Ózbekstan respublikasi awil xojaliǵi ministirligi

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASI AWIL XOJALIǴI MINISTIRLIGI
QARAQALPAQSTAN AWIL XOJALIǴI HÁM AGROTEXNOLOGIYALAR INSTITUTI

AGROBIOLOGIYA ÓSIMLIKLERDI QORǴAW FAKULTETI

“ÓSIMLIKLERDI QORǴAW” tálim baǵdarı
«AGROXIMIYA, ÓSIMLIKLERDI QORǴAW HÁM KARANTINI» KAFEDRASI

«ULIWMA FITOPATOLOGIYA HÁM MIKROBIOLOGIYA» pánińen

KURS JUMISI
Tema: “Mikroorganizmlerdiń ósiwi hám rawajlaniwi”
Orınladı: Erejepov A
Qabilladı: Bekbergenova.Z

NÓKIS - 2022

Tema: Mikroorganizmlerdiń ósiwi hám rawajlaniwi
1. Kirisiw
2.Tiykarǵi bólim
3.Juwmaqlaw
4.Paydanilǵan ádebiyatlar

Kirisiw
Mikroblarǵa bakteriyalar, aktinometsitlar, uyıtqılar, viruslar, pilis zamarıqları, mikroskopik suw otlar ham taǵi basqa kiredi. Mikroblar prokariotlar (kletkasında yadro ham xromosoma apparatı joq organizmler) ham eukariotlar (kletkasında sitoplazma hám membrana menen ajıratılǵan yadrosı bar bir yamasa kóp kletkalı organizmler) ǵa bólinedi. Mikroblar tabiyǵiy (topıraq, suw, ósimlik qaldıqları hám basqalar ) da keń tarqalǵan. 1 g topıraq yamasa suw astı gruntında 2—3 mlrd.ge shekem mikroblar boladı. Mikroblardıń ólshemi túrlishe bolıp, olar mikronniń onnan bir bóleginen bir neshe mikronǵa shekem. Mikroblardıń fiziologikalıq morfologiyalıq qasiyetleri hám turmıs sikli har túrlı. Kóplegen mikroblar bir kletkalı, ayrimları, maselen, pilis zamariqlari kóp kletkali sabaqlar (mitseliy) ǵa iye. Mikroblar ádetde, xlorofillsiz, biraq ayrimlarında bakterioxlorofill hám xlorofill bar. .Kóbisi bólınıp, ayrimları urıqlanıp, sonıń menen birge, konidiya hám sporalar payda etip kóbeyedi. Kesellik qozǵawtıwshı mikroblar da bar. Mikroblar sırtqı ortalıqtıń hár túrlı faktorları tásirinde júda shıdamlı. Mikroblar tábiyatda elementlerge aylanıwında úlken rol oynaydı. Mikroblar ósimlik hám haywan qaldıqların bólekleb, jasıl ósimlikler ózlestiriwi múmkin bolǵan mineral birikpeler (maselen, karbonat angidrid gazı, ammiak hám basqalar ) ǵa aylantıradı. Azot jıynawshı mikroorganizmlar hám tuynek bakteriyaları molekulyar azotti jıynaw ózgeshelikine iye. Mikroorganizmlar fosfor, azot, uglerod, kukurt, temir hám basqalardıń tábiyatda aylanıwında qatnasadı. Bunnan tısqarı, topıraqta kóbeyip, keyin nabit bolıp, onı organikalıq elementlarge bayitadi. Mikroorganizmler turmıs iskerligi nátiyjesinde topıraq ónimdarliǵi artadı. Ekenin aytıw kerek, mikroorganizmlardiń turmıs iskerligi sırtqı ortalıq menen bekkem baylanıslı.