Ózbekđstan respublđkasí xalíq bđLĐmlendđRĐw mđNĐstrlđGĐ

Awızeki  tekseriw.  Bul  metod  bilimlerdi  qadaǵalaw  hám  bahalawdıń  bir 

qansha  keń  tarqalǵan  dástúriy  usıllarınan  biri.  Awızeki  tekseriwdiń  áhmiyeti 

sonnan  kórinedi,  oqıtıwshı  oqıwshılarǵa  úyrenilgen  temanıń  mazmunınan  kelip 

shıǵıp,  olardıń  ózlestiriw  dárejesin  anıqlaydı.  Awızeki  tekseriw  oqıwshılardıń 

bilimlerin  tekseriwdi  soraw-juwap  usılı  tiykarında  ámelge  asırıladı.  Awızeki 

tekseriwde  oqıtıwshı  úyrenilip  atırgan  temanı  ayırım  bólimlerge  ajıratadı  hám 

olardı  hár  birinen  oqıwshılarǵa  sorawlar  beredi.  Biraq,  oqıwshılardıń  sóylewin 

rawajlandırıw  hámde  olardıń  tereń  hám  bekkem  bilimge  iye  bolıwları  ushın 

olardan  usı  yáki  aldınǵı  temanı  ulıwma  eske  túsiriwdi  talap  qılıw  múmkin.  Kóp 

ǵana  pánlerde  awızeki  tekseriw  oqıwshılardıń  juwapların  jazba  shınıǵıwlardı 

payda  etiw  tiykarında  tolıqtırılıp  barıladı.  Máselen,  oqıwshılardıń  "qospa  gápler" 

temasın  qanday  ózlestirgenliklerin  tekseriwde  mine  usınday  jol  tutıw  múmkin. 

Olar óz juwapların dálillew ushın mısal keltiredi.  

Bul  mısallardı  doskaǵa  jazıp,  sintaksislik  hám  grammatikalıq  tárepten 

talqılaydı.  Matematika,  fizika  hám  ximiyadan  awızeki  tekseriw  qaǵıydaǵa 

muwapıq  mısal  hám  shınıǵıwlardı  ámeliy  kónlikpe  hám  uqıplılıqlardı  bahalaw 

máqsetinen  kelip  shıǵıp  sheshedi.  Keń  tarqalǵanlıǵı  hám  paydalı  ekenligine 

---

84 

 

qaramay  oqıwshılardıń  bilimlerin  qadaǵalaw  hám  bahalawda  awızeki  tekseriw 

ayırım kemshilikl 

erge de iye. Sonnan, onı qollaw principinde: 

-

 

salıstırmalı kóp miynet sarıplanadı; 

-

 

sabaq barısında 3-4  oqıwshınıń ǵana bilimin tekseriw múmkin.  

Usı  sebepli  oqıwshılardıń  bilimlerin  qadaǵalaw  hám  bahalawdıń  nátiyjeli-

ligin támiyinlew ushın túrli formalardan paydalanıladı.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Awızeki frontal tekseriw oqıwshılardan awızeki soraw bolıp, olar toparlarǵa 

qaratılǵan  sorawlarǵa  juwap  beredi.  Bunday  tekseriwde  juwaplar  qısqa  boladı. 

Usı  soraw  kópshilik  oqıwshılardı  qadaǵalawdı  támiyinleydi  hám  pútin  topardı 

aktivlestiredi, biraq oqıwshılardıń pikirlewin ósirmeydi. Bunday nuqsanlar indivi-

dual  sorawda  kózge  taslanbaydı.  Biraq  sorawdıń  bul  formasına  topardaǵı  basqa 

oqıwshılardıń  tolıq  orınlawına  erisiw  júdá  qıyın.  Kombinaciyalanǵan  (tezles-

tirilgen)  tekseriwde  oqıtıwshı  bir  neshe  oqıwshını  bir  waqıtta  doskaǵa  shaqıradı, 

biri  awızeki  juwap  beredi,  3-4  topar  oqıwshı  bolsa  kartochkalar  boyınsha  jazba 

jumıstı  orınlaydı  hám  taǵı  basqalar.  Bul  tekseriwdiń  quramalı  usılı  bolıp, 

oqıtıwshıdan jeterli dárejede tájiriybe hám dıqqatların topardaǵı hámme oqıwshı-

larǵa bólistirip biliwdi talap etedi. 

Jazba tekseriw – oqıwshılardıń bilim, kónlikpe hám uqıplılıqların qadaǵalaw 

hám  bahalawdıń  eń  paydalı  usıllarınan  biri  bolıp,  olardıń  iskerlik  qábiletlerin 

bahalaw imkanın beredi. Usı usıldıń áhmiyeti sonnan ibarat, oqıtıwshı ayırım tema 

yaki  oqıw  dástúriniń  belgili  bólimin  ótip  bolǵanınan  keyin  oqıwshılardıń  bilim-

lerin  qadaǵalaw  hám  bahalawdı  payda  etedi.  Jazba  tekseriw  shınıǵıw,  yaǵnıy, 

diktant jazıw hám de túrli qadaǵalaw hám óz betinshe jumıslardı orınlawda úyde 

de  ámelge  asırıwǵa  imkan  beredi.  Usı  principte  oqıtıwshınıń  orınlanǵan  jumıs 

BILIMLERDI TEKSERIW HA’M BAHALAW 

 

Kombinaciyalasqan  

Frontal  

Individual