1-Mavzu: Fanning iyoD qismi, vazifalari va manbalari iyoD termodinamik sikllari. Haqiqiy sikllar iyoDlarning ekspluatatsion xususiyalarning asosiy ko`satkichlari va ish rejimlari

---

1-Mavzu: Fanning IYoD qismi, vazifalari va manbalari. IYoD 
termodinamik sikllari. Haqiqiy sikllar. IYoDlarning ekspluatatsion 
xususiyalarning asosiy ko`satkichlari va ish rejimlari. 
 
Reja: 
 
1. Kursning asosiy vazifalari. Ilmiy texnik taraqqiyot davrida energetikaning 
ahamiyati. Porshenli IYoDning yaratilishi va riojlanishining qisqacha tarixi. 
Yonilg`i-energetika resurslari va tashqi muhitni muhofaza qilish muammolari. 
2. IYoD nazariyasi va konstruktsiyasini yaratishda fanning ahamiyati. 
Avtomobil transporti uchun dvigatelsozlik muammolarini hal qiladigan ilmiy 
markaz va zavodlar. 
3. Motor zavodlarda IYoDlar konstruktsiyasini takomillashtirishni ahamiyati, 
IYoDning tasnifi. Dvigatellarning asosiy turlari uchun qabul qilingan atamalar.
4. IYoDlar rivojlanishining asosiy yo`nalishlari va vazifalari. 
5. Porshenli dvigatellarning termodinamik sikllari. Ularning tahlili, termik 
foydali koeffitsienti (FIK) va turli sikllarning o`rtacha bosimi. Sikllarni taqqoslash.
6.To`rt taktli IYoDning haqiqiy sikllari uchqundan o`t oldiriladigan 
dvigatellar sikli, dizel sikli, gazodizel to`g`risida tushuncha. 
7.Ikki taktli IYoDning haqiqiy sikllari. Dvigatelning haqiqiy sikllarining 
ko`rsatkichlari to`g`risida tushunchalar, indikator va effektiv o`rtacha bosim, 
quvvat, FIK va yonilg`ining solishtirma sarfi.
8. Dvigatellarning ekologik ko`rsatkichlari, ishlatiladigan gazlarning 
zaharliligi va tutunlik darajasi. 
9.Avtomobil dvigatellarining ekspuatatsion ko`rsatkichlari.
Tayanch so`z va iboralar:  energetika, porshenli iyodning yaratilishi, 
iyodning riojlanishi, iyod nazariyasi, iyodlarni konstruktsiyasi, dvigatelsozlik
zavodlar, iyodni takomillashtirish, iyodning tasnifi, dvigatellarning asosiy 
ko`rsatkichlari, dvigatellarning termodinamik sikllari, termik (FIK), sikllarni 
taqqoslash. sikl, haqiqiy sikl, yu.ch.n. va p.ch.n., porshen yo`li, takt, ikki taktli 
dvigatel, to`rt takli dvigatel, silindrni ishchi hajmi, litraj, siqish darajasi.