Ózbekđstan respublđkasí xalíq bđLĐmlendđRĐw mđNĐstrlđGĐ

 

OQÍWSHÍLARDÍŃ BILIM, UQÍPLÍLÍQ HÁM KÓNLIKPELERIN 

DIAGNOSTIKALAW (BAHALAW) 

 

Joba: 

 

1. Oqıwshılar bilimin diagnostikalawdıń áhmiyeti. 

2. Oqıtıw procesinde qadaǵalaw hám esapqa alıwdıń  wazıypaları. 

3. Oqıtıw nátiyjelerin tekseriw hám bahalawǵa qoyılatuǵın talaplar. 

4. Oqıw iskerligi nátiyjelerin esapqa alıw túrleri, forması  hám  metodları. 

5. Oqıwshılardıń  bilim, kónlikpe hám qániygeliklerin bahalaw kriteriyaları. 

Oqıwshılar  bilimin  diagnostikalawdıń  áhmiyeti.  Oqıtıw  diagnostikasınıń 

áhmiyeti haqqında sóylewden aldın diagnostikaǵa ulıwma jaqınlaw hám de diag-

nostikanı  ámeliy  pedagogikalıq  iskerlik  procesi  sıpatında  qabıl  etemiz.  Diagnos-

tika-bul  didaktikalıq  process  ótetuǵın  bárshe  sharayatlardı  anıqlastırıw,  onıń 

nátiyjelerin belgilew degendi ańlatadı. Diagnostikasız didaktikalıq procesti únemli 

basqarıw,  bar  sharayat  ushın  optimal  nátiyjelerge  erisiw  múmkin  emes.  Tálim 

diagnostikasında  aqıbetler,  erisilgen  nátiyjeler  hám  tálim  alǵanlıq  parıqlanadı. 

Sonday-aq,  tálim  alǵanlıqtı  talıqlaw  waqtında  belgilengen  maqsetti  ámelge 

asırıwda erisilgen dáreje sıpatında da qaraladı. Didaktikalıq analizdiń maqseti oqıw 

procesin  onıń  iskerligi  menen  baylanıslı  halda  anıqlaw,  bahalaw  hám  analizlew-

---

77 

 

den ibarat. Joqarılardaǵılardan bizge belgili, diagnostika tálim alıwshılardıń bilim, 

kónlikpe  hám  qániygeliklerin  dástúriy  tekseriwge  salıstırǵanda  keńirek  hám 

tereńirek  máni  payda  etedi.  Tálimdi  bahalaw  yaki  tekseriw  tek  nátiyjelerdi  payda 

etedi,  biraq  olardıń  kelip  shıǵıwın  anıqlastırmaydı.  Diagnostikalaw  nátiyjelerin 

olarǵa  erisiw  jolları  hám  quralları,  usılları  menen  qatnastı  bahalaydı,  tálim 

nátiyjesin támiyinlewshi process hám basqıshlardı anıqlaydı: 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Oqıwshılardıń  bilim,  kónlikpe  hám  qánigeligin  qadaǵalaw,  bahalaw  diag-

nostikanıń  zárúriy  quram  bólekleri  bolıp  esaplanadı.  Olar  pedagogikalıq  texno-

logiyanıń  eń  áyyemgi  usılı.  Qadaǵalaw  hám  bahalaw  mektep  ámeliyatı  rawaj-

lanıwının hár dayımǵı sherigi bolıp kelgen. Soǵan qaramay, búgin de bahalawdıń 

mazmunı, texnologiyaları haqqında qizǵın pikirler dawam etpekte. Aldın bolǵa-

nınday  pedagoglar  bahalaw  neni  bildiretuǵınlıgın  anıqlawǵa  urınbaqta.  Olardıń 

pikirlerinshe, bahanıń:  

1) tálim alıwshınıń ózlestiriw dárejesin anıq belgilewshi - sıpat kórsetkishi,  

2) ol  yaki  bul  tálim  sistemasınıń  joqarılıǵı,  kemshiliklerin  kórsetiwshi 

kórsetkish ekenligi anıq belgileniwi zárúr. 

Tálimdi  bahalawda  qarama-qarsı  pikirlerdiń  tuwılıwın  ullı  pedagog 

Ya.A.Komenskiy  de  aytıp  ótken  edi.  Ol  pedagoglardı  ózleri  iye  bolǵan  bahalaw 

huqıqınan durıs paydalanıwǵa shaqırǵan. Tálim alıwshılarǵa qaraǵanda qada-

ǵalawdıń  ob'ektiv  bolıwına  erisiw  didaktikalıq  sistemalardıń  tiykarında  jatadı. 

Alımlardıń aytıwına qaraǵanda, demokratiyalıq tálim sistemasında júzeki (formal) 

qadaǵalaw  bolmawı  kerek.  Didaktikalıq  qadaǵalaw  tálimniń  ózine  say  metodı 

sıpatında  anıq  kórsetilgen  bilim  beriwshi,  rawajlandırıwshılıq  baǵdarǵa  iye 

Diagnostika 

Qadag’alaw 

Mag’l

ı

wmatlard

ı

 tal

ı

qlaw 

Dinamika  

Tekseriw  

Bahalaw 

Statistikalıq mag’lıwmatlardı toplaw 

Na`tiygeni prognozlaw 

Tendensiyalard