1-мавзу Назорат саволлари Ярим ўтказгичларнинг қўлланишини тушунтиринг


Download 0.51 Mb.
bet1/2
Sana22.04.2020
Hajmi0.51 Mb.
#100705
  1   2
Bog'liq
10-mavzu tayyor


1-мавзу Назорат саволлари

  1. Ярим ўтказгичларнинг қўлланишини тушунтиринг.

  1. Ярим ўтказгичлар (Si, Ge, GaAs) техника ва техналогияда кенг қўлланилади. Ярим ўтказгичлар асосида электрон асбоблар ясалади. Уларда ҳосил бўлаѐтган p-n ўтиш ҳодисасидан фойдаланилади. Техникада энг кўп ярим ўтказгичлар ўзгарувчан токни ўзгармас токга айлантиришда металл ярим ўтказгич контакти кўринишида ишлатилади. Металл ярим ўтказгич контактига киритилганда ташқи электр кучланишга уланган.

Металл ва ярим ўтказгич бир-бирига контакт киритилганда мувозанат ҳолатида бўлади. Ферми сатхи металл ва ярим ўтказгич учун тенг бўлади. Кейин унга ташқи майдон улаймиз (–) яримўтказгич (+) металлга уланган. Кучланиш пасайиши кузатилади. Контактда-потенциаллар фарқи

-ташқи майдон U=0 бўлганда потенциал металл ва ярим ўтказгич орасида ѐтадиган (занжир) слой заиф бўлади (10.2-расм), кейин улар орасида n–p ўтиш кузатилади.

2. Ярим ўтказгич материалларнинг қуёш энергиясида, микро ва

нано электроникада қўлланилишини тушунтиринг.

2. Демак контактга киришган слой орасида кучланиш оширилса ѐнувчи слой қалинлиги камаяр экан. Агар–шарт бажарилса ѐнувчи слой (сирт) умуман йўқолар экан. Ёнувчи сирт мавжуд бўлса–ток ўтишига қаршилик бўлар экан. Натижада ВАХ контактининг чизиқли боғланиши бўлмайди. +U бўлса ток зичлиги катта бўлади, –U бўлса кичик бўлади. Ушбу контактга ўзгарувчи кучланиш қўйилса (U=U 0 cosωt) токни тўғирлаш ҳодисаси кузатилади. p-n ўтишда токни тўғирлаш ҳодисаси кўзатилади. Агар контактда металлни ўрнига яримўтказгич қўйилса токни фақат битта томондан (яримўтгазгич ) ўғирлаш мумкин. Токни яримўтказгичдаги ток ташуивчилар n 0 – ўзгартириш мумкин. Яримўтказгичнинг типи, қандай атом билан легирланган, температура, ѐритилганликга боғлиқ иккинчидан металл ва яримўтгазгич орасида доимо (контакт) атомлар ѐки ионлар бошқа моддаларга тегишли бўлган. Ярим ўтказгич сиртидан атомлар уни тўсади, жараѐн яримўтказгичдаги шу моддаларга боғлиқ бўлиб қолади.



Агар контактга иккита ярим ўтказгич киритилса шу иккикамчилик йўқолади. Масалан битта ярим ўтказгичдаҳам контакт ҳодисаси вужудга келиши мумкин. Бир монокристалл Ge, бир томони легирланган донор бўлса, электр ўтказувчанлик n–типли бўлади. Агар бир томони аксептор билан легирланган бўлса p–типли бўлади.



Download 0.51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling