1–mavzu. Xolis fonda yalang‘och erkak gavdasi -6 soat. Mashg‘ulot turi: Ma’ruza. Tasvirlash vositalari
Download 0.76 Mb. Pdf ko'rish
|
2#039;ruza. Xolis fonda yalang‘och erkak gavdasi (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Izoh
|
1–mavzu. Xolis fonda yalang‘och erkak gavdasi -6 soat. Mashg‘ulot turi: Ma’ruza. Tasvirlash vositalari: Moybo‘yoq, № 4, 8, 14 o‘lchamdagi mo‘yqalamlar, 75x60 o‘lchamdagi tagromga tortilgan xolst, eritgich (razbavitel, skipidar), moybo‘yoq, bo‘yoq aralashtirish uchun palitra, yumshoq mato yoki salfetka, eritma uchun maxsus idish, mo‘yqalamlarni yuvish uchun idsh va uayt-spirit Reja: Amaliy ish va uni bajarish bosqichlari: 1. Qiyofachi gavdasini yuzaga kompozitsion to‘g‘ri joylashtirish; 2. Nisbatlarni aniqlash, xarakterli jihatlarini topish; 3. Rang va tus munosabatlari va yoritilish xususiyatlarini hisobga olib rangtasvirni davom ettirish; 4. Ishni umumlashtirish va yakunlash Izoh: tasvir 60x75 o‘lchamli xolstda bajariladi. Tayanch iboralar: Cheklangan ranglar, xolst, kompozitsiya, skipidar, rangli gruntovka, konstruktiv tuzilish, perspektiva, obraz, aralash texnika, rang surtmalari Baholash mezoni va ko‘rsatkichlari Moybo‘yoqda portret ishlash Uzoq muddatda quriydigan moybo‘yoqni kerakli rang tuslarini hosil qilish uchun xolst yuzasiga shoshmasdan rang surtmalarini qo‘yib borish mumkin. Aynan sekin qurishi uning afzal tomonlaridan biri hisoblanadi. Bo‘yoqning bu xususiyati boshlovchi rassomning unda bemalol ishlash imkoniyatini beradi. Moybo‘yoq hali qurimasdan ustidan yangi rang surtmalari qo‘yib, yoki ortiqcha bo‘yoq qatlamini skipidarga botirilgan mato yordamida olib tashlab bo‘yoq surtmalari rangini o‘zgartirish mumkin. Qurish, joylashtirish Shakl, hajm nisbatlarini to‘g‘ri topish Soya–yorug‘ munosabalar ini to‘g‘ri topish Tus nisbatlarini topish Umumlashtir ish, yaxlitlash, yakunlash ishlari Jami ball ball ball ball ball ball ball 1 2 1 1 2 7 Portretni ishlar ekan rassom doimiy ravishda qo‘shimcha rang surtmalari yordamida odam tanasi rangini o‘zgartirib boradi, shuning uchun tayyor portret ko‘rinishida yashil, jigarrang, pushti, sariq va zarg‘aldoq rang tuslarini ko‘rish mumkin. Asosdagi oq rang kuchini yumshatish uchun portretni ishlashni boshlashdan oldin, rangtasvir ustalari xolstni rangli grunt bilan yopib chiqishni maslahat berishadi. Bunday xolis tusli fonda och va to‘q kontrast tuslarni aniqlash oson kechadi. Bu portretning yuz qismi rangtasvirning aralash texnikasida ishlangan. Portretni erkin chiziqli qoralama bilan boshlab, keyin esa tusda podmalyovka ishlarini amalga oshiramiz. Keyin yana yuzning xarakterli jihatlarini topish uchun yana chiziqlar yordamida suratga ishlov beriladi va quyuq rang surtmalarida ishni tugatiladi. Palitra Moybo‘yoqda ishlashdan oldin palitrada bir necha bo‘yoq ranglarini aralashtirib ranglarni tayyorlanadi. Undan keyin kerakli rang tusni topish uchun har doim yangi eksperimentlar qilishning hojati qolmaydi. Portret ustida ishlashda qo‘llaniladigan ranglarni aralashtirish yo‘llari ko‘rsatib boriladi. Palitraning pastki qismida sariq kadmiy bilan qo‘shib asta-sekin inson tanasi rangining kerakli tusini ifodalash uchun yashil va karmin bo‘yog‘i qo‘yilgan. Kerakli moybo‘yoq ranglari: Tabiiy siena, kuydirilgan siena, oxra, krappmaren pushti, kobalt ko‘k, umbra jjenaya, titan oqi, maysarang yashil, sariq kadmiy, qora, karmin. Asosni xolis rang bilan tuslab chiqiladi. Moybo‘yoqda portret ishlash, birinchi bosqich. Paxtadan to‘qilgan matoni skipidarda ho‘llang va siena bo‘yog‘ini surkab chiqing. Agar kerak bo‘lsa bo‘yoq qatlami och va shaffof rang hosil qilishi uchun yana ozgina skipidar qo‘shish mumkin. 