Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тошкент тиббиёт академияси

Субъект муаммоси ҳам мунозарали ҳисобланади: шифокор кимга беморни ташхиси, тадқиқоти ёки тест натижалари тўғрисида маълумот бериши керак. Биринчидан, беморнинг автономияси ва "ахборот келишуви" принциплари нуқтаи назаридан бундай маълумотлар мажбурий равишда беморга етказилиши керак. Тўғри, патерналистик ахлоқ доирасида бундай маълумотлар кўпинча бемор учун "ёпиқ" бўлиб қолади ва фақат шифокорларнинг ўзлари билади ва муҳокама қилинади. Бундан ташқари, беморнинг қариндошлари ҳам бундай маълумот бўлиши мумкин, айниқса бу унга ғамхўрлик қилиш зарурати билан боғлиқ бўлса ва унинг иродасига зид келмаса. Аммо баъзи ҳолатлар мавжудки, қариндошлар яқин кишининг ўлимини хоҳлашади ёки бемор улар билан зиддиятли ҳолатда бўлганда ёки унинг манфаатларини ифода етадиган бошқа вакил бўлиши мумкин. Бундай ҳолатларда шифокор кимнинг хоҳишини бажариши кераклигини ҳал қилиши керак: бемор ёки унинг қариндошларининг хоҳишини. Шундай қилиб, суд идораларининг илтимосига биноан шифокор гувоҳ сифатида ҳаракат қилган ҳолда, у билган нарса ҳақида жим туришга ҳақли эмас. Ҳақиқатни аниқлашда судга ёрдам бериш мажбурияти билан тиббий сирни сақлаш мажбурияти дуч келганда, қонун биринчисига устувор аҳамият беради. Шу билан бирга, ахлоқий нуқтаи назардан, танлаш муаммоси шифокор учун доимо оғриқли бўлиб қолади.
Юқорида кўриб ўтилган садоқат, махфийлик ва конфиденциаллик қоидалари шифокор ва бемор ўртасидаги ишончли муносабатларнинг асосини яратади, уларга ўзларини ҳурматли ва обрўли инсонлардек ҳис қилишларига имкон беради ва улар ўртасидаги суҳбатга ёрдам беради. Албатта, жамиятда инсоннинг шахсий соҳасига тегишли баъзи чекловлар мавжуд, генетик маълумотлар, биобанк ва тиббиёт ва биотехнологиянинг бошқа соҳалари каби маълумотлар бемор ҳақида у ёки бу шахсий маълумот тадқиқот объекти бўлиши мумкинлиги бўйича мунозаралар олиб борилмоқда. Шу билан бирга, шахсий ҳаёт ва махфийлик қоидаларига мурожаат қилиш айниқса муҳимдир, чунки замонавий тиббиётда электрон технологиялар соҳаси бемор ҳақида маълумотни (текширув натижалари, даволаш, ташхис) рўйхатга олишга имкон беради. Шифокор ушбу технологиялар, шунингдек, электрон технологиялар дунёсида маълумотларнинг махфийлигини ҳимоя қилиш усуллари тўғрисида билимга эга бўлиши керак.
Шундай қилиб, тиббиётда ахлоқий тамойилларни амалга ошириш қуйидагиларни ўз ичига олади:
• беморга унинг ҳуқуқлари, соғлиғи, даволаниш ёки текшириш усуллари тўғрисида маълумот бериш;
• беморга бўлган инсоний муносабат;
• беморнинг автономлигини ва унинг инсоний қадр-қимматини ҳурмат қилиш;
• беморга маънавий ва жисмоний зарар етказилишининг олдини олиш (зарар етказмаслик);
• беморнинг тиббий муолажаларга рози бўлиш ёки рад етиш ҳуқуқини ҳурмат қилиш;
• беморнинг сифатли ва ўз вақтида тиббий ёрдам олиш ҳуқуқига риоя қилиниши;
• вафот етган беморга ғамхўрликнинг намоён бўлиши (қадр-қиммат билан ўлиш);

• 
  Касбий сирларни сақлаш;
  

• шифокорни ўзининг касбий маҳоратининг юқори даражасида сақлаб туриш;
• беморни фойдасиз тиббий муолажалардан ҳимоя қилиш;
• ўз касби ва ҳамкасбларининг ҳурмати;

• 
  Санитария маориф соҳасида шифокорларнинг иштироки.