Zorluklarla Başa Çıkma Bağlamında Bir Model Önerisi: Sabra Yolculuğun Beş Hali

Uzun süreli sabır ise, uzun vadeli amaçlar ve güçlükler sırasında ortaya çıkan sabır 
tutumudur. Önemli sınanma konularından yaşlanma, ağır hastalıklar, sakatlıklar, ailevi 
sosyal ve ekonomik güçlükler, sevilen birinin kaybı, bireyin kendi ölüm tecrübesi ile 
karşılaşması gibi durumlar buna örnek verilebilir. Yaşanan bu tür ciddi zorluklar karşısında 
bireyin daha uzun süreli ve daha güçlü bir sabra ihtiyacı vardır). Uzun süreli sabrın umut, 
iyimserlik ve öz denetim ile güçlü bir ilişkisinin olduğu belirtilir. Bu özellikler uzun süreli 
sabırda en çok ihtiyaç duyulan, sabrın süresini uzatan ve bireyin dayanma gücünü artıran 
duygulanım ve tutumlar olarak kabul edilir (Doğan, 2016, s. 103-104).
Sabrı sınırlı, kararlı ve planlanmış bir eğilim ve bir kişilik özelliği olarak tanımlayan 
Mehrabian (1999) ise üç tip sabırdan bahseder. Birincisi, gündelik yaşamda sıkça karşılaşılan 
bekleme durumları olarak nitelendirdiği ‘kısa süreli’; ikincisi, bireyin herhangi bir zorlayıcı 
yaşantı karşısında baş edebilme yeteneği olarak tanımladığı ‘uzun süreli’; üçüncüsü ise 
bireyin sosyal ilişkilerinde diğer bireylere gösterdiği tahammül olarak tanımladığı ‘kişiler 
arası’ sabırdır. 
Schnitker ve Emmons’a (2007) göre sabır, çeşitli zaman ve koşullar karşısında oluşan 
bir durum olarak kabul edilir. Blount ve Janicik (2000), sabrın bilişsel ve duyuşsal 
özellikleriyle doğuştan değil sonradan kazanılan bir hal olduğunu belirtir. Zorlayıcı bir yaşantı 
karşısındaki tutumun bireysel farklılıklar gösterebileceğinden hareketle herhangi bir kişinin 
sabrının değerlendirilebilmesi için bireyin kendi tutum ve değerleriyle yorumlanmasının 
yerinde olacağı söylenir (Dudley, 2005). Örneğin Blount ve Janicik (1999), sabır kavramının 
yapısını açıklamak için üç bileşenli bir model önerir. Bu modelin bileşenleri ‘gecikmenin 
sebebinin anlaşılması, gecikmenin sebebinin sorumluluğu ve gecikmenin sebebinin 
değerlendirilmesi’dir. Gecikmede iki tip sorumluluktan bahsedilir. Bunlar öz-sorumluluğun 
herhangi bir nesneye, kişiye veya Tanrı’ya (metafizik unsurlara ve kadere) bağlanması olarak 
tanımlanır. Gecikmenin sorumluluğu değerlendirilirken bireyin kişilik özellikleri ön plana 
çıkar. Birey sabırlı bir yapıya sahip ise gecikmeyi daha çok öz-sorumlulukla değerlendirir. 
Sabırsız bir yapıya sahip ise gecikmenin sorumluluğu konusunda kendisi dışındaki öğelere 
yükleme yapar.