1. Ikkinchi bosqich №4 o‘lchamdagi mo‘yqalam bilan naturalnaya siena rangida qiyofachi yuzi va yelka qismi suratini chizib chiqing. Yuz qismida alohida bo‘laklarining o‘zaro munosabatlariga sinchiklab e’tibor bering. Bu kщrinishda burunning uch qismi bo‘yinning yelka bilan uchrashgan joyi bilan bitta chiziqda yotganini kuzatish mumkin. 2. Uchinchi bosqich. Podmalevka kuydirilgan siena, tabiiy siena va sariq oxrani aralashtirib yuzning soya qismiga rang berib boshlang. Aralashmaga yana ozgina kuydirilgan sienani qo‘shib burun ostidagi chuqur soyaga ishlov bering. Ozgina pushti rang qo‘shib peshanadagi oraliq tusini ifodalang. Yana ozgina pushtirang qo‘shib o‘ng chakkasi va labiga ishlov bering. Kobalt ko‘k, kuydirilgan umbra va oq bo‘yoqda № 13 o‘lchamdagi mo‘yqalamda kartinaning orqa planiga podmalevka bering. 3. To‘rtinchi bosqich. Soyalarni bo‘yash O‘sha aralashma bilan ko‘ylakka ham rang bering, keyin yana yuz qismiga ishlashga o‘tiladi. № 6 o‘lchamdagi mo‘yqalamda sariq oxra, tabiiy siena va kuydirilgan siena aralashmasida yuzning soya qismini ishlab chiqing. Iyak va burun ostida oq va pushti ranglar aralashmasida bir necha rang surtmalarini qo‘ying, keyin bo‘yinga maysarang yashil bilan aralashtirilgan yupqa rang surtmasini qo‘ying. Endi rang-tus o‘yinlarini ifodalash vaqti keldi, u yuzning xarakterli xususiyatlarini aniq ifodalashga yordam beradi. Vaqtincha orqa plan haqida o‘ylamay turing, u birinchi berilgan dastlabki rang bilan tura turadi, chunki portretda asosiy maqsad faqat yuz bo‘lishi kerak. 4. Yuzning yoritilgan qismini ishlashni boshlaymiz Kobalt ko‘k va maysarang yashil bo‘yoqlar aralashmasida shakl va hajmni ifodalay boshlaymiz. Sariq oxra, sariq kadmiy va ko‘proq miqdordagi oq bo‘yoqni aralashtirib yorug‘lik tushib turgan o‘ng ko‘z ustidagi peshana qisminiga ishlov beramiz. 5. To‘q tuslarga ishlaymiz To‘q tusli qismlarni belgilash uchun ishlayotgan portret yuzini sinchiklab kuzating. Undan keyin qora bo‘yoqqa ozgina kuydirilgan umbra qo‘shing va iyak tagidagi soyaga ishlov bering. Boshning o‘ng tomonidagi soch bo‘laklarini belgilab chiqing. Keyin aralashmaga ozgina kuydirilgan umbra qo‘shib portretdagi qosh, burun chiziqlari va labga ishloa bering. Karkasli qoralama Portretni ishlashni boshlashdan oldin, boshqa tasvirlash vositasida qoralamalar qilib qo‘l va ko‘zingizni mashq qildiring. Masalan, geliyli ruchka yordamida bosh va yuz shaklini ifodalaydigan karkasli qoralama bajaring. Peshana bo‘yicha o‘tadigan egri chiziqlarni o‘rganing, ular na tus va na mayda bo‘laklarni, balki boshning bu qismi aylana shakllarini ifodalaydi. 6. Tuslarni aniqlaymiz Kuydirilgan umbraga ozroq qora bo‘yoqni qo‘shing va iyak shaklini yana chizib chiqing. Undan keyin ko‘ylakning rang berilmagan qismlarini yopib chiqing. Karmin va sariq kadmiy aralashmasida portret peshanasidagi har xil tusli alohida qismlarga ishlang. Yuzning soya tomonidagi to‘q qismini ifodalash uchun aralashmaga ozroq tabiiy siena qo‘shing. 7. Yorug‘ tushib turgan qismini ishlashga o‘tamiz Oq va ozgina sariq kadmiyni aralashtirib yuzning o‘ng tomonidagi yorug‘ tushib turgan qismiga ishlashni boshlaymiz. Eng och joylar bu yerda ko‘zning ustki va pastki qismi, burunning yontomoni hamda iyaklar atrofida joylashganligini ko‘ramiz. 