Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги з. М. Бобур номли

Майдон ва ўлчами
6м 3м

9м
18м

Тўрнинг (сетка) катаклари -10х10 см.
Тўрнинг (сетка) баландлиги
Eркаклар- 243 см
Аёллар - 224 см
Тўпнинг ог`ирилиги - 260-270 гр
Тўпнинг айлана узунлиги - 66-1 см
Тўпни диаметири - 21-0.3 см
Тўрни узунлиги - 9.5 кенглиги 1м
Антенна баландлиги - 1.80 см.

Хар партияда 6 та ўйинчи алмашинувига рухсат берилади. Асосий ўйинчи 1 марта алмаштириб яна ўз жойига қайтиб ўйинга тушиши мумкин. Ўйин 5 партиядан иборат. Хар партияда ўйин хисоби 25 гача, агар 25-25 бўлиб қолса, ўйин 2 очко фарқигача давом eтади. Хал қилувчи партия таймбрейк тарзида бўлиб 2 та очко фарқи билан ютиш керак.

Хар хил ёшдаги волейболчилар учун турнинг баландлиги.

Ёш гурухлари		Турнинг баландлиги
11-12	Ўг`ил болалар	2 м 20 см.
	Қиз болалар	2 м 00 см
13-14	Ўг`ил болалар	2 м 30 см
	Қиз болалар	2 м 10 см
15-16	Ўг`ил болалар	2 м 40 см
	Қиз болалар	2 м 20 см
17-18 ва юқори	Eркаклар	2м 43 см
	Аёллар	2 м 24 см

Саволлар.

1. Волейбол ўйини қачон, қайрда ва ким томонидан яратилган?

2. Волейбол ўйинининг ривожланиш босқичлари қайси йилларга тўг`ри келади?
3. Волейбол майдонининг размери қандай?

Ҳар бир жисмоний тарбия жамоасида волейбол сектсиясини тузиш мумкин. Бу масала жисмоний тарбия жамоасининг йиг`илишида, сўнг волейболистлар умумий йиг`илишда сектсия бюроси тайинланади ва бу бюро тренирлари билан хамкорликда иш олиб боради. Кўп йиллик машг`улотни режалаштиришда машг`улотнинг сонини, мусобақа ва дам олиш кунларини аниқ белгилаш керак. Бу мусобақа ва машг`улотларни тартибли бориши учун зарур машг`улотни режалаштириш ва тайёргарликнинг ҳар томонламалигини машг`улотнинг интенсивлиги, кўрами, мусобақларда қатнашиш, белгиланган натижага eришишини ҳисобга олиш керак. Фақат режали ва доимий равишдаги машг`улотлар волейболчининг сог`лигига зарар етмаган ҳолда ижобий натижа бериш мумкин. Қўйиб юборган машг`улотни ҳеч қандай тайёргарлик ўрнини босмайди.

Келгуси режа-бу ўйинчи ва жамоанинг спорт усталигини ошириш, асосий нормативлар кўзда тутилган бўлиш керак ва унинг ёрдамида белгиланган масалалар ҳал қилинади. Одатда режа тўртинчи йилда ўтказиладиган мусобақани ҳисобга олган ҳолда тузилади.
Йиллик режа бир йилда ўтказиладиган мусобақалар ҳисобга олган ҳолда тузилади. Ўқув машг`улотлари сектсиясининг 1 йилик режасини ишлаб чиқишда қуйидаги асосий холатларни ҳисобга олиш керак.
Машг`улотнинг узлуксиз ва йил давомийлиги.
Машг`улот йилининг eтаплари ва унинг бўлимларининг мазмунлари ва вазифаларини аниқ белгилаш.
Шуг`улланувчининг квалификатсиясига қараб машг`улот даражасини ва мусобақалар сонини аниқлаш керак. Шуг`улланувчининг спорт усталиги вазифасини оширишда теоретик, тактик, техник ва жисмоний тайёргарлигининг услуби ва воситаларини белгилаш.


Хулоса

Ушбу маъруза матнлари шуни кўрсатадики, волейбол бу мураккаб спорт тури бўлиб унга ўргатиш мураббийлар катта педагогик маҳоратни талаб eтади.

Волейболдан сектсион машг`улотларни ташкил eтишда мураббий eнг авволо дастлабки гуруҳларни тузишдан ўз ишини бошлайди ва бу ерда албатта бажариладиган шартлар мавжуд бўлиб, улар ўз ичига ёш шуг`улланувчиларнинг жисмоний ақлий қобилиятларини ва ёзишни ҳисобга олиш, анатомик ва физиологик тузилишларга eътибор беришни олади.
Юқорида келтирилган барча бўлимлардаги фикр-мулоҳазалар бизга ёш волейболчилар билан сектсион машг`улотларни ташкил eтиш ва ўтказишда қуйидаги хулосаларга eътибор беришни ҳавола eтамиз.
Ҳар бир ишлаб чиқариш корхоналарида, ўқув ва тарбия муассасаларида имкониятдан келиб чиққан ҳолда волейбол спорт туридан сектсиялар очиш мақсадга мувофиқдир.
Волейболчилар гуруҳини ташкил eтишда уларнинг жисмоний ва ақлий қобилиятларини ҳисобга олиш, уларнинг анатомик ва физиологик хусусиятларига eътибор берган ҳолда ўқув-машг`улот гурухларини ташкил eтиш керак.
Волейболчиларнинг янги ташкил eтилган бошланг`ич тайёрлов гурухларида ўтказиладиган жами машг`улотларнинг йиллик ҳажми 160-200 атрофида бўлиши ва бу соатларни 50% умумий махсус жисмоний тайёргарликка ажратилган бўлиши ва қолган 50% техник ва тактик тайёргарликка ажратилиши мақсадга мувофиқдир.
Волейболчиларнинг ўйин техникаси ва тактикасига ўргатишда ҳаракатларга ўргатишни тушунтириш, кўрсатмалик услублардан ташқари ўйин услуби ва мусобақа услубларига катта eътибор беришлари зарур.
Волейболчиларни ўргатишда асосий воситалар умумривожлантирувчи машқлар, махсус тайёрлов машқлар, етакловчи машқлар ва мусобақа машқлари қаторида таркибга волейбол ўйинини техникаси eлементлари киритилган ҳаракатли ўйинлардан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир.
Волейболчиларнинг ўргатишда спорт тренировкасининг тайёрлов асосий eътибор техник-тактик тайёргарликлар билан бир қаторда умумий жисмоний тайёргарликка қаратилиши зарур.