Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik universiteti qol jazba huqıqında udk : 94. Orazímbetova roza murzambetovna sh. SeyitovtíŃ «xalqabad»

Partyacheyka: Allanazar biybala Nurımov degen, usı awıldıń partyacheyka sekretarına shekem aldında jorǵalap júr (II, 17).
Pravlenie: - Oybay-aw, úsh pravlenie múshesi usındamız ǵoy (II, 29).
Raykom: Raykom menen ispolkomlarǵa barıp, «men endi úseytip quwırdaqshı bolıp júre beremen be, bir túsinbeslik bolsa, bolǵan shıǵar» (II, 26).
Raykompartiya: Bir jaman jeri, raykompartiya menen ispolkomlarǵa usınıs bildirip, xat jaza beretuǵın «bálege» bir ay bolmay-aq shatıldı (II, 25).
Sovnarkom: Arqa rayonlardıń bárin jalpılamay jalpaytıp bes qonaq urǵanın esapqa alǵan sovnarkom, obkompartiya (II, 53).
Socializm: Mınaw bolshevikler «socializmniń waǵında miynet qádirli boladı, abıray-ataq, nızam aqshaǵa satılmaydı, para joq etiledi» dep qattı qátelesip júripti, shılǵıy górsawatlar!... (II, 9).
Patefon: – Ala bersin patiypondı, sháytan arba da ala qoysın! – dep qızdı Qudaybergen (II, 73).

2.6. Frazeologizmlerdiń qollanılıwı

Jazıwshınıń shıǵarmasında tildegi tereń mánili sózler menen birge frazeologiyalıq sóz dizbeklerinen de júdá ónimli qollanılǵan.

Qaraqalpaq tilindegi frazeologizmler óziniń mánilik ótkirli, semantikalıq jaqtan birigiwshiligine qaray 4 túrge (frazeologiyalıq ótlesiwler, frazeologiyalıq birlikler, frazeologiyalıq dizbekler, frazeologiyalıq sózler) bólinedi.¹ Sh.Abdinazimov usı formanı esapqa alıp, naqıl-maqallardı da turaqlı sóz dizbekleriniń quramına kirgizedi.² Biz jumısta naqıl-maqallardı turaqlı sóz dizbekleri quramına kirgiziwdi maqul kórmedik, sebebi naqıl-maqallar óziniń grammatikalıq (sintaksislik) hám mánilik (didaktikalıq, aqıl-násiyat) ózgeshelikleri menen ajıralıp turadı.
Shıǵarmada qollanılǵan turaqlı sóz dizbeklerin tiykarǵı úsh túrge bólip qaradıq:
a) Frazeologiyalıq ótlesiwler
Shıpshań on jılǵa qaraptı-á shalabımnıń shayqalǵanına!... (II, 3).
Sonda ayı-kúni pitip otırǵan nashar eken, kóp ótpey kóz jarıp, ul tuwıp, «elge aman bararman» degen niyet penen Amangeldi dep at qoyadı, sol Amangeldisi házir Ashxabadta NKVDda islep atır emish (II, 5).
Hayal jarılarǵa jan tappay jabıǵıp qalǵan ba: «Ja-aq aǵa, kesgellem jibermeymen», - dep gápin dawam ete berdi (II, 5).
- Áne joldaslar, bul siziń Qunnazar aqsaqaldıń bunnan bir jıl ilgeri raybilimge «likbezden júz procent sawat ashtıq» dep bergen spravkası, usıǵan tiykarlanıp, joqarıǵa spravka bergen raybilimniń ústinen «kóz boyadı» degen arza túsip, sonı tekseriwge biz tap anaw Tórtkúlden kelip turǵanımız, - dedi Tórtkúl jaqtı kórsetip (II, 19).
Bunıń ózi nárse qızbaytuǵın, qoy awzınan shóp almaytuǵın, qaqań soqań menen de isi joq (II, 26).
Shártimeklenip júrip, Nazarbay ilgen eken likbezden bir nárse, jolı ábden bola qaldı (II, 19).