1-topshiriq. “Lingvistik tahlil metodlari” fanining

Bajardi: Jonibekova Mehriniso

Guruh: Lingvistika-122

Mavzu: Tilshunoslik fanida lingvistik metodlar masalasi

I-seminar topshiriqlari:

1-topshiriq. “Lingvistik tahlil metodlari” fanining




Metod

Metodika

Metodologiya


3-topshiriq. Bilishning asosiy vazifalari

T/r	Nomi	Ta’rifi
1	Kuzatish	ob’ektning alohida holat va hususiyatini his tuyg’u vositasida idrok etish yo’li bilan bajariladigan xarakat
2	Tajriba-sinov	kuzatish natijalarini qayta tekshirib, sinash vositasida, ya’ni tajriba amallarida bajariladigan bilish faoliyatining vositasi
3	Induksiya	alohida kuzatuvlar natijalarini umumlashtirish
4	Deduksiya	umumiylikdan xususiylikka qarab yo’naltirilgan bilish usuli
5	Modellashtirish	biror bir qiymatni boshqa oddiyroq , quyiroq ma’lum bo’lgan qiymatga tenglashtirish
6	Fikriy faraz	ob’ektni faqat fikran tasavvur etayotgan ideal sharoitda ko’rishga xarakat qilish
7	Analiz	ob’ektni tajribada yoki fikran bo’laklarga ajratgan xolda uning xususiyatlarini aniqlash
8	Sintez	analiz jarayonidan kelib chiqqan qism va hususiyatlarni birlashtirib bir yaxlit xodisa sifatida ob’ektni o’rganish
9	Ilmiy faraz	predmet qismlari va bo’laklarining botiniy munosabatlarini yaxlit tasavvur qilish
10	Approksimastiya (Ideallashtirish)	real borliqda mavjud bo’lmagan, faraz qilinayotgan ob’ektni (ob’ekt xaqidagi tushunchani) fikran shakllantirish
11	Mavhumlashtirish	kuzatish natijalarini aniq bir yondashuv asosida umumlashtirish
12	Tenglashtirish (o’xshatish)	kuzatilayotgan predmetning ayrim individual xususiyatlarini unutib,predmetning umumiy belgilari asosida bir xil, xatto yagona predmet sifatida qabul qillish

4-topshiriq. Voqeylikni idrok etish xususiyatlari

Xar bir inson atrof muhitga undagi voqea xodisaga, narsa buyumlarga o’z nuqtai nazaridan kelib chiqqan xolda yondashishi bu subektiv qarash xisoblanadi. Chunki xar bir insonning dunyo qarashi, ma’lumoti, tarbiyasi va ensklopedik bilimi xar xil bo’ladi. Narsa xodisaga ob’ekt yondashuv esa shu narsa va xodisani aniq tahlil qilish natijasida aniqlangan, isbotlangan natijalar asosida olish mumkin bo’ladi.

5-topshiriq. Atamalar va terminlarning ta’rifi:

Fan -uzluksiz boyib taraqqiy etib boruvchi bilimlar to’plami

Ilmiy bilish-biror ob’ektni maxsus vosita va usullar bilan tizimli ravishta o’rganish

Metod-fan sohasida qo’llaniladigan bilishning vosita va amallari umumlashmasi

Metodologiya- tahlil tamoyillari va metodlari tizimi xaqidagi ta’limot

Metodika-bilish jarayonidagi aniq va konkret metodlar yig’indisi

Tahlil- ob’ektni ma’lum nuqtai nazardan o’rganish,baholash

Lingvistik tahlil-til,nutq birliklarini va uning xususiyatlarini tadqiq etish,tilning aniq xolatlarini belgilash,

Lingvistik tahlil metodologiyasi- lisoniy voqelikni bilishnining asosiy yo’llari , usullarini belgilab beruvchi ta’limot.

Sinergetika- o’z o’zini tashkil etish tamoyili

Kuzatish-bilishning vositasi bo’lib tabiiy shart-sharoitda o’rganilayotgan ob’ektning alohida holat va hususiyatini his tuyg’u vositasida idrok etish yo’li bilan bajariladigan xarakat

Tajriba-sinov-kuzatish natijalarini qayta tekshirib, sinash vositasida, ya’ni tajriba amallarida bajariladigan bilish faoliyatining vositasi

Induksiya- alohida kuzatuvlar natijalarini umumlashtirish

Deduksiya-umumiylikdan xususiylikka qarab yo’naltirilgan bilish usuli

Nazariy tahlil- ilmiy hulosalar chiqarish

Empirik tahlil-dalillar,faktlar to’plash va tizimlashtirish

Analiz-ob’ektni tajribada yoki fikran bo’laklarga ajratgan xolda uning xususiyatlarini aniqlash

Sintez-analiz jarayonidan kelib chiqqan qism va hususiyatlarni birlashtirilib bir yaxlit xodisa sifatida ob’ektni o’rganish

Ilmiy faraz-predmet qismlari va bo’laklarining botiniy munosabatlarini yaxlit tasavv ur qilishdir

Approksimastiya- real borliqda mavjud bo’lmagan, faraz qilinayotgan ob’ekt

( ob’ekt xaqidagi tushuncha) fikran shakllantirish

Mavhumlashtirish-kuzatish natijalarini aniq bir yondashuv asosida umumlashtirish

Tenglashtirish (o’xshatish)-kuzatilayotgan predmetning ayrim individual xususiyatlarining unutulib,predmetning umumiy belgilari asosida bir xil xatto yagona predmet sifatida qabul qillish

Konstrukt- nomoddiy mavxum ob’ekt

Modellashtirish- biror bir qiymat boshqa oddiyroq, quyiroq ma’lum bo’lgan qiymatga tenglashtirilishi.