1. Корпоратив бошқарувнинг моделлари

ЗАМОНАВИЙ КОРПОРАТИВ БОШҚАРУВ ШАКЛЛАРИ

Режа

1. 
   Корпоратив бошқарувнинг моделлари
   
2. 
   Корпоратив бошқарувнинг халқаро тамойиллари
   

1. Корпоратив бошқарувнинг моделлари

Корпоратив бошқарувнинг моделларининг қўйи даги шакллари мавжуд ҳисобланади:

• 
  Унитар (инвестор) модели – АҚШ, Буюк Британия, Австралия;
  
• 
  Икки поғонали (манфаатдор шахслар) модели – Германия;
  
• 
  Континентал модел;
  
• 
  Тармоқ модели – Япония (кейретсу), Корея (чаэбол).
  

Унитар модел:

• 
  Бошқарувнинг ягона органи – унинг таркибида ижро этувчи директорлардан кўра мустақил директорлар кўпроқ бўлган унитар Директорлар Кенгаши (акциядорлик мулкчиликнинг «Инглизсаксон» модели: 24 - 30% акция ҳаракатсиз, узоқ вақт кичик корхоналар қўлида бўлади ва назорат пакетини шакллантиради, 70-80% акция, аксинча, ҳаракатчан, вақти - вақти билан бозорга олиб чиқилади ва бир кишининг қўлидан бошқасига осон ўтади);
  
• 
  Акциядорлик капиталнинг катта қисми инглизсаксон удумларида тарбияланган майда инвесторлар сармоясидан иборат;
  
• 
  Жисмоний шахсларга қарашли бўлмаган акциялар асосан
  

институционал инвесторлар қўлида жамланган;

• 
  Қимматли қоғозлар бозори юқори самарадорлиги ва ликвидлиги билан ажралиб туради;
  
• 
  Миноритар акциядорлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш юқори даражада;
  
• 
  Жалб қилинган директорлар иштирокидаги кучли корпоратив бошқарув.
  

Икки поғонали модел (инсайдерлик):
Раҳбарлик ва ижрочилик органи:

• 
  Кузатув кенгаши (Директорлар кенгаши);
  
• 
  Ижроия органи.
  

Вазифаларнинг қатъий тақсимланиши. Кенгаш аъзолари ижроия органига аъзолик қилиши мумкин эмас.
Континентал модел:

• 
  Доимий эгаларда 70 - 80% акция жамланган, 20 - 30% акция эса “чакана” сотилади ва харидорлар уларга маблағларни вақтинча жойлаштириш воситаси сифатида қарайдилар;
  
• 
  Акциядорлик сармоясини йирик “улгуржи” инвесторлар ташкил қилиб, бир - бирининг акциясига ўзаро эгалик қилиш (кучли қарамлик) тизими кенг ривожланган;
  
• 
  Кузатув кенгашида компания ҳодимларининг салмоқли вакиллиги;
  
• 
  Ўзоқни кўрадиган инвесторлар;
  
• 
  Қимматли қоғозлар бозори кичикроқ ва ликвидлиги камроқ.