Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

1.3.Беморнинг автономиясини ҳурмат қилиш нуқтаи назаридан ОИВга қарши тест ва скрининг
Скрининг – бу юқори тезликда ўтказилган тестлар ёрдамида тан олинмаган касалланиш ҳолатларини аниқлаш. Одамларда ОИВга қарши антикорларнинг борлиги учун серологик текширув 1985 йилдан бери кенг тарқалган бўлиб келмоқда. Қоида тариқасида скрининг текшируви бутун популяция ёки популяциялар таркибидаги маолум гуруҳлар бўйича мунтазам текширувларни ўз ичига олади.
Ушбу тестлар донор қонини текшириш мақсадида ишлаб чиқилган ва шунинг учун шу қадар юқори сезгирликка эгаки, уларнинг хатти-ҳаракатларидаги хато салбий эмас, балки ижобий натижа беради. Синовларнинг сохта салбий натижалари биринчи навбатда ОИВ инфекциясининг инкубация даври 1-3 ой (ўртача 6 ҳафта) бўлишига боғлиқ. Ушбу даврда одам аллақачон вирусларни ташувчиси (ва шунинг учун юқумли касаллик, аммо ОИВга қарши антикорлар учун тест аниқланмайди. Баъзан бундай кўринмас давр (ёки вирус айланишининг яширин даври ") уч йилга этиши мумкин.
Ҳар бир инсон ОИВ антикорлари бўйича текширувдан ўтиши керак. Замонавий жамиятда тестлар ихтиёрий ва мажбурий бўлиши мумкин. Ихтиёрий равишда ўтказиладиган аноним тестларда бемор рақам остида рўйхатдан ўтказилади; шу билан бирга демографик маълумотларни (ёши, жинси) кўрсатишга йўл қўйилади, аммо ҳужжатларда субъектнинг фамилияси ҳам, манзили ҳам киритилмаган. Касбий этика қоидаларини қўпол равишда бузилишидан олдин, беморга тест синовларида ҳали тасдиқланмаган ижобий тест натижалари тўғрисида маолумот бериш учун ваколатли маслаҳат берилмайди. ОИВни мажбурий текшириш ва скрининг қилиш муаммоси қизғин мунозараларни келтириб чиқаради, унда илмий-епидемиологик, этикий-этикий, ҳуқуқий, ижтимоий-иқтисодий ва ҳатто сиёсий жиҳатлар бир-бирига боғланган. Кўпгина мамлакатларда қон, уруг ова бошқа донор тўқималар ва органларни ОИВ учун мажбурий скрининг қабул қилинган. Қўшма Штатларда 1985 йилда армияда мажбурий синовлар жорий этилди (ҳар йили 2 миллион чақирилувчи, ҳарбий хизматчилар ва захирадаги шахслар ОИВ-ни мажбурий текширувдан ўтказилади).