Zokirjon salimov n e f t V a g a z n I q a y t a I s h L a s h j a r a y o n L a r I
YonilgMIardan alanga hosil boMish jarayoni ushbu shiberlar yordamida
Download 4.11 Mb. Pdf ko'rish
|
|
YonilgMIardan alanga hosil boMish jarayoni ushbu shiberlar yordamida xizmat qilish maydonchalarida turib boshqariladi. 11.6-rasm. SD4 rusumidagi pech sxemasi: 1-konveksiya kamerasi; 2-chiqarish oynagi; 3 -k o ‘rib turish oynagi; 4-radiant quvurlari zmeevigi; 5-futerovka; 6-karkas; 7-ikkilamchi havo kiritiladigan kamera; 8-boMaklovchi-tarqatuvcliining futerovkasi; 9-h avo yoMi; 10-boMaklovchi-tarqatuvchi; 11-gorelka; 12-havo puflagich. Oqimlar: I-mahsulotning kirishi: II-mahsulotning chiqishi; III—tutunli gazlar. Sanoatda GS2, SS, KS, KD4 kabi boshqa rusumdagi quvurli pechlar ham ishlatiladi. Konveksiya kamerasi boMmagan quvurli pechlarda yoki radiatsiya- konveksiya rusumidagi pechlarda, isitilayotgan mahsulotning dastlabki harorati nisbatan yuqori boMgan paytlarda, peclilardan chiqayotgan tutunli gazlarning harorati ham ancha yuqori boMadi. Bunday holatda issiqlikning ko‘plab yo'qolishi, pech foydali ish koeffitsiyentining kamayishi va yonilgM sarfming ortishi yuz beradi. Ushbu salbiy holatning oldini olish uchun pechdan chiqib ketayotgan tutunli gazlarning issiqligidan foydalanish maqsadga muvofiq boMadi. Buning uchun ikki xil yoM tutiladi: 1) yonilgMning yonishi uchun pechga beriladigan havo dastlab issiqlik almashgichda (havo isitgichda) tutunli gazlar yordamida isitiladi; 2) korxonaning texnologik ehtiyojlari uchun suv bugM olish maqsadida qozon-utilizatorlar o'rnatiladi. Quvurli pechlarni hisoblashda radiant yuzasining oMchamlarini aniqlash va yuza tomonidan yutilayotgan issiqlikning miqdorini topish, ma’lum radiant yuzasiga ega boMgan tipovoy pechlar uchun esa - yutilayotgan issiqlikning miqdorini, eng muhim issiqlik ko'rsatgichlari (isitish yuzasining issiqlik kuchlanganligi, pechdan chiqib ketayotgan gazlarning harorati va boshqalar) ni aniqlash muhim ahamiyatga ega. Radiant quvurlari alanga, o'tga chidamli devor yuzasi va uch atomli tutunli gazlar tomonidan nurlanayotgan issiqlikni yutadi va qisman konveksiya yoMi bilan ham issiqlikni qabul qiladi. Yonish kamerasida yuz beradigan issiqlik almashinish jarayoni juda murakkab hisoblanadi. Shu sababdan bunday jarayonni hisoblash ham juda qiyin. MaMum boMgan barcha hisoblash yoMlarini ikkita uslub (enipirik va analitik) ga ajratish mumkin. Radiatsiya kamerasidagi issiqlik o'tkazishni hisoblashda quyidagi kattaliklar aniqlanadi: 1) radiant quvurlariga berilgan issiqlikning miqdori; 2) ushbu issiqlikni yutishini ta’minlovchi radiant quvurlarining yuzasi; 3) radiatsiya kamerasidan chiqib ketayotgan tutunli gazlarning harorati; 4) radiant quvurlarining issiqlik kuchlanganligi. Ushbu kattaliklar bir-birlari bilan chambarchas bogMangan. Shu sababdan berilgan sharoitlar uchun bitta yoki ikkita kattalikning qiymatini aniqlash orqali qolgan kattaliklaming qiymatlari topiladi. Quvurli pechlarni hisoblashda prof. N.I. Belokonning analitik uslubi keng qoMlaniladi. Ushbu uslub bilan hisoblash natijalari amaliyotda olingan ma’lumotlarga juda yaqin keladi. Nurlanish orqali radiant quvurlariga berilgan issiqlik miqdori quyidagi tenglama orqali topiladi: bu yerda, Ss - absolyut qora jismning nurlanish doimiyligi, Ss=5,67 Bt/(m2-K4); N s - ekvivalent absolyut qora yuza, m2; T„ - o'txonadan 11.5. RADIANT Y U Z A SIN I HISOBLASH (11.6)
