Zo. 4-amaliy mashg’ulot: Bosh suyaksizlarning tuzilishi Darsning maqsadi

2. Bosh skeletlilar qanday umumiy belgilarga ega?
1.Skleti asosan xordadan iborat.

2. Hamma yuqori xordalilarniki singari,

lansetnikning teri qoplag'ichlari ham ikkita asosiy: sirtqi epidermis va uning tagidagi korium qavatidan iborat.

3. Xorda butun umri davomida saqlanadi.

4. Tanasi ikkitomonlama simmetriklik.

5.Sezgi organlari sust.
3. Lantsetnikning sistematik o’rnini belgilang (lotincha va o’zbekcha):
Tip: Xordalilar~Chordata

Kenja tip: Bosh skeletsizlar~Acrania

Sinf: Xordaboshlilar~CephaloChordata

Turkum:Lansetniksimonlar~Amphioxiformes

Oila:

Tur: Lansetnik~Branchiostoma lanceolatum
4. Lantsetnikning tashqi tuzilishini chizing va tana qismlarini belgilang:

6
1- og’iz teshigi 2- og’iz oldi paypaslagichlari 3- metaplevral burma	4- atriopor 5- dum suzgichi 6- orqa suzgichi

5. Lantsetnikning qon aylanish sxemasini chizing va belgilang:

1-olib keluvchi jabra arteriyasi	7-orqa aorta ildizi
2-olib ketuvchi jabra arteriyasi	8-dum venasi
3-uyqu arteriyasi	9-oldingi kardinal vena
4-orqa aortasi	10-orqa kardinal vena
5-qorin aortasi	11-ichak osti venasi
6-kyuverov oqimi	12-jigar qopqa venasi

6. Raqamlarga mos lantsetnikning uzunasiga kesimida keltirilgan tana qismlarini nomini yozing:

1- Paypaslagich/ bn o‘ralgan og‘iz teshigi. 2- Dum suzgich qanoti. 3- Orqa suzgich qanoti 4-Metaplevral qatlam 5-Atrial teshigi(atriapor).	6- Xorda. 7- Miomer. 8- Miosepta. 9-Nerv nayi. 10-Yelkan.	11- Jabra yoriqlari 12- Ichak. 13-Jigar o‘simtasi. 14- Jabra oldi bo‘shlig‘i. 15- Halqum,endostil. 16- Jinsiy bezlar.

7. Lantsetnikning ayirish sistemasi rasmini chizing va qismlarini belgilang:

А. Нефростома ва соленоцитли бутун каналча. Б. Соленоцитлар ўрнаshган айириsh каналчалари деворининг бир қисми. 1. жабра ёриғининг устки учи; 2. жабра олди бўshлиғига очиладиган нефридия каналчаси теshиги; 3. нефростомалар.

Munozara yordamida mavzuni mustahkamlash

Quyidagi savollarga yozma javob bering

1. Lantsetnik qaysi belgilari asosida xorda boshlilar sinfiga kiritilgan?

2. Lantsetnikning terisi qanday tuzilgan?

3. Lantsetnik muskuli va skeleti qanday tuzilgan?

4. Lantsetnikning ichki tuzilishini tushuntiring.

5. Lantsetnik qanday ko’payadi?
Mavzu bo’yicha bilimlarni tekshirish

Chiqish testlarini ishlang

1. Lantsetnikning tashqi organlarini keltirilgan javoblardan belgilang: A-og’iz oldi paypaslagichi, B-epidermis, V-kutikula, G-orqa suzgichi, D-dum suzgich, Ye-metaplevral bo’rtma, J-atriopor, Z-kutis.

2. Lantsetnikning teri qoplamlarini belgilang (1-savoldan).

3. Lantsetnikning skeletiga tegishli organlarni belgilang: A-xorda, B-miomer, V-miosepta, G-suzgichlar va paypaslagichlardagi biriktiruvchi to’qimali ustunchalar, D-qorin va orqa muskullar, Ye-xordani, nerv nayini qoplovchi va muskullar orasidagi biriktiruvchi to’qima,

4. Lantsetnikka tegishli bo’lgan muskul a’zolarini belgilang (3-savoldan).

5. Hazm qilish organlari qaysi javoblarda keltirilgan? A-orqa va oldingi kardinal vena, B-halqum, V-endostil, G-kyuver oqimi, D-orqa va qorin aorta, Ye-ichak, J-jigar, Z-ichak osti va jigar venalar, I-kiprikli va bezli hujayralar, K-orqa aorta ildizlari.

6. Qon aylanish sistemasi organlari qaysi javoblarda keltirilgan (5-savoldan)?

7. Ayirish sistemasi organlari qaysi javoblarda keltirilgan? A-solenatsit, B-protonefridiya, V-nefrostoma, G-nefridiya, D-metonefridiya, Ye-siydik pufagi.

1	A	G	D	J	Y
2	B	V	Y
3	A	V	G
4	B	D	V
5	B	Y	V	J	I
6	A	Z	G	K	D
7	G	A	V

Uyga vazifa:

To’garak og’izlilarning tuzilishi mavzusini o’qing.