Ózbekstan respublikasí informaciyalíq texnologiyalarí HÁm kommunikaciyalarín rawajlandíRÍw ministrligi muhammed al-xorezmiy atíndaǵÍ tashkent informaciya texnologiyalari universiteti nòkis filialí

Maǵlıwmatlardı uzatıwdıń HSPA hám HSPA+ texnologiyaları 
Rawajlanǵan joqarı tezliktegi paketke kirisiw, HSPA+, HSPA (Plus) yamasa 
HSPAP, sımsız keń polosali telekommunikatsiya ushın texnikalıq standart bolıp 
tabıladı. Bul HSPA dıń ekinshi basqıshı bolıp, ol 3 GPP 7-versiyasında kiritilgen 
hám keyinirek 3 GPP versiyalarında jáne de rawajlanıwlastırılgan. HSPA+ 42, 2 
Mbit/s ge shekem bolǵan maǵlıwmatlar tezligine jetiwi múmkin.[1] ol engizedi 
antenna qatarı sıyaqlı texnologiyalar nurlanıw hám kóp kirisiw kóp shıǵıw baylanıs 
(MIMO). Nurni qáliplestiriw antennaning uzatılǵan quwatın nurda paydalanıwshı 
baǵdarına qaratadı. MIMO jiberiw hám qabıllaw tárepinde bir neshe antennalardan 
paydalanadı. Standarttıń keyingi versiyaları engizildi óz-ara tasıwshı operatsiya, 
yaǵnıy bir waqtıniń ózinde eki 5 MGts tasıwshınan paydalanıw. HSPA+ dıń 
evolyutsiyası HSPA bul ámeldegi 3 G tarmaǵın jańalaydı hám baylanıs 
operatorları ushın jańa radio interfeysin jaylastırmastán jańa LTE tarmaqlarınıń 
daslep ámeldegi bolǵan tezligi menen salıstırıwlanatuǵın 4 G tezligine ótiw usılın 
usınıs etedi. HSPA+ menen qospaslik kerekOrtogonal chastota -bóliniw 
modulyatsiyası hám bir neshe kiriwge tiykarlanǵan hawa interfeysinen 
paydalanatuǵın LTE-de. 
Aldıńǵı HSPA + HSPA jáne de evolyutsiya emes+ hám shekem 
maǵlıwmatlar pátlerin beredi 84. 4 hám 168 sekundına megabit (Mbit/s) mobil 
apparatqa (tómengi baylanıs ) hám 22 Mbit/mobil qurılmadan s (uplink) ideal 
signal sharayatında. Texnikalıq tárepten buǵan MIMO (" kóp kirisiw hám kóp 
shıǵıw" ushın ) hám joqarı tártipli modulyatsiya (64 qam) dep atalıwshi kóp 
antennali texnikadan paydalanıw yamasa bir neshe kletkalardı eki kletkalı HSDPA 
dep atalıwshi texnika menen birlestiriw arqalı eriwiladi. 
An rawajlandi HSDPA tarmaq teoriyalıq shekem qollap-quwatlaw múmkin 
28 Mbit/s hám 42 Mbit/bitta menen s 5 Rel7 ushın MGts tasıwshısı (16 QAM 
menen MIMO) hám Rel8 (64-QAM + MIMO), uzatıw antennalar ortasında tómen 
korrelyatsiya menen jaqsı kanal sharayatında. Haqıyqıy tezlik talay tómen bolsa -