chiqib ketayotgan gazlarning harorati, K; 0 - radiant quvurlari tashqi yuzasining o ‘rtacha harorati, K. Radiant quvurlari tomonidan erkin konveksiya orqali qabul qilib olingan issiqlik miqdori quyidagi tenglama yordamida aniqlanadi: Q,:K=ocKNR{Tn- e ) , (11.7) bu yerda, aK - tutunli gazlardan radiant quvurlariga erkin konveksiya orqali issiqlik berish koeffitsiyenti, Bm /(m 'K ); N R - yonilgMning issiqlik hosil qilish qobiliyati, kJ/kg. O ‘txonadan chiqib ketayotgan gazlarning haroratini aniqlash uchun quvjdagi tenglama tavsiya etilgan: Tn = ps (Tmaks- A 9 ) , (11.8) bu yerda, ps - nurlanish koeffitsiyenti; Tmaks- tutunli gazlarning maksimal harorati. К; Д0 - o ‘txonadagi issiqlik o ‘tkazish jarayoni uchun tuzatish harorati, K. Ekvivalent absolyut qora yuzaning qiymatini quyidagi tenglama bilan topish mumkin: Ns = - ^ r ^ H > J , + P E l F) , (И .9 ) bu yerda, Ev- - yutuvchi muhit (yonish mahsulotlari, alanga) ning qoralik darajasi; cp(T) - o'txonada haroratlarning taqsimlanishga bogMiq boMgan koeffitsiyent, uning qiymati tajribalar natijasida qabul qilinadi, cp(T)=0,8-0,85; E n - pech ekranining qoralik darajasi; EF - pech devorining qoralik darajasi; N L - ekranning ekvivalent tekis yuzasi, m2; F - o ‘txonada devorning ekranlashmagan yuzasi, m2 Koeffitsiyent p ning qiymati quyidagi tenglamadan topiladi: P = -----1
(НЛО) 14------------------ 1 + £| E-
ag ar N l /F < 0,5 boM ganda pFH = N L/F = V|/ (1 - cp); ag ar N l /F > 0,5 boM ganda pFH = N L/(F + N L)= N L/E F = v , (1 1 .1 2 ) bu yerda, Z F - d e v o rn in g b arch a y u zalari (ek ran lash g an va
ek ran lash m ag an ) yigM ndisi; у - d ev o rn in g ek ran lash ish i darajasi. Q uvurli p ech larn i hisoblash b o ‘y ic h a toMa m aM um otlar m axsus ad ab iy o tlard a k eltirilgan. 11.6. K O N V E K S IY A Y U Z A S IN I H IS O B L A S H K onveksiya q u v u rla rin in g y uzasi q u y id a g i tenglam a bilan to p ilad i: " ‘ - « S t ( 1 U 3 > bu yerda, Q K - k o n v ek siy a q u v u rlari to m o n id an qabul q ilin g an issiqlik m iqdori; К - tu tu n li g azlardan x o m ash y o g a issiqlik o ‘tk azish ko effitsiyenti; At0 R - tu tu n li g azlar va isitilayotgan x o m ash y o h aro ratlarin in g o ‘rtac h a farqi. K onveksiya q u v u rla rig a b erilg an issiqlik m iqdorini pech g a kiritilgan Q s v a rad ia n t qu v u rlari to m o n id an y u tilg an QR issiq lik lam in g a y irm asid an ham to p ish m um kin: Q k
s - Q
r
