3-мавзу: чекли таҳлилдан фойдаланиб оптимал қарорлар қабул қилиш режа

3-МАВЗУ: ЧЕКЛИ ТАҲЛИЛДАН ФОЙДАЛАНИБ ОПТИМАЛ ҚАРОРЛАР ҚАБУЛ ҚИЛИШ

Режа

3.1. Фирма маҳсулотига талаб ва фирма таклифи.
1
3.2. Даромад, харажат ва фойдани аниқлаш.
2
3.3. Чекли (маржинал) таҳлил.
3
3.1. Фирма маҳсулотига талаб ва фирма таклифи.
Биз ўрганадиган қарор қабул қилиш муҳитини қуйидагича таърифлаш мумкин:
1. Максимал фойда олиш мақсадида фирма битта бозор учун битта маҳсулот ёки хизмат ишлаб чиқаради.
2. Унинг вазифаси ишлаб чиқариладиган ва сотиладиган товарлар миқдорини аниқлаш ва сотиш нархини белгилашдан иборат.
3. Фирма ўзининг нарх ва ишлаб чиқариш бўйича қарорларининг даромад ва харажатлар оқибатларини ишонч билан прогноз қила олади.
Бозор қонунларига асосан барча моддий неъматлар ишлаб чиқариш талаб ва таклифни иқтисодий нуқтаи назардан таҳлил қилиш кўплаб муаммоларни ҳал қилишда универсал восита бўлиб хизмат қилади. Талаб ва таклиф функциялари орқали бозор механизмларини ўрганиш, уларнинг графикларини таҳлил қилишдан бошланади.
Талаб чизиғи D (Demand) истеъмолчиларнинг берилган нархларда қанча миқдорда маҳсулот сотиб олиш мумкинлигини билдиради. Талаб эгри чизиғининг пастга кетиши, истеъмолчиларнинг нарх қанча паст бўлса, улар шунча кўп маҳсулот сотиб олишларини билдиради.
Талаб ҳажмига таъсир этувчи омиллар
Неъмат нархи
(P)
Ўринбосар неъматлар нархи (Ps)
Тўлдирувчи неъматлар нархи (Pс)
Истеъмолчи даромади (Id)
Истеъмолчи диди
(М)
Истеъмолчи афзал кўриши (А)
Анаъаналар (Т)
ТАЛАБ ФУНКЦИЯСИ
Qd=f(P, Ps, Pc, Id, M, A, T)
Талаб чизиғи ўзгариши
1) Нарх омили ўзгариши
A
B
C
D
E
F
2) Нарх билан боғлиқ бўлмаган омиллар

P	Di	Si
2	12,3	8,5
3	11,7	9,6
8	10,2	10,8
9	9,9	11,6
11	9,7	13,1

Фирмалар қисқа муддатли давр оралиғида максимал фойда олишга интиладилар. Чунки бунинг асосий сабабларидан бири – қисқа муддатли даврда ресурслар нархларининг ўзгарувчанлигидадир. Талаб ва таклиф қонунига асосан моддий неъматлар ишлаб чиқарувчи барча фирмалар ресурслар бозоридан маълум турдаги ресурсларни харид қилиб, ишлаб чиқариш жараёнларини амалга оширадилар.