10-amaliy Yoritish Qurilmalarni xisoblash Elektr yoritish Qo‘llash doirasi, umumiy talablar
Download 213.99 Kb. Pdf ko'rish
|
10-амалий (1)
|
10-amaliy Yoritish Qurilmalarni xisoblash Elektr yoritish Qo‘llash doirasi, umumiy talablar 6.1.1. Qoidaning Ushbu bo„limi binolar, inshoatlar va turli maqsaddagi imoratlar, ochiq hududlar va ko„chalarning elektr yoritgichlariga, shuningdek, reklama yoritgichlariga taaluqli. Binolar, inshoatlar va turli maqsaddagi imoratlar, ochiq hududlar va ko„chalarning elektr yoritgichlariga, shuningdek, reklama yoritgichlarini loyihalash jarayonida Qurilish me‟yorlari va Qoidalari (bundan buyon matnda - QMQ)ning "TabIIy va sun‟iy yoritish", SHaharlar, posyolkalar va qishloq aholi punktlarining tashqi yoritgichlarini loyihalash bo„yicha Yo„riqnoma", "Turar-joy va jamoat binolarining elektr qurilmalari" va "Elektrotexnik qurilmalar" talablari bajarilishi shart. Maxsus qurilmalar (turar-joy va jamoat binolari, yirik korxonalar, portlashga va yong„inga xavfli qurilmalar)ning elektr yoritilishi, mazkur bo„limdagi talablardan tashqari, Elektr uskunalarining tuzilish qoidalari (bundan buyon matnda EUTQ)ning 7-bo„lim talablariga ham javob berishi kerak. 6.1.2. Yoritish me‟yorlari, yoritgichlarni ko„zni qamashtirishi bo„yicha cheklovlar va yoritish tizimlarining boshqa sifat parametrlari QMQ "TabIIy va sun‟iy yoritish" va boshqa tegishli me‟yoriy hujjatlarga muvofiq qabul qilinishi kerak. 6.1.3. Elektr yoritish uchun gaz razryadlagichli chiroqlar (lyuminestsent, yuqori bosimli va simob bilan ishlov berilgan DRL, DRI, natriyli, ksenonli), shuningdek, yangi xalqaro standartlariga javob beradigan elektr yoritish chiroqlari ishlatilishi kerak. 6.1.4. Gaz razryadlagichli chiroqlarning qurilmalarida radioto„lqinlarga xalaqit berilishini belgilangan me‟yorlargacha kamaytiruvchi himoya qurilmalari ko„zda tutilishi kerak. Bu me‟yorlar “Sanoatda radioto„lqinlarga xalaqit berilishining ruxsat etilgan me‟yorlari. Lyuminestsent chiroqli yoritgichlar. Ruxsat etilgan qiymatlar. Sinash usullari.”, shuningdek, O„zbekiston Respublikasining “Radiochastota spektri to„g„risida”gi va “O„zbekiston Respublikasida radioaloqadan foydalanish qoidalari” (ro„yxat raqami 1547, 21 fevral 2006 yil). 6.1.5. Agar barcha rejimlarda elektr ta‟minoti o„zgaruvchan tokda bajarilsa va xonaning atrof-muhitida harorat +5°S dan kam bo„lmasa, u holda favqulodda yoritish tizimi uchun lyuminestsent lampalar ishlatilishi mumkin. Favqulodda yoritish tizimi uchun lyuminestsent lampalar ishlatilganda, ushbu lampalar elektr tarmog„ida kuchlanish nominal qiymatidan 90% dan kam bo„lmagandagina ishonchli ishga tushishini va yonishini e‟tiborga olinishi lozim. Loyiha bo„yicha o„z ehtiyoj ta‟minoti o„zgarmas tokda bajarilgan elektr stantsiyalar va podstantsiyalarni qurilmalarini boshqaruv shitlari binolarini favqulotda yoritish tizimi uchun, xonaning atrof-muhiti harorati mos kelmasa va tarmoqdagi kuchlanish yoritish qurilmalarining zavod tomonidan ko„rsatilgan texnik ko„rsatgichlariga mos kelmasa lyuminestsent lampalardan foydalanishga ruxsat etilmaydi. 