12-amaliy ish Mavzu: Mobil operatsion tizimlarda foydalanuvchi autentifikatsiyasini amalga oshirish Ishdan maqsad

12-amaliy ish
Mavzu: Mobil operatsion tizimlarda foydalanuvchi autentifikatsiyasini amalga oshirish
Ishdan maqsad: Mobil operatsion tizimlarda foydalanuvchilarni autentifikatsiyalash ko’nikmalariga ega bo’lish.
Nazariy qism
Autentifikatsiya - bu foydalanuvchi identifikatorini tanib olish jarayoni. Taqdim etilgan qayd yozuvi ma’lumotlari mahalliy operatsion tizimda yoki autentifikatsiya serveridagi vakolatli foydalanuvchi ma’lumotlari ma’lumotlar bazasidagi fayldagi ma’lumotlar bilan taqqoslanadi.
Mobil operatsion tizim mobil telefonlar, planshetlar, aqlli soatlar, shaxsiy kompyuterlar, aqlli dinamiklar yoki boshqa mobil qurilmalar uchun operatsion tizimdir. Oddiy noutbuklar kabi kompyuterlar mobil bo‘lsada, ularda ishlatiladigan operatsion tizimlar odatda mobil deb hisoblanmaydi, chunki ular dastlab tarixan o‘ziga xos mobil funksiyalarga ega bo‘lmagan yoki kerak bo‘lmagan ish stoli kompyuterlari uchun mo‘ljallangan. Bu farq har ikkala foydalanish uchun yaratilgan gibrid bo‘lgan ba’zi yangi operatsion tizimlarda xiralashib bormoqda.
Mobil aloqa qobiliyatiga ega bo‘lgan mobil qurilmalar (masalan, smartfonlar) ikkita mobil operatsion tizimni o‘z ichiga oladi - foydalanuvchiga qaragan asosiy dasturiy ta’minot platformasi radio va boshqa apparat vositalarini boshqaradigan, ikkinchi past darajadagi xususiy real vaqt operatsion tizimi bilan to‘ldiriladi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, bu past darajadagi tizimlar zararli tayanch stansiyalarga mobil qurilma ustidan yuqori darajadagi nazoratni qo‘lga kiritish imkonini beruvchi bir qator xavfsizlik zaifliklarini o‘z ichiga olishi mumkin.
Foydalanuvchi autentifikatsiyasi uchun qanday qadamlar mavjud:

• 
  mobil operatsion tizimlarda foydalanuvchi autentifikatsiyasini amalga oshirish;
  
• 
  inson (foydalanuvchi) va web-sayt serveri (kompyuteri) o‘rtasidagi aloqani boshqarish;
  
• 
  foydalanuvchilarning shaxsini tasdiqlash;.
  
• 
  tizim foydalanuvchini avtorizatsiya qilishga o‘tishi uchun autentifikatsiyani tasdiqlash.
  

12.1-rasm. Mobil operatsion tizimlarda foydalanuvchini autentifikatsiyasidan o‘tkazish
Amaliy qism
Mobil operatsion tizimlarda foydalanuvchi autentifikatsiyasini amalga oshirishda birinchi navbatda, mobil qurilmani tekshirib olib keyin uni yoqiladi.

12.2-rasm. Mobil OT yoqishva tilni tanlash va sozlash

12.3-rasm. Tarmoqni sozlash va ilovalar, ma’lumotlarni nusxalash

12.4-rasm. Foydalanuvchini elektorn pochtasini kiritish va natija oynasi

12.5-rasm. Qo‘shimcha ilovalarini va yordamchi ovozni sozlash

12.6-rasm. Ovozni sozlash va mobil OT asosiy oynasi



12.7-rasm. Sozlash ilovasini tanlash va himoyalashlarni cheklash

12.8-rasm. Ekranni himoyalsh va parol qo‘yish oynasi

12.9-rasm. Parol turlarini tanlash oynasi


12.10-rasm. Ma’lumotlarni kod va grafik usul oraqali parol qo‘yish

12.11-rasm. Mobil telefondagi kontaktni himoyalash

12.12-rasm. Tanlangan nomerni blok qilish
Topshiriq
Mobil operatsion tizimlarda foydalanuvchini autentifikatsiyalashda mobil telefonnning turli xil ilovalarni bloklashni amalga oshirish, parol qo‘yishda esa biometrik autentifikatsiya usullaridan foydalanishni bajarish.
Nazorat savollari

1. 
   Mobil operatsion tizimlarini vazifasi nimadan iborat?
   
2. 
   Mobil operatsion tizimlarda qanday autentifikatsiya amalga oshiriladi?
   

Foydanilgan adabiyotlar

1. 
   https://en.wikipedia.org/wiki/Mobile_operating_system
   
2. 
   https://habr.com/ru/company/infopulse/blog/346318/