15 – м а в з у. ЎЛчашлар бирлилигини таъминлаш давлат тизими

15 – М а в з у. ЎЛЧАШЛАР БИРЛИЛИГИНИ
ТАЪМИНЛАШ ДАВЛАТ ТИЗИМИ


Ўлчашлар бирлилигини таъминлаш давлат тизими – бу давлат томонидан тартибга солинадиган ўлчашлар бирлилигини таъминлаш бўйича ишларни ўтказиш талаблари, қоидалари, низомлари, меъёрлари ва тартибини белгиловчи, ўзаро боғлиқ ва бир-бирини тақозо қилувчи халқаро, давлатлараро ва миллий меъёрий ва методик ҳужжатлар мажмуидир. Бундай ҳужжатлар мажмуи метрология бўйича миллий идора томонидан тасдиқланади ва (ёки) мамлакат ҳудудида фойдаланишга киритилади.
Ҳозирги вақтда ЎзЎДТ да Ўзстандарт Агентлиги киритган 3000 дан ортиқ турли тоифа ва даражадаги меъёрий ва методик ҳужжатлар бор.
Ўзбекистон Республикасининг “Метрология тўғрисида” Қонунида метрология бўйича қуйидаги асосий атмалар ўрнатилган.
Метрология – Ўлчашлар, уларнинг бирлилигини таъминлаш методлари ва воситалари ва талаб этилган аниқликка эришиш усуллари тўғрисидаги фан.
Ўлчашлар бирлилиги – Ўлчашларнинг натижалари қонунлаштирилган бирликларда ифодаланган ва ўлчашларнинг хатоликлари берилган эҳтимоллик билан маълум бўлган ҳолат.
Ўлчаш воситалари – Ўлчашлар учун фойдаланиладиган ва меъёрланган метрологик хоссаларга эга бўлган техник восита.
Бирлик эталони – Физик катталикнинг ўлчамини бошқа ўлчаш воситасига бериш мақсадида физик катталик бирлигининг ўлчамини қайта тиклаш ва сақлаш учун мўлжалланган ўлчашлар воситаси.
Давлат эталони – Ўзбекистон Республикаси ҳудудида катталик бирлигининг ўлчамини ўрнатиш учун миллий идора вакилининг қарори билан бошланғич эталон сифатида тан олинган эталон.
Метрологик хизмат – Давлат идоралари ва юридик шахсларнинг метрологик хизматлари тармоқлари ҳамда уларнинг ўлчашлар бирлилигини таъминлашга йўналтирилган фаолияти.
Давлат метрологик назорати – Метрология қоидаларига амал қилинаётганлигини текшириш мақсадларида давлат метрологик хизмат идоралари томонидан амалга ошириладиган фаолият.
Ўлчаш воситаларини қиёслаш – Ўлчаш воситаларининг ўрнатилган техник талабларга мувофиқлигини аниқлаш ва тасдиқлаш мақсадида давлат метрологик хизмат идоралари (бошқа ваколатланган идоралар, ташкилотлар) бажарадиган амаллар мажмуи.