6.1.6. Ishlab chiqarish binolarni yoritish uchun bir turdagi yoki aralash yoritish tizimlaridan foydalanish kerak. Ishlab chiqarish binolariga kirmaydigan xonalarni yoritish uchun, qoida tariqasida, umumiy bir xil yoritgichlardan foydalanish kerak. 6.1.7. Umumiy yoritish tizimi chiroqlari uchun: neytral yerlangan tarmoqlarda 380/220 V dan yuqori bo„lmagan kuchlanish, shuningdek neytrali izolyatsiyalangan tarmoqlarda va o„zgarmas toklarda 220 V dan yuqori bo„lmagan kuchlanishdan foydalanilishi kerak. Alohida chiroqlar uchun, qoida tariqasida, 220 V dan yuqori bo„lmagan kuchlanishdan foydalanish kerak. Yuqori xavfli bo„lmagan xonalarda ushbu ko„rsatgich, o„rnatilgan balandligidan qatьiy nazar, barcha statsionar yoritgichlar uchun ham ruxsat etilgan. Maxsus yoritgich (ksenon, yoy razryadli lampa (DRL), simob-impulьsli yoy razryadli lampa (DRI), natriyli, uch fazali)lar va maxsus sxemali (masalan, chiroqlari ketma-ket ulangan uch fazali) gaz razryadli lampalarning ishga tushirish boshqarish apparatlarining elektr ta‟minoti uchun 220 Vdan yuqori kuchlanishdan foydalanishga ruxsat etiladi. Lekin 380 Vdan yuqori bo„lmasligi lozim, shuningdek, neytrali yerlangan tarmoqlarda faza kuchlanishi 660/380 V dan foydalanishga ruxsat etiladi qachonki quyidagi talablar bajarilsa: 1. Yoritgich va ishga tushirish-boshqarish apparatiga kirish simlari va kabellari mis tolali va 660 Vdan kam bo„lmagan kuchlanishga mo„ljallangan izolyatsiyali bo„lishi kerak. 2. Yoritgich kirishidagi barcha fazalarni simlarini bir vaqtning o„zida o„chirilishi (uzilishi) ta‟minlanishi kerak. Ushbu talab, shuningdek, bir nechta 380/220 V simlar kirgan va ixtiyoriy turdagi chiroqlar o„rnatilgan ko„p chiroqli barcha yoritgichlar uchun ham taaluqli (yuqori xavfli bo„lmagan xonalarda o„rnatilgan yoritgichlardan tashqari). 3. Yuqori xavfli va o„ta xavfli bilan xonalarda yoritgichlarda amaldagi kuchlanishni ko„rsatgan (“380 V”) holda maxsus aniq farqlanadigan belgilar bo„lishi kerak. 4. Yoritgichga 660/380 V tizimining turli xil fazalarining ikkita yoki uchta simlarini kiritish taqiqlanadi. Yuqori xavfli va o„ta xavfli xonalarda cho„g„lanma lampali, DRL, DRI va natriyli umumiy yoritish chiroqlarini poldan yoki xizmat ko„rsatish maydonchasidan 2,5 m kam balandlikda o„rnatilganda, shunday yoritgichlardan foydalanish kerakki, bunda yoritgichlarga maxsus asboblar (otvertka, ombir, gaykali va maxsus kalitlar va boshqalar)siz tegish imkoniyatini cheklovchi kontruktsiyada bo„lishi lozim. Bunday yoritgiyalarning kirishida elektr simlar metall trubalarda yoki himoya qobiqli kalerrada va himoyalangan simlarda bo„lishi kerak, yoki cho„g„lanma lampali yoritgichlar ta‟minoti 42 Vdan yuqori bo„lmagan kuchlanishda bajarilishi kerak. Bu talablar elektr xonalardagi, shuningdek, malakali xodimlar tomonidan kran yordamida yoki maydonchadan xizmat ko„rsatiladigan yoritgichlarga taaluqli emas. Bunda yoritgichdan kran mostigacha bo„lgan masofa 1,8 m dan kam bo„lmasligi yoki yoritgichlar tomning fermasini pastki qismidan past bo„lmagan balandlikda o„rnatilgan bo„lishi lozim, ularga kran yordamida xizmat ko„rsatilishida esa xavfsizlik texnikasi talablariga rioya etilishi kerak. 