Ўзбекистон республикси

Aralash  yosh  guruhlarda  mashg„ulotni  tashkil  etish  о„ziga  hos  

xususiyatga  egadir.  Bu  guruhni  2-3  yuqori  guruhga  bо„lib,  har  biri  uchun 

о„zining  dastur  mazmuni  aniqlanadi.(bolalarning  hammasi,  birgalikda,  bir 

vaqtda, bir faoliyat bilan shug„ullansa ham).       

 

    

 

 

---

 

42 

IV.II.BOLALARNI MASHG„ULOTLARDA О„QITISH 

      О„qitish–maktabgacha  tarbiya  yoshidagi  bolalarni  elementar  bilimlar 

sistemasi  bilan  tanishtirishda,  “Uch  ming  yillikning  bolasi  dasturi”  da  nazarda 

tutilgan  kо„nikma  va  malakalarni  shakllantirishda  yetakchi  rolni  о„ynaydi. 

О„qitish  jarayonida  bolalarga  yangi  bilimlarni  muntazam  berib  borish,  ular 

jamg„argan  tasavvurlarni  aniqlash  va  sistemalashtirish,  bolalarning  bilish 

jarayonlari hamda tafakkur aktivliklarini rivojlantirish amalga oshiriladi. 

      О„qitish–ikki  tomonlama  jarayon:  mashg„ulotlar  kо„zatilar  ekan, 

tarbiyachining  ta‟lim  berish  faoliyatini,  uning  bolalarga  ta‟sir  etish 

imkoniyatlarini  hamda bolalarning javob berish reaksiyalarini, о„quv harakatlari 

sifatini ham baholash muhimdir. 

      Ta‟lim  jarayoni  bolalarning  jismoniy,  ma‟naviy,  mehnat  va  estetik 

rivojlanishlariga  har  tomonlama  ta‟sir  kо„rsatadi.  Shuning  uchun  ta‟lim 

jarayonini  kо„zatishning  muhim  vazifasi  uning  bolalarga  tarbiyaviy, 

umumta‟lim  ta‟sirini  (kо„zatuvchanlik,  zehnlilik,  aqliy,  nutqiy  va  harakat 

aktivligi, mustaqillik, ijodiy tashabbusning rivojlanishini) aniqlashdir. 

      Pedagog har bir mashg„ulotda ta‟lim va tarbiyaning о„zaro bog„langan 

vazifalarini amalga oshirishni esda saqlashi muhimdir. Masalan, bolalarga rasm 

solish  usullarini  tushuntirar  ekan,  u  bolalarga  predmetni  izchil  taxlil  qilishni, 

kо„rganlarini  tasvirlashni,  xarakat  usullari  haqida  gapirishni,  bо„yoqdan  tartibli 

foydalanishni,  о„rtog„iga  halaqit  bermaslikni  oxirida  hamma  narsani  о„zi  joy-

joyiga olib qо„yishni о„rgatadi. Shuning uchun tasviriy faoliyat mashg„ulotlarida 

bolalarning  tashqi  dunyo  haqidagi  tasavvurlari  qandayligini,  ular  о„z  fikrlarini 

erkin  bayon  qila  olishlarini,  ularning  lug„at  boyliklari  qandayligini  aniqlash 

mumkin. Bolalardagi ma‟naviy tasavvur darajasini bajarilgan ishlarni baholashi 

va  shu  kabilardagi  fikrlari  hamda  luqmalaridan  bilib  olish  mumkin.  Demak, 

kо„rilgan har bir mashg„ulotlarda dasturning barcha bо„limlari bо„yicha bolalar 

bilan  olib  borilgan  ishning  darajasi  xuddi  kо„zgudagidek  aks  etadi.  Tarbiyachi 

о„tkazadigan  mashg„ulotlarning  muvaffaqiyati  uch  shartga:  dasturni  yaxshi 

---

 

43 

bilishga, ta‟lim metodikasini egallaganlikka, о„z guruhidagi bolalarning yosh va 

individual xususiyatlari hamda imkoniyatlarini bilishga bog„liq bо„ladi. 

      Tarbiyachini  nazorat  qilish  va  unga  yordam  kо„rsatish  uchun 

Maktabgacha  ta‟lim  muassasasi  mudirasi  barcha  yosh  guruhlarining  dasturini 

hamda  ta‟lim  metodikasini  bilishi,  maktabgacha  tarbiya  yoshidagi  bolalarning 

psixo-fiziologik  xususiyatlarini  tushunishi,  yangi  ilmiy  tadqiqotlar  va  ilg„or 

pedagogik tajribadan xabardor bо„lishi kerak.  

 

Savollar: 

1. 

Maktabgacha  yoshdagi  rivojlanishida  nuqsoni  bо„lgan  bolalarning 

rivojlanishida tasviriy faoliyatning о„rni qanday? 

2. 

Bolalarning  tasviriy  faoliyatlarining  rivojlantirish  vazifalari 

nimalardan iborat? 

3. 

Maxsus  maktabgacha  ta‟lim  muassasalarida  tasviriy  faoliyat 

mashg„ulotlarining tashkil etilishi. 

 

Tayanch tushunchalar: 

1. 

Mashg„ulot  

2. 

Lug„at boyligi 

3. 

Ichki nutq 

4. 

Tashqi nutq