8. Och tuslarda ishlaaymiz Oq bo‘yoqning kamroq pushti ranglar bilan aralashmasida quloqni yopib chiqamiz. Keyin esa oq bo‘yoqda oxra va sariq kadmiyni aralashtirib yorug‘ tushib turgan peshana hamda bo‘yin qismlariga ishlov bering. Ko‘ylakning yorug‘ tushib turgan qismiga toza oq rangda rang surtmalari qo‘yib chiqing. Oq bo‘yoqqa oz miqdorda kobalt ko‘k rangni qo‘shib orqa planga ishlov bering. Mushtabeldan foydalanamiz Mushtabel (uzun mustahkam yog‘och planka) moybo‘yoqda ko‘pincha katta kartinalar ustida ishlashda foydalaniladigan asbob. Bir qo‘lda mushtabelning bir uchidan ushlab, ikkinchi uchini xolst chekkasiga qadaymiz. Hosil bo‘lgan bu “ko‘prik”ka tayangan holda xolstdagi hali qurimagan bo‘yoqlarni chaplab yuborishdan qo‘rqmasdan ishni davom ettirishingiz mumkin. 9. Iyak shakliga ishlaymiz Ko‘k kobalt va oq bo‘yoqlarni aralashtirgan holda ko‘ylakning soyadagi qismini ishlaymiz. №6 o‘lchamdagi kuraksimon mo‘yqalamni olib maysarang yashil bilan oq rang aralashmasida iyak shakliga ishlov bering. Bu aralashmaga ozgina kuydirilgan umbrani qo‘shing va ko‘z soqqasi atrofidagi kulrang tuslarga ishlov bering. 10. Mayda bo‘laklarga ishlov berish Kuydirilgan umbra bo‘yog‘i yordamida og‘iz va yuqori lab burmalaridagi chegaralarni aniqlashtiramiz. Sariq kadmiy va karmin aralashmasida yoqaning chekkasiga ishlaymiz. Quloq bo‘shlig‘ini ishlash uchun oqqa pushti rangni qo‘shib rang tayyorlang. № 13 o‘lchamdagi mo‘yqalam bilan yonoq va ko‘z ustidagi shu’la tushib turgan joylarni aniqlashtiring. 11. Tushib turgan soyalarni chuqurlashtiramiz Oq bo‘yoqqa oxrani aralashtiring, bo‘yinning iliq tuslarda orqa tomondan yoritilgan qismiga rang surtmalari qo‘ying. Oxra, sariq kadmiyning karmin bilan aralashmasidagi yoqadan bo‘yinga tushib turgan soyasiga ishlov bering. Keyin kobalt ko‘kni qora bilan aralashtirib ko‘ylakdagi to‘q qismlarga rang surtmalarini qo‘ying. Oxirgi shtrixlar 12. Sochga och ranglardan qo‘shamiz To‘q rangli sochlarga tushib turgan yorug‘lik ajoyib sariq va och jigarrang rang tuslarini beradi. Oxra, maysarang yashil va tabiiy sienaning turli miqdordagi aralashmalari yordamida bu shu’lalarni ifodalang. 13. Tuslarni aniqlaymiz Tabiiy siena, karmin, sariq kadmiy va pushti ranglarni aralashtiramiz. № 6 o‘lchamdagi kuraksimon mo‘yqalam yordamida peshana va chap yonog‘ining soyadagi qismiga qizg‘ish tuslar beramiz. Rang surtmalari peshana shakliga mos bo‘lishiga e’tibor bering. Keyin yoqadan bo‘yinga tushib turgan soya kuchini aniqlang. Va nihoyat bo‘yin qismidagi quloq tagigacha bo‘lgan och sariq tuslarni uzaytiring. Bosqichma-bosqich moybo‘yoqda portret ishlash natijasi A - tana rangi Portretning alohida qismlarida qizg‘ish tusdagi tana rangi yaxshi bilinib turibdi. Shunday qilib tasvirlanayotgan portretdagi oftobda pishgan teri rangini ifodaladik. B - tuslar yordamida “hajmni qurish” Bo‘rtib chiqqan shakllar – masalan, peshana – har biri rang va tus jihatdan farq qiladigan kichik-kichik alohida tekisliklar ko‘rinishida ifodalangan. V – ortiqcha mayda bo‘laklarsiz Ko‘ylak naqshini chizishga intilmadik, balkim, ko‘ylakka tushib turgan yorug‘likni ifodaladik. Mana shunday kompozitsiya qoidalariga e’tibor natijasida tomoshabin nigohi alohida mayda bo‘laklarga emas, balki portetning asosiy g‘oyasi bo‘lgan yuz qismiga yo‘naltiriladi. Download 0.76 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|