Бир муҳитда икки хил микроорганизмнинг ёки икки хил организмнинг бир-бирига қаршилик кўрсатмасдан ўзаро манфаатли яшаши симбиоз ҳодисаси дейилади. Масалан анаэроб микроорганизмлар билан аэроб микроорганизм-ларнинг яшаши. Аэроб микроорганизмлар кислородни ўзлаштириб, анаэроб микроорганизмлар учун қулай шароит яратади. Анаэроб микроорганизмлар эса ўз навбатида ҳаводаги эркин азотни тўплаб, азотли моддаларга айлантиради. Булар аэроб микроорганизмлар учун озиқа ҳисобланади. БИОЛОГИК ОМИЛЛАР - Микроблар ўзларининг яшаш даврларида бошқа бир микроорганизмлар учун қулай шароит яратишлари метабиоз ҳодисаси дейилади. Масалан, кўпчилик сап-рофит микроорганизмлар оқсилни пептонга, амино-кислоталарга ва бошқа оддий бирикмаларгача парчалаб нитрофикацияловчи бактериялар учун озиқа тайёрлайди. Улар эса ўз навбатида азот кислотаси тузларини ҳосил қилиб, ўсимликларга етказиб беради.
- Икки ёки бир неча микроорганизмларнинг бир-бирига кўмаклашуви синергизм ҳодисаси дейилади. Масалан, азотобактерия соф ҳолда ўсганда 173 мг гетероаксин ҳосил қилса ”Бас. микондес” бактерияси билан ўсганда 220 мг гетероаксин ҳосил қилади.
БИОЛОГИК ОМИЛЛАР - Бир турдаги микроорганизм ривожланган муҳитда иккинчи бир турдаги микроорганизмнинг ривожлана олмаслик ҳодисаси антогонизм дейилади. Бу ҳодисасни биринчи бўлиб 1877 йилда Луи Пастер аниқлаган.
- Антогонизм ҳодисаси антибиотикларнинг пайдо бўлишига олиб келади. Антибиотик юнонча сўз бўлиб “анти” – қарши, “биос” – ҳаёт маъносини беради.
- Антибиотиклар микроорганизмлар, ўсимликлар ва ҳайвонот дунёсидан олинган маҳсулотлар бўлиб, микроорганизмлар ҳаётига қарши ишлатилади.
БИОЛОГИК ОМИЛЛАР - Бактериостатик таъсир микроорганизмнинг ўсиш ва ривожланишини тўхтатади.
- Бактериоцидик таъсир уларни ҳалокатга олиб келади.
- Бактериолитик таъсир уларни эритиб юборади.
Антибиотиклар микроорганизмларга уч хил таъсир этади:
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ!
Do'stlaringiz bilan baham: |
