2. Neytralizatsiyaning issikik xisobi

2.Neytralizatsiyaning issikik xisobi.

Issiklik xisobi kuyidagicha tekshiriladi: kanday mikdorda kabul kilinayotgan oxirgi ammiakli selitra aralashmasi konsentratsiyasi (64%), neytralizatsiya reaksiyasi issikligi xisobiga doimiy issiklik rejimi ta’minlinadi va sokli par bilan issiklikning chikishi ta’minlinadi.

Boshlangich ma’lumotlar.

Azot kislota konsentratsiyasi (%da) …………………………………..58

Azot kislotaning temperaturasi( ⁰S da) …………………………………20

Ammmiakning temperaturasi (⁰S da) …………………………………… 70

Neytralizatsiyaga tushayotgan maxsulot (kg/soat da):

Ammiak ………………………………………………………………….....6435

58% li Azot kislotasi………………………………………………… 41095

Xosil bыlayotgan ammiakli selitra aralashmasi

mikdori(kg-soatda) .................................................................... 41096

aralashmaning konsentratsiyasi(% da) …………………………………. 73

Bu/lanayotgan suvning mikdori(kg/soatda) …………………………… 8020

Apparatdagi bosim (n/m²da )…………………………………………… 1,2 10⁵

Issiklik kirimi:

1. 
   Gazsimon ammiak bilan kirayotgan issklik:
   

Q₁k6435^. 2,156^.70k 971170 kDj/soat

Bu erda: 2,156 kDj/kg^.grad –ammiakning issiklik sigimi; 70^oC- ammiakning temperaturasi

2. 
   Azot kislotasi bilan kirayotgan issiklik:
   

Q₂k41095^.2,897^.20k2379306 kDj/soat

Bu erda: 2,897 kDj/kg^.grad –azot kislotasining issiklik sigimi; 20^oC- azot kislotasining temperaturasi

3. 
   58%li azot kislotasining aralashmasi issikligi va ammoniy nitrat xosil bыlish reaksiya issikligini egri I orkali topamiz. Bu issiklik 1487,1 kDj, 1 kg NH₄NO₃ uchun teng. Uning bir kismi ammoniy selitrasini eritish uchun sarflanadi. Egri II ga asosan 73%aralashma tayyorlash uchun 172,5 kDj, 1kg NH₄NO₃ ishlab chikarish uchun ketadi. SHunday kilib ammoniy selitrasi olishda 58 % li azot kislotasini 73% li aralashma olishda kuyidagi ajraladi:
   

1487,1-172,5 k 1314,6 kDj/kg

1 soat davomida ajralayotgan issiklik:

30000^.1314,6k 39438000 kDj/soat

Umumiy issiklik kirimi:

971170+2379306+39438000k42788476 kDj/soat

Issiklik sarfi:

1)Ammiakli selitra aralashmasi bilan chikib ketadigan issklik :

Q₁k(46875+O)^.2,560+t_kay.

Bu erda: 41096-ammiakli selitrasining massasi

O-ammiak va azot kislotasining yыkotilishi

2,560- 73%li NH₄NO₃ ning issiklik sigimi

t_kay -73%li ammiakli selitra aralashmasining kaynash temperaturasi.

NH₄NO₃ aralashmasining kaynash temperaturasini apparatdagi bosim orkali topamiz. (1,15-1,2)^.10⁵ n/m². Bu bosim tыyingan bug bosimi temperaturasi 103⁰S ga teng. Atmosfera bosimi ostida 73%li ammiakli selitrasining aralashmasini kaynash temperaturasi 115,2^oS ni tashkil kiladi.

Dispersiya temperaturasi:

⁰S

64% li ammiakli selitra aralashmasini kaynash temperaturasini kuyidagi formula orkali aniklaymiz:

t_kayk t_tыy.bug+^.n k 103+15,2 ^. 1,03k 118,7⁰S

Bu erda : n- despersiya koeffitsenti va xar kanday bosimda kuyidagicha xisoblanadi:

103⁰S da 1,03 ga teng.

n-dispersiya koeffitsienti tыyingan bug temperaturasi bilan boglik va kuyidagi jadval orkali topiladi.

t,^oC	n	t,^oc	n	t,^oc	n	t,^oc	N
40 45 50 55 60	0,6609 0,6854 0,7106 0,7364 0,7628	65 70 75 80 85	0,7899 0,8177 0,8463 0,8755 0,9056	90 95 100 105 110	0,9362 0,9677 1,0000 1,0333 1,0674	115 120 125 130 135	1,1025 1,1384 1,1457 1,2135 1,2525

Amiakli selitra aralashmasi bilan chikib ketayotgan issiklik sarfi

Q₁ k(41095+300)*2,560*118,7k12578781,4 kDj/soat

2) aralashmadagi suvni buglatish uchun ketayotgan issiklik sarfi

Q₂k8020*2682k21700000 kDj/soat

3)apparatdan atrofga muxitga yыkotilayotgan issiklik

Qk42788476-(12578781,4+21700000)k8509695 kDj/soat

Neytralizatsiyaning issiklik balansi

KIRIM			CHI+IM
modda	kDj/soat	modda		kDj/soat
Gazsimon ammiak Bilan kiraetgan issiklik Nitrat kislota Bilan kiraetgan issiklik 1 soatda ajralaetgan issiklik	971170 2379306 39438000	Ammiakli selitra Bilan chikib ketaetgan issiklik Suvni buglatish uchun ketaetgan issiklik Apparatda atrof muxitga yukotilgan issiklik		12578781,4 21700000 8509695
JAMI	427884476	JAMI		427884476

3 Ikki boskichli buglatish va kristallizatsiya moddiy xisobi:

Birinchi buglatish boskichi

Boshlangich ma’lumotlar

Kirayotgan aralashmaning mikdori(kg/soat)……………………..41095

SHu jumlandan:

NH₄NO₃…………………………………………………………………..30000

Suv ..............................................................................................................11095

Aralashma konsetratsiyasi………………………………………….....73%

Temperatura……………………………………………………………...100

Apparatdagi absolyut bosim…………………………………………0,213*10⁵

Aralashmaning oxirgi konsentratsiyasi……………………………84%

CHikayotgan kotishma mikdori

30000*100/84k35710

bu erda kotishmadagi suvning mikdori

35710-30000k5710

buglanayotgan suvning mikdori

11095-5710k5385kg/soat

ikkinchi boskich buglatishning moddiy balansi

KIRIM		CHIKIM
MODDA	KG/SOAT	MODDA	KG/SOAT
Ammiakli selitra Suv	30000 11095	CHikaetgan kotishma mikdori Suv mikdori Buglangan suvning mikdori	30000 5710 5385
JAMI	41095	JAMI	41095