(11-14) K onveksiya y u zasin i hiso b lash p a y tid a q u y id ag i k a tta lik lar maMum boMadi: o ‘tx o n ad an chiqib k etay o tg an v a k o n v ek siy a k a m erasig a k iray o tg an tu tunli g azlarn in g h aro rati (tn); k o n v ek siy a k am erasid an c h iq ib k etayotgan tu tu n li g a zla rn in g h aro rati (tyx); pech g a k iray o tg an x o m ash y o n in g h aro rati (ti). Q aram a-q arsh i o qim u ch u n h aro ra tla rn in g o ‘rtach a farqi q u yidagi n isb a t orqali an iq la n ad i:
(11.15)
2’3,g7 T it-
bu y erd a, дг1а v a м,ъ - tutunli g a z la r v a isitilayotgan m ahsulot h aro ratlarin in g k a tta v a k ic h ik o ‘rta c h a farq lari. K onveksiya y u zasin i an iq la sh d a issiq lik o ‘tkazish k o effitsiy e n ti К n in g qiym atini to p ish ogMr v a z ifa h iso b lan ad i. T o za yu za u ch u n К ning q iy m ati q u yidagi te n g la m a y o rd a m id a to p ilad i:
bu yerda, ai - gazdan quvur yuzasiga issiqlik berish koeffitsiyenti, Bm/(m2 K); a 2 - quvur devoridan isitilayotgan oqimga issiqlik berish koeffitsiyenti, Bm/(m2 K); 5 - quvur devorining qalinligi, m; X - quvur materialining issiqlik o ‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti, Bm /(m K ). aj ning qiymati a2 ning qiymatiga nisbatan ancha kam, chunki zamonaviy quvurli pechlarda ai< 60 boMsa, suyuq xomashyolar uchun a2>600 Bm/(m2-K). Quvur devorining qalinligi kichik va quvur devorining materiali yuqori issiqlik o ‘tkazuvchanlikka (>~45Bm /(m K) ega boMganda, devorning termik qarshiligi ЫХ ning qiymati ham juda kichik boMadi. Bunday sharoitda l/a 2 va 5 / X larning qiymatlarini hisobga olmasa ham boMadi. Ushbu holatda issiqlik o ‘tkazish koeffitsiyenti amaliy jihatdan tutunli gazlardan quvur yuzasiga issiqlik berish koeffitsiyentiga teng boMib qoladi. Demak, K~ aj. Konveksiya yuzasi o ‘ziga issiqlikni uch xil yoM (tutunli gazlar bilan to ‘g ‘ridan-to‘g ‘ri to‘qnashuvi; uch atomli gazlarning nurlanishi; devorning nurlanishi) bilan qabul qiladi. Shu sababdan a2 ni uchta kattaliklar (konveksiya yoMi bilan issiqlik berish koeffitsiyenti ак, uch atomli gazlarning nurlanish koeffitsiyenti o . r
nurlanish koeffitsiyenti) ning yigMndisi deb tushunish mumkin. Devor yuzasining nurlanish koeffitsiyenti odatda ko'paytuvchi 1,1 ni qoMlash orqali ifoda qilinadi. Shunday qilib, tutunli gazlardan quvur yuzalariga issiqlik berish koeffitsiyenti quyidagi tenglama orqali aniqlanadi: a2 = 1,1 (aK + a R) . (11.17) Uch atomli gazlardan nurlanish orqali issiqlik berish koeffitsiyenti a R ushbu gazlarning konsentratsiyasi va haroratiga, quvur devorining haroratiga va gaz qatlamining balandligiga bogMiq boMib, uning qiymati issiqlik texnikasi fanida keltirilgan uslub bo‘yicha topiladi. Taxminiy hisoblashlar uchun a R ning qiymatini Nelson tenglamasi bo‘yicha aniqlash mumkin: a R = 0,0256 to- я - 2,33 , (11.18) bu yerda, c i r
