Ўзбекскистон алоқа ва ахборотлаштириш агентстлиги

Uslubiy ko‘rsatmalar 
Hisoblagichlar ketma-ket qurilma bo‘lib, kirish yo‘liga berilgan impulslar sonini 
hisoblash va ularni saqlash uchun xizmat qiladi. Hisoblagichlar quyidagi belgilar 
bo‘yicha tasniflanadi: 
Hisob yo‘nalishi bo‘yicha: yig‘iluvchi; ayiruvchi; reversiv. 
O‘tish sxemalarini tashkil etish yo‘li bo‘yicha: ketma-ket o‘tuvchi hisoblagichlar; 
to‘g‘ridan to‘g‘ri o‘tuvchi hisoblagichlar; parallel o‘tuvchi hisoblagichlar; 
kombinatsiyalashgan o‘tuvchi hisoblagichlar. 
O‘tish koeffisiyenti bo‘yicha: ikkilik; ikkilik-o‘nlik; ixtiyoriy doimiy qayta hisoblash 
koeffitsiyenti; hisobning o‘zgaruvchan koeffitsiyenti hisoblagichlari va h.k. 
Hisoblagichning sinxronizatsiya asosida holatini o‘zgartirishi bo‘yicha: asinxron, 
sinxron hisoblagichlar. 
Aytaylik, F
n
= 0 bo‘lganda reversiv hisoblagich yig‘uvchi sifatida va F
n
= 1 
bo‘lganda ayiruvchi sifatida ishlaydigan bo‘lsin. U holda kommutatsiya 
sxemasining ishlash tartibi quyidagicha bo‘lishi kerak: 
bu yerda: Ti-signal(T kirish yo‘lida) 
Lekin F boshqaruv signali qiymatining o‘zgarishi kirish signali berilishi bilan 
hisoblagich holatining o‘zgarishiga olib kelishi mumkin.Noto‘g‘ri o‘tishlarning oldini 
olish maqsadida F signal faqat α = 0 bo‘lganda uning o‘zgarishini va shu asosda 
kommutatsiya sxemasining ishlash tartibida quyidagi o‘zgartirishni qabul qilish 
mumkin: 

---

Bu tartib quyidagi uyg‘onish funksiyasini aniqlaydi: 
Unga 11.1-jadval mos keladi. Bu jadvaldan quyidagini hosil qilamiz: 
Uch razryadli ketma-ket o‘tuvchi reversiv hisoblagichning sxemasi 11.1-rasmdagi 
ko‘rinishga ega bo‘ladi. 
15.1-jadval
11.1-rasm. Uch razryadli reversiv hisoblagich 
 
 
Hisobot mazmuni 
Talabalar yuqorida keltirilgan nazariy ma’lumotlarni o’qib o’rganib qisqacha