Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги урганч давлат университети

4. Ўртача эластиклик коэфициенти ёрдамида натижага таъсир этувчи омилнинг кучига бахо берамиз.
Регрессия тенгламасини тахлилқилишда эластиклик коэффициентларидан фойдаланилади. Бу коэффициент (Э) омил белгининг ўртача неча фоиз ўзгари-шини ифодалайди.
Агар натижавий ва омил белгиларнинг қўшимча ўсишсуръатлари бир хилда бўлса, у ҳолда эластик коэффициенти бирга тенг бўлади (Э=1).
Агар омил белгининг қўшимча ўсиш суръати натижавий белгининг қўшимча ўсишсуръатидан юқори бўлса, у ҳолда бу коэффициент бирдан кичик бўлади (Э<1) ва аксинча (Э>1).

тенгламааси учун ўртача эластиклик коэфициенти қуйидаги формула билан аниқланади:

1. 
   Буни ҳисоблашдан олдин х ва у ларнинг ҳар бирининг умумий суммаси ва ўртачасини ҳисоблаб оламиз. Бунинг учун “Умумий харажатларда озиқ-овқат маҳсулотларининг улуши” Х омил маълумотлари остидаги В8 катакчани танлаймиз. Сўнг Главная > ∑ менюсини босамиз
   

2. 
   Клавиатурадан Enter тугмасини боссак, x лар суммаси жамланади:
   

Худди шу каби y лар йиғиндисини ҳисоблаймиз.

3. 
   Улардан қуйига эса x ва y ларнинг ўртача қийматини ҳисоблаб чиқарамиз. Биз юқорида x ва y ларнинг ҳар бирининг суммасини ҳисобладик. Ўша суммани 11 га бўлиш йўли билан уларнинг ўртачасини ҳисоблаш мумкин. Аммо буни Excel дастурида чиқаришимиз муҳим. Excel дастурида x ларнинг ўртачасини ҳисоблаш учун В12 катакни танлаймиз ва функция дарчаси чақириш тугмасини босамиз:
   

Пайдо бўлган дарчадан СРЗНАЧ функциясини танлаймиз ва ОК тугмасини босамиз.

Пайдо бўлган дарчанинг Число1 майдонига x омил белги маълумотлари диапазонини киритамиз. Бизнинг мисолда у А2 дан А11 гача. Сўнг ОК тугмасини босамиз. Натижада x омил белгининг ўртача қийматига эга бўламиз.

У натижавий белгининг ўртача қиймати ҳам худди шу йўл билан аниқланади ёки В12 катакни танлаб, унинг ўнг қуйи қисмини сичқонча билан босган ҳолда

ўнг ёндаги катакка тортиш йўли билан ҳам чиқариш мумкин.

1. 
   Бундан
   

4. 
   Иқтисодий мазмуни: Шундай қилиб 7 та вилоят бўйича умумий харажатларда озиқ-овқат маҳсулотларининг улуши ва бир ишчининг ўртача кунлик иш ҳақи тўғрисида боғланишни таҳлил қилиш асосида умумий харажатларда озиқ-овқат маҳсулотларининг улуши 1%га ўзгариши бир ишчининг ўртача кунлик иш ҳақининг 0,93% ўзгаришига олиб келади.
   

.