Ózbekstan respublikasí informaciyalíq texnologiyalarí HÁm kommunikaciyalarín rawajlandíRÍw ministrligi muhammed al-xorezmiy atíndaǵÍ tashkent informaciya texnologiyalari universiteti nòkis filialí

Wifi sizsiz tarmaǵınıń qawipsizligin támiyinlew 
Wi-Fi (Wireless Fidelity) IEEE 802. 11 standartlarına tiykarlanǵan 
qurılmalarǵa iye sımsız jergilikli tormoq texnologiyası bolıp tabıladı. Wi-Fi 
logotipi Wi-Fi Olliance kompaniyasınıń sawda belgisi bolıp tabıladı. Wi-Fi 
qısqartpası astında (anglichan Wireless Fidelity [2] sóz dizbeginen, sózme -sóz " 
sımsız anıqlıq" dab torjima etiliwi múmkin) házirde radiokanallar arqalı cifrlı 
malumotlar aǵımın uzatıw ushın standartlardıń butun shańaraǵı ichlab shigılıp atır. 
Tiykarǵı Wi-Fi diapazonları 2, 4 gigagertsli (2412-2472 MGts), 5 gigagertsli (5160 
-5825 MGts) hám 6 gigagertsli (5955-7115 MGts). Wi-Fi signalı tómen uzatıw 
quwatında da millar dawamında uzatılıwı múmkin, lekin ápiwayı Wi-Fi routerdan 
uzaq aralıqtaǵı Wi-Fi signalın uish ushın joqarı doromadli antenna (mısalı, 
porabolik antenna yamasa Wi -Fi quralı ) kerek. 
IEEE 802. 11 standartına sáykes keletuǵın hár qanday úskene Wi-Fi 
Olliance tárepinen sınaqtan ótiwi hám tegishli sertifikat hám Wi-Fi logotipin 
kórsetiw huqıqın uishi múmkin. 
Ádetde, Wi-Fi tarmaǵı tártibi keminde bir Kirisiw noqatı hám keminde bir 
klientti óz ishine aladı. Sonıń menen birge, kirisiw noqatı isletilmaganda hám 
klientler tarmaq adapterleri " tuwrıdan-tuwrı". Kirisiw noqatı óziniń tarmaq 
identifikatorini (SSID) arnawlı signal paketleri járdeminde hár 100 msda 0, 1 Mbit 
/ s tezlikte uzatadı. Sol sebepli 0, 1 Mbit/s Wi-Fi ushın eń tómen maǵlıwmatlar 
tezligi esaplanadı. Tarmaqtıń SSID-ni bilip, klient bul kirisiw noqatına jalǵanıw 
múmkinligin bilip alıwı múmkin. Birdey SSIDga iye eki kirisiw noqatı qamrov 
zonasına kirsa, qabıl etiwshi signal kúshi maǵlıwmatlarına tıykarlanıp, olar 
arasından tańlawı múmkin. Wi-Fi standartı klientke jalǵanıw kriteryaların tańlawda 
tolıq erkinlik beredi. Islew Principi standarttıń rásmiy tekstinde tolıqlaw 
xarakteristikalanǵan

---

 Biraq, standart Wi-Fi sımsız jergilikli tarmaqların qurıwdıń barlıq táreplerin 
xarakteristikalamaydi. Usınıń sebepinen, hár bir úskene óndiriwshisi bul 
mashqalanı ayriqsha tárzde sheshedi, ol yamasa bul kózqarastan eń jaqsı dep 
esaplaǵan jantasıwlardı qollaydı. Sol sebepli sımsız lokal tarmaqlardı qurıw 
usılların klassifikaciyalaw zárúrshiligi payda boladı. 
Kirisiw noqatların birden-bir sistemaǵa birlestiriw usılına kóre biz 
tómendegilerdi ajıratıp kórsetiwimiz múmkin: 

Avtonom kirisiw noqatları (sonıń menen birge, ǵárezsiz, 
oraylastırılmaǵan, sanalı dep ataladı ) 

Kontroller qadaǵalawı astında isleytuǵın kirisiw noqatları (sonıń 
menen birge, " kiyim-kenshek", oraylastırılǵan dep ataladı ) 

Qadaǵalawshısız, lekin avtonom emes (kontrolörsiz basqarıladı ) 
Radiokanallarni shólkemlestiriw hám basqarıw usılına kóre sımsız jergilikli 
tarmaqlardı ajıratıw múmkin: 

Statikalıq radiokanal sazlamalari menen 

Dinamikalıq (maslastırılǵan ) radiokanal sazlamalari menen 

Radiokanallarning " qatlamli" yamasa kóp qatlamlı dúzilisi menen 
2011 jılda Wi-Fi dıń sperma sapasına tásirin uyreniwshi eksperiment 
nátiyjeleri daǵaza etildi. Tájiriybediń maqseti er adamdıń dizesine qoyılǵan 
noutbukning onıń reproduktivlik sistemasına tásirin tekseriw edi, biraq izertlew 
dizayni jáne onıń nátiyjeleri Wi-Fi tarmaǵınıń qáwipliligi haqqında hesh qanday 
juwmaq shıǵarıwǵa múmkinshilik bermeydi. 
Aldınlaw Wi-Fi insan salamatlıǵına zálel keltirmesligi aytılǵandı , sonday 
eken,[[Science] biri. Ullı Britaniyada|Ingliz professorleri] ] Nottingem universiteti 
(Nottingem universiteti) tómendegi Wi-Fi ıqtıyat ilajların jetkilikli dep esapladı : 
Ulgi:Quote start" Birpara adamlar noutbuklarini dizelerinde ustap turıwadı hám 
menimcha, biz balalarǵa uzaq waqıt onlayn (Wi-Fi) bolǵanlarında noutbukni stol 
ústine qoyıwları kerekligini eskertiwimiz kerek. onı dizeńizda ustap turıwdan kóre. 

---