- issiqlik berish koeffitsiyenti, Bm/(m2;K). Tutunli gazlarning o'rtacha harorati o ‘rtacha lagorifmik farq sifatida topiladi: '»>=-------7~ ( П 1 9 ) Konveksiya yoMi bilan issiqlik berish koeffitsiyenti a K quyidagi bir necha omillarga bogMiq boMadi: tutunli gazlarning harakat tezligi u, q u v u rlar tash q i y u zasin in g o 'rta c h a h aro rati t, q u v u rlarn in g tashqi diam etri d, tu tu n li g azlar harak at y o ‘n alish id ag i q u v u rlar q ato rin in g soni r v a q u v u rla r o ‘ram in in g k engligi v a ch u q u rlig i b o 'y ic h a quv u rlarn i jo y la sh tirish qadam i Si v a S2. Q u v u rli p ech lard a k o n v ek siy a qu v u rlari sh ax m atsim o n tarzd a jo y la sh tirilg a n boM adi, chunki bunday sh aro itd a issiqlik berish k oeffitsiyenti q u v u rla rn i yoM aksimon usul bilan
jo y la sh tirish g a nisbatan ancha yu q o ri q iy m a tg a ega boMadi. K onveksiya yoMi bilan issiqlik berish k o effitsiy en ti a K, B m /(m 2-K), q u yidagi ten g lam a y o rd am id a an iq lan ish i m um kin: a K = 0,35 E u 0,6/d 0,4 (11.20) bu y erd a, E - tutunli g azlarn in g fizik x o ssa larid an bogMiq boMgan k oeffitsiyenti, u n in g qiym ati 11.7-rasm da k o ‘rsatilgan grafik b o ‘y icha to p ilad i; u - g azlar harak atin in g m assaviy tez lig i, kg/(m 2-c); d - q u v u rlar d iam etri, m. E 24 22 20
18 16
14 0 200 400 600
800 t"C
1 1 .7-rasm. (1 1 .2 0 ) ten g lam ad ag i E k o effitsiy en tin i an iq lash uchun g rafik.
T u tu n li g a z la r o q im in in g k o n v e k siy a k am erasidagi m assaviy tezligi:
U “ 3600 / ’ 0 1-2 1 ) bu y erd a, V - yonilgM sarfi, kg/soat; G - 1 kg yonilgM ning yon ish id an hosil boMgan y o n ish m a h su lo tlarin in g m assasi, kg; / - g azlarn in g o ‘tishi uch u n erkin k esim , m" 1 1.8-rasm da k o n v ek siy a k am erasid a q u v u rlarn i sh ax m atsim o n usul bilan jo y la sh tirish sxem asi keltirilg an . B unday sh aro itd a tutunli gazlamining o ‘tishi uchun erkin kesim quyidagi tenglama orqali topiladi: / = [(n - 1) Si + 2 ° - nd] L , (11.22) bu yerda, n - bitta gorizontal qatordagi quvurlar soni; S! - o ‘ramaning kengligi bo'yicha quvurlar o ‘qlari oraligMdagi masofa; a = Si/2; L - quvurning tutunli gazlar tomonidan siypab o ‘tiladigan balandligi. m - - - - - - - - - - - ^ - - - - - - - - - - - Ш & a si s> si . .e _ 4 m И 1 VФ - V — И0 h К 4 1
11.7. Q U V U R L I Z M E E V IK N I G ID R A V L IK H IS O B L A S H Q uvurli p e c h n in g b ir m e ’y o rd a ishlashi z m eev ik q u v u rlarid ag i x o m ash y o o q im in in g te zlig i bilan b elgilanadi. O q im tezligi katta boM ganda q u v u rla r d ev o rid a n isitilay o tg an x o m ash y o g a issiqlik berish k o effitsiy en ti k o ‘p a y a d i, ko k s hosil boMish h am d a q attiq z arra ch a la m in g c h o ‘kishi k am ay ad i. Shu bilan b irgalikda, x o m ash y o oqim i tezlig in in g o rtish i bilan zm e e v ik n in g g id ra v lik qarshiligi k o ‘p ayadi, o q ib at n atijad a x o m ash y o n i u za tish u ch u n y u q o ri q u w a tli nasos ishlatishga ehtiyoj paydo boMadi. O d a td a su y u q x o m ash y o n in g pechdagi q u v u rla rg a k irish d ag i tezlig i 1-3 m /s ni tash k il etadi. X o m a sh y o n in g q u v u rli p ech d an ch io ay o tg a n paytdagi h o latig a к о 'т а, p ech la r uch tu rg a boM inadi: 1) x o m asn y o oqim i b ir fazali boMgan pechlar; 2) x o m a sh y o oq im i ikki fazali boMgan pechlar; 3) x o m ash y o oqim i