127-220 V kuchlanishli lyuminestsent lampali yoritgichlar, bexosdan tok o„tkazuvchi qismlarga tegish imkoniyati bo„lmaslik sharti bilan, poldan kamida 2,5 m balandlikda o„rnatilishiga ruxsat etiladi. 6.1.8. CHo„g„lanma lampali mahalliy statsionar yoritish chiroqlarini quyidagi kuchlanishlarni qo„llash kerak: xavf darajasi yuqori bo„lmagan xonalarda - 220 V dan yuqori bo„lmagan; yuqori xavfli va ayniqsa o„ta xavfli xonalarda - 42 V dan yuqori bo„lmasligi kerak. Istino sifatida, quyidagi hollarda maxsus kontruktsiyali yoritgichlar uchun 220 V gacha kuchlanishni qo„llashga ruxsat etiladi: avtonom energiya manbaiga ulangan avariyali yoritish tizimining asossiy qismini tashkil etganda, yuqori xavfli xonalarga o„rnatiladigan yoritgichlarda (lekin o„ta xavfli emas). 127-220 V kuchlanishli lyuminestsent lampali yoritgichlarni, bexosdan tok o„tkazuvchi qismlarga tegish imkoniyati bo„lmaslik sharti bilan, mahalliy yoritish uchun o„rnatilishiga ruxsat etiladi. Zax, o„ta zax, issiq yoki aktiv kimyoviy muhitli xonalarda lyuminestsent lampali yoritgichlardan foydalanishga faqatgina maxsus konstruktsiyali bo„lsagina ruxsat etiladi. 6.1.9. Yuqori xavfli va o„ta xavfli bo„lgan xonalarda qo„l yoritgichlari uchun 42 V dan yuqori bo„lmagan kuchlanish qo„llanilishi kerak. Noqulay sharoitlar mavjudligida, qaysiki, tor joy hisobiga elektr tokidan jabrlanish xavfi, ishlayotganning holatini noqulayligi, katta metalldan tayyorlangan va yaxshi yerlangan qoplamalarga tegib ishlaganda (masalan, qozonlardagi ishlar) qo„l yoritgichlari uchun 12 V dan yuqori bo„lmagan kuchlanish qo„llanilishi kerak. Ko„chma, osiladigan, stolga o„rnatiladigan va shu kabi boshqa yoritgichlar uchun kuchlanish tanlashda mahalliy statsionar yoritish chiroqlariga tenglashtiriladi. 6.1.10. Yoritish tarmoqlarida kuchlanish yo„qotilishini hisoblashda quyidagilarga amal qilinishi kerak: 1. Yoritish tarmog„ida kuchlanishning og„ishi “Elektr energiyasi. Umumiy foydalanishdagi elektr tarmoqlari uchun elektr energiyasi sifati bo„yicha talablar” to„g„risidagi davlat standartiga mos kelishi lozim. 2. 12-42 V tarmoqlarda quvvat manbai chiqishlariga nisbatan 10% gacha kuchlanish yo„qotilishiga yo„l qo„yilishiga ruxsat etiladi. 6.1.11. Gaz razryadi lampalarni ishonchli ishlashini ta‟minlash uchun kuchlanish miqdori hatto avariyadan keyingi hollarda ham nominal kuchlanishning 90% dan kam bo„lmasligi kerak. 6.1.12. Reklama yoki boshqa ob‟ektlarning yoritish tayanchlarida simli (kabelli) liniyalarni birgalikda tarmoqlanishida liniya egasining roziligi bilan texnik shartlarga va ushbu Qoidaning talablariga mos ravishda bajarilishi kerak. Download 213.99 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|