Зоология ва экология

Dastlabki quritishdan keyin namlikni aniqlash. Don tarkibida namlik 18% dan ortiq bo’lgan hollarda, namlikni aniqlash ikki yo’l bilan, ya’ni dastlab quritib amalga oshiriladi.

Dastlabki quritish uchun texnik torozilarda 20 gr don tortilib 8-10 sm diametrli yuza idishga joylanadi va quritish javonida 105⁰ haroratda 30 daqiqa davomida bir oz quritiladi. Shu vaqt o’tgandan keyin idish javondan olinadi, ochiq holatda sovutiladi va 0,01 aniqlikda tortiladi. So’ngra don tegirmonchada (DAST da belgilanganidek kattalikda) yanchiladi va har biri 5 gr dan ikki namunacha tortiladi. Quritish javonida namunalar 130⁰ haroratda 40 daqiqa quritiladi. Dondagi namlik hisobi-ni aniqlash quyidagi formulada amalga oshiriladi:

Xq100-(S·ch)

bu erda: X – don namligi (%);

S – quritilgandan keyingi maydalanmagan 20 gr og’irlik-dagi don;

ch – dastlabki quritilgan va quritilgandan keyingi may-dalangan 5 gr don og’irligi.

Ushbu formula quyidagicha echiladi. Dastlabki quritilgan va maydalangan 5 gr donni quritish natijasida nam (5-ch) lik bug’-lanadi. Dastlabki quritilgan donning hamma namunadan (S) esa:

Quritilgunicha 20 gr nam donda namlik mavjud.

yoki

Namlikni umumiy miqdorini foizda quyidagi formula orqali echiladi:

Namlikni har biri 5 gr namunada alohida hisoblanadi. Nam-lik foizi esa ikki aniqlashning o’rtacha arifmetik ma’lumotlar-dan 0,1 aniqlikkacha ko’rsatiladi. Ikkala parallel aniqlash o’rtasi-dagi farq 0,25% dan oshmasligi kerak.

Misol, agar quritilgandan keyin 20 gr namunadagi maydalan-magan don og’irligi 17,82 gr, maydalangan donning 5 gr namunachani batamom quritilgandan keyingi og’irligi (ch) 4,35 gr teng bo’lsa, namlik foizi formula bo’yicha quyidagiga teng bo’ladi:

100-(17,82·4,35)q100-77,52q22,48%