Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта
Download 6.38 Mb. Pdf ko'rish
|
44-y-Investisiyani-tashkil-etish-va-moliyalashtirish.Darslik-N.G.Karimov-va-bosh.-Т-2011
|
4.16. Капитал қиймати
Капиталнинг қиймати- бу лойихани соф жорий қийматга келтириш учун фойдаланиладиган рискка тортилган дисконт(k) ставкасидир. Бошқача қилиб, бу амалдаги бозор шароитларини хисобга олган холда инвестицион лойиха жозибадор бўлиши учун зарур бўлган даромадлилик ставкасидир. Келгуси пул оқимлари хажми ва тушумлардаги нисбий ноаникликларни қўпроқ кўрсатувчи умумқабул қилинган усул –бунда дисконт ставкасини ахамияти қўпроқ бўлган томонини ифойдалшини билдиради. Бўлимда биз инвестор қўйган маблағидан келадиган даромадни олишда ноаниқ шароитларда рискка тортилган миқдор учун мукофотни аниқлаш учун фойдаланамиз. Бирок, бизнинг холатда лойихани капитал қийматини аниқлашни эслаш зарур бўлган 3 та асосий томони мавжуд: • амалдаги фирма активларидан фойдаланиш хисобига келадиган рискдан ташқари алохида лойиха риски. • Капитал қийматида факат лойихани бозор риски ёки системали риск (буни бошқача бета коэфиценти деб юритилади) кўринишда бўлиши керак. • лойихани капитал қийматини хисоблаш билан боғлик - таллукли бўлган рис, лойихани пул оқимлари харакати билан боғлик бўлган лойихани молиялаштириш учун фирма чиқараётган рисксиз молиявий инструментлар(акция ва облигация ва бошқалар)дир. Бу учта моментлардан хар бирини алохида кўриб чиқамиз. 378 Биринчидан- маълум лойиха учун белгиланган – лойиха учун мос келган дисконтная ставка бўлиб, бу корхона рахбари томонидан уни амалдаги фирма активларидан фойдаланиб самарани бахолаш учун қўлланиладиган даромадлилик ставкасидан фарқ қилиши мумкин. Фирмани амалдаги активларини бахолашда рахбарлари томонидан ўртача капитал қиймати кўрсаткичидан яъни бу йиллик 16 фоиздан фойдаланилади. Демак, бу янги лойихани бахолашда фирма 16 фоиз ставкадан фойдаланиладими? Агар лойихани амалга оширишда мавжуд фирмани мос активлари жалб қилинса, у холда бу яъни 16% жавоб ижобий бўлади. Бирок умумий тартиб бўйича алохида янги лойихани бахолаш учун фирманинг ўртача капитал қиймати кўрсаткичидан фойдаланилади. Нима сабабдан шундай бўлади, бунинг учун бошқа-охирги холатни кўриб чиқамиз. Мисол учун, гап кетаётган лойиха АКШ хукуматини рисксиз қимматли қоғозларни сотиб олишга ўхшаш бўлиб, бунда хам фирма бу қимматли қоғозларни бозордаги бахосидан паст бахода сотиб олиш имкониятига эга бўлади. Мисол учун, АКШ нинг узоқ муддатли казначей билетларини муддати 25 йил бўлса, қайсики бу йилига 100 долл дан даромад келтиради, бозорда 1000 долл.дан сотилади, фирмада эса 1 млн долл га хар бирини 950 долл дан сотиб олишга имконияти мавжуд. Агар бу лойихани пул оқими, фирмани капитал қийматига тенг (16% годовых) бўлган ставка бўйича дисконтланган бўлиб, у холда 379 хар бир облигацияни келтирилган қиймати 634 долл. га тенг бўлади ва лойиханинг NPV си - 315830 долл.га тенг бўлади! N I PV FV PMT 25 16 ? 950 100 = 633 ДОЛ. Агар фирма 950 долл.дан сотиб олиш мумкин бўлса, шу вақтнинг ўзида 1000 долл дан сотиб юбориши керак бўлади, шундай иш тутиш керак . Бундаги муаммо шуки, NPV усулни ўзидан фойдаланишни эмас, балки биз ундан нотўғри фойдаландик. Бу иш, мазкур лойихани Download 6.38 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|