳнатни фонд билан қуролланганлиги; 
• 
Ишлаб чиқаришни механизациялашганлиги; 
• 
Меҳнатни механизациялашганлиги. 
Ишлаб чиқаришни фонд билан қуролланганлигини менинг вариантим 
бўйича ўртача қиймати қуйидаги формула билан аниқланади: 
Ф
иш
=
асосий активларнинг ўртача йиллик қиймати
ўз кучи билан бажарилган ишлар қиймати
(2.2.1) 
Асосий активлар жами активларнинг 15 % ташкил этади ва (2.2.1) 
формулага қўйиб ишлаганимизда қуйдагича аниқланади. 
Ф
иш
=
асосий активларнинг ўртача йиллик қиймати
ўз кучи билан бажарилган ишлар қиймати
=
48 075
463 590
= 0.103
= 10.37 % 
Мехнатни фонд билан қуролланганлигиқуйидаги формула билан 
аниқланади: 
Ф
мех
=
асосий активларнинг ўртача йиллик қиймати
ишловчиларнинг ўртача рўйхатдаги сони
(2.2.2) 

---

32 
Менинг вариантим бўйича Асосий актиаларнинг ўртача йиллик қиймати 
маълум ва ишловчиларнинг ўртача қиймати хам маълум (2.1.3 формулада 
ишчиларнинг ўртачаси топилган) бўлганлиги ўчун қуйидагича (2.2.2) 
формулага қўйиб аниқлаймиз: 
Ф
мех
=
асосий активларнинг ўртача йиллик қиймати
ишловчиларнинг ўртача рўйхатдаги сони
=
48 075
35
= 1 373.57 минг сўмни ташкил қилади 
Ишлаб чиқаришни ва мехнатни механизациялашганлиги қуйидаги 
формулалар орқали ҳисобланади: 
М
иш.ч
=
машина ва механизмларни ўртача йиллик қиймати
ўз кучи билан бажарилган ишлар қиймати
(2.2.3) 
Менга берилган вариантим бўйича машина ва механизимлар хажмини 
асосий активларнинг ўртача қийматининг 40% ташкил этади. Яни 
48 075*0.40=19 230 ташкил қилади. Бизда демак хаммаси маълум бўлганлиги 
учун (2.2.3) формулага қўйиб ишлаймиз. 
М
иш.ч
=
машина ва механизмларни ўртача йиллик қиймати
ўз кучи билан бажарилган ишлар қиймати
=
19 230
463 590
= 0.04148
Мехнатни механизасиялашган кўрсаткичини аниқлаймиз ва қуйидаги 
формула орқали аниқланади: 
М
мех
=
машина ва механизмларни ўртача йиллик қиймати
ишловчиларни ўртача рўйхатдаги сони
(2.2.4) 
Курс ишида машина ва механизмларни ўртача йиллик қиймати аниқ ва 
ишловчиларнинг ўртача рўйхатдагилари хам маълум бўлганлиг учун (2.2.4) 
формулага қўйиб аниқлаймиз. 
М
мех
=
машина ва механизмларни ўртача йиллик қиймати
ишловчиларни ўртача рўйхатдаги сони
=
19 230
35
= 549.428 минг сўмни ташкил этади. 
Асосий активлардан фойдаланишнинг умумлаштирувчи кўрсаткичи бўлиб