---

de. Paydalanıw ushın kletkalar sanın eki ese kóbeytiwden alınatuǵın dáramattan 
tısqarı, birpara túrme-túrlıq hám qospa joybarlaw jetiskenliklerine de erisiw 
múmkin. QoS (xizmet kórsetiw sapası ) aqırǵı paydalanıwshılar ushın jaman radio 
qabıllawda jaqsılanıwı múmkin, bul erda olar radio signalınıń sapası tómenligi 
sebepli basqa vCDMA múmkinshiliklerin jaqsılawdan (MIMO hám joqarı 
dárejedegi modulyatsiyalardan ) paydalana almaydılar. 3 GPP-de oqıw elementi 
2008 jıl iyun ayında juwmaqlandi. Nátiyjeni 25. 825 texnikalıq esabatında tabıw 
múmkin. maǵlıwmatlar tezligin eki ese asırıw ushın alternativ usıl DC-HSDPA 
járdeminde tarmaqlı keńligi 10 MGts (yaǵnıy 2 5 MGts) ga eki ese asırıw bolıp 
tabıladı. 
Ekinen artıq tasıwshılardıń qosılıwı úyrenildi hám 3 GPP Release 11 4 
tasıwshı HSPA ni óz ishine alıwı joybarlastırılǵan. Standarttı juwmaqlaw 
joybarlastırılǵan edi Q3 2012 jıl hám birinshi chipsetlar qollap-quwatlaw MC-
HSPA 2013 jıl aqırında. Reliz 11 8-tasıwshısı HSPA menen nan-qońsılas 
keńliklerinde ruxsat belgileydi 4 baccessingcaping 4 MIMO shekem shıńı uzatıw 
tezligi usınıs 672 Mbit / s. 
168 Mbit / s hám 22 Mbit/s teoriyalıq tóbelik tezligin ańlatadı. 
Paydalanıwshı ushın haqıyqıy tezlik tómenlew boladı. Ulıwma alǵanda, HSPA+ 
joqarı bitratlarni tek áp-áneydey radio sharayatında (kletka minarına júdá jaqın ) 
yamasa terminal hám tarmaq ekewi de qollap -quwatlasa MIMO yamasa eki 
kletkalı HSDPA, bul hár qıylı texnikalıq programmalarǵa iye eki parallel uzatıw 
kanallarınan nátiyjeli paydalanadı. 
Joqarı 168 Mbit / s tezlikke bir waqtıniń ózinde eki kletkalı HSDPA hám 4 
tárepleme MIMO menen bir neshe tasıwshılar járdeminde eriwiladi. 
Tegislengen barlıq IP arxitekturası HSPA + ishindegi tarmaq ushın 
múmkinshilik bolıp tabıladı. Bul arxitekturada tayansh stanciyalar tarmaqqa sabaq 

---

arqalı jalǵanadı (kóbinese Ethernet uzatıwdı támiyinlew), paydalanıwshı ushın eski 
elementlerdi chetlab ótiw maǵlıwmatlar jalǵanıwları. Bul tarmaqtı tezirek hám 
arzanlaw jaylastırıw hám islewge múmkinshilik beredi. Legacy arxitekturasına ele 
da rawajlanǵan HSPA menen ruxsat berilgen hám HSPA+ dıń basqa tárepleri 
(joqarı dárejedegi modulyatsiya, bir neshe aǵıslar hám basqalar ) qabıl etilgeninen 
keyin bir neshe jıl dawamında ámeldegi bolıwı múmkin.). 
Bul ' tegis arxitektura 'TCP/IP-ni qollap -quwatlaytuǵın hár qanday ámeldegi 
jalǵanıw texnologiyasınan paydalanǵan halda' paydalanıwshı samolyotın ' 
tuwrıdan-tuwrı tayansh stanciyadan GGSN sırtqı shlyuziga ulaydi. Tariypni tabıw 
múmkin 3 GPP TR25. 999. Paydalanıwshınıń maǵlıwmatlar aǵımı radio tarmaq 
basqarıwshısın (RNC) hám aldınǵı 3 GPP UMTS arxitektura versiyalarınıń SGSN-
ni chetlab ótedi, usınıń menen arxitekturanı ápiwayılastıradı, ǵárejetler hám 
keshigiwlerdi azaytadı. Bul 3 GPP standartında belgilengen 3 GPP uzaq múddetli 
evolyutsiyası (LTE) tegis arxitekturası menen derlik birdey Rel-8. Ózgerisler 
xDSL yamasa Ethernet sıyaqlı puxta zamanagóy baylanıs qatlamı 
texnologiyalarına múmkinshilik beredi jáne bul texnologiyalar endi sonet/SDH 
hám E1/T1 infratuzilmasining eski standartınıń qımbatlaw hám qatań talaplarına 
baylanıslı emes. 

---