o ‘zg a ru v c h a n tark ib li boMgan pechlar. Q u v u rli p ech larn i h iso b lash , u lam i y u q o rid a g i tu rla rn in g q ay si biri bilan bogM iqligi in o b atg a o lin g an h o la td a , o lib b oriladi. Suyuq xomashyoning bir fazali oqimi qoMlanilganda, isitish paytida xomashyo zichligining kamayishi tufayli, uning pech zmeevigidagi tezligi juda kam (taxminan 10-20 %) o ‘zgaradi. Gaz va suyuqliklarni (ya’ni ikki fazali oqimni) isitishga moMjallangan pechlarda, zmeevik quvurlarining uzunligi bo‘yicha bosimning kamayishi natijasida, xomashyo tezligining o ‘zgarishi yuz beradi, natijada pechdan chiqish paytida hajmiy sarf ko‘payadi. Bunday pechlarni hisoblashda gidravlikaning ma’lum tenglamalaridan foydalaniladi. Xomashyo qisman yoki toMa bugManadigan pechlarda, uning zmeevikdagi tezligi jiddiy ravishda o ‘zgaradi. Bunda zmeevikning gidravlik qarshiligi, bir fazali oqimdagiga nisbatan, juda tez o ‘zgaradi. Shu sababdan quvurli pech zmeevigining qarshiligi maxsus uslub asosida hisob-kitob qilinadi. Pech zmeevigi shartli ravishda isitish va bugManish qismlariga boMinadi. Birinchi qism doirasida, quvur uzunligiga mutanosib ravishda, xomashyo harorati t va zmeevik qarshiligi AR ortib boradi. Bu yerda xomashyo suyuq holatda boMadi. Birinchi qismning oxirida xomashyoning bugManishi boshlanadi va bug‘-suyuqlik aralashmasining hajmi sezilarli darajada ko‘payadi, uning zichligi esa kamayadi. Oqibat natijada xomashyoning harakat tezligi juda kuchayib ketadi va qarshilikning o ‘sishi jadallashadi. Xomashyoning harakati paytida uning harorati ko‘payib boradi, bosimning qiymati kamayadi, haydalgan mahsulotning ulushi esa tez ko‘payib boradi. Xomashyo haroratining o ‘ziga xos darajada o ‘zgarishini quyidagicha tushuntirish mumkin. Birinchi qism doirasida xomashyo bugManmasdan qiziydi, shu sababdan, uning harorati bir xil m e’yorda ortib boradi. Pechning quvurlarida xomashyoning bugManishi boshlangandan so ‘ng, berilgan issiqlikning bir qismi xomashyo haroratini oshirishga sarf boMgandan tashqari, uning bugManishi uchun ham sarflanadi. Bunday holatda xomashyoning pechdan chiqishdagi harorati quvurning bugManish qismidagi o‘rtacha haroratdan ham past boMishi mumkin. Zmeevikning o ‘rta kesimlarida haroratning haddan tashqari ortib ketishi xomashyoning qisman parchalanib, quvurlar devorlarida koksning to‘planib qolishiga sababchi boMadi. Xomashyo qisman va toMa bugMangan sharoitlarda zmeevikning gidravlik qarshiligini aniqlash uchun B.D. Baklanov tomonidan quyidagi tenglama taklif etilgan: bu yerda, Рь, Po - bugManish qismining boshi va oxiridagi absolyut bosim, Pa: Lb - bugManish qismining uzunligi, m; A va В - koeffitsiyentlar, ularning qiymatlari quyidagi tenglamalar orqali topiladi: Л = 0 Л 1 4 Л С ^ fl = 9, 8 , f ^
Download